dc.contributor.advisor |
Gündoğdu, Kerim |
|
dc.contributor.author |
Kızılkaya, Ayşegül |
|
dc.date.accessioned |
2021-11-25T10:44:39Z |
|
dc.date.available |
2021-11-25T10:44:39Z |
|
dc.date.issued |
2021-11-09 |
|
dc.date.submitted |
2021-05-26 |
|
dc.identifier.citation |
Kızılkaya, A. (2021) Türkı̇ye Amerı̇ka ve Fı̇nlandı̇ya okul öncesı̇ eğı̇tı̇m sı̇stemlerı̇nı̇n karşılaştırılması (yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın |
tr_TR |
dc.identifier.uri |
http://hdl.handle.net/11607/4434 |
|
dc.description.abstract |
Türkiye, ABD ve Finlandiya okul öncesi eğitim sistemlerinin incelenerek
karşılaştırılaştırmasının amaçlandığı bu çalışmada, öncelikle ülkelerin eğitim sistemlerinin
amaç, politika ve ilkeleri araştırılmıştır. Ülkelerin okul öncesi eğitim sistemlerine ilişkin
benzerlik ve farklılıklar; okul öncesi eğitimin amaç, politika ve ilkeleri, eğitim ortamları,
eğitim programları, aile katılımı, ölçme ve değerlendirme sistemleri ve okul öncesi öğretmeni
yetiştirme sistemleri üzerinden tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmanın son bölümünde
tartışma ve öneriler başlığı adı altında Türkiye okul öncesi eğitim sisteminin eksiklikleri ve
sorunlarına değinilerek okul öncesi eğitimin daha nitelikli hale getirilebilmesine yönelik
önerilerde bulunulmuştur.
Nitel araştırma yaklaşımına dayalı olarak belge analizi yoluyla gerçeklerştirilen bu
çalışmada öncelikle araştırmanın amacı belirlenmiş ve bu amaca yönelik kaynaklar elde
edilmiştir. Derleme kapsamında araştırma sorularına yönelik veriler doğrultusunda analiz
yapılmıştır. Çalışmada karşılaştırmalı eğitim araştırmalarında en sık kullanınan “yatay”
yöntem uygulanmıştır. Ülkelerin okul öncesi eğitim sistemlerine yönelik veriler alt başlıklar
halinde paralel olarak incelenmiştir.
Araştırmada yurt içi ve yurt dışında yayımlanmış makaleler, Eğitim Bakanlıklarının
resmi siteleri, yurt içi ve yurt dışında yayımlanmış kitaplar, üniversitelerin resmi web siteleri,
OECD, UNICEF, UNESCO ve WHO gibi pek çok resmi siteden veriler elde edilmiştir.
Sayısal verilere ulaşmak amacıyla Milli Eğitim İstatistikleri, UNICEF, OECD, Eurostat,
Eurydice ve NCES’nin (National Center for Education Statistics) istatistik verilerinden
faydalanılmıştır. Elde edilen istatistik veriler gruplandırılmış ve alt başlıklar halinde ayrı ayrı
karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmalardan elde edilen bulgular neticesinde; Türkiye’de okul
öncesi kurum sayısının Finlandiya ve ABD’nin oldukça gerisinde olduğu, öğretmen eğitimi
vi
sisteminde ve aile katılım seviyelerinde farklılıklar olduğu gibi sonuçlar elde edilmiştir.
Türkiye’de uygulanan okul öncesi eğitim sisteminin sorunları ve eksikliklerinin belirlendiği
bu çalışmada; öğretmen yetiştirme sistemi, okul öncesi eğitime finansal kaynak sağlanması,
okul öncesi eğitimin zorunlu hale getirilmesi ve okul öncesi eğitim programının daha esnek
bir yapıda olması gerektiği gibi önerilerde bulunulmuştur. |
tr_TR |
dc.description.abstract |
In this research, early childhood education and care (ECEC) systems of Turkey, USA
and Finland were analyzed comparatively according to their ECEC policies and principles,
ECEC teacher education systems, physical environment, ECEC curriculum, assessment and
evaluation systems and parent involvement strategies. Before that, the researcher was
mentioned the aims, policies and principles of the education systems of the coutries. In order
to obtain more detailed information about ECEC systems of the countries, different elements
are examined under sub-headings. With the comprehensive data obtained, similar and
different aspects of ECEC systems of the countries are given in detail under sub-headings. In
the last part of the study, under the title of “Discussion and Suggestions” the deficiencies and
problems in the preschool education system of our country were mentioned and suggestions
were given to contribute to the solution of these problems and to make the preschool education
system more qualified.
This study was carried out through document analysis based on the qualitative approach
with the most commonly used “horizantal” method in comparative education researches. In
order to determine the similarities and differences between ECEC systems of the countries,
the ECEC systems have been examined in paralled under sub-headings. Data were obtained
from rich sources such as articles and books published in Turkey and abroad, official web
sites of the Ministries of Education, official websites of universities, OECD, UNICEF,
UNESCO and WHO. Statistical data were obtained from Ministry of Education of Turkey,
UNICEF, OECD, Eurostat and NCES (National Center for Education Statistics). The
statistical data obtained were grouped and compared separately under sub-headings. The
results of the research showed that the number of ECEC centers in Turkey was far behind of
the US and Finland. In addition, differences in family participation level and teacher training
viii
systems were found. After comparation of the countries ECEC systems, the researcher made
some suggestions such as providing financial resources to ECEC, improving the
qualifications of teachers, making preschool education compulsory and making the ECEC
curriculum more flexible. |
tr_TR |
dc.description.tableofcontents |
İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY SAYFASI..............................................................................................iii
BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI...............................................................................iv
ÖZET.......................................................................................................................................v
ABSTRACT ..........................................................................................................................vii
ÖNSÖZ ve TEŞEKKÜR ........................................................................................................ix
ŞEKİLLER DİZİNİ.............................................................................................................xvii
TABLOLAR DİZİNİ..........................................................................................................xviii
KISALTMALAR DİZİNİ .....................................................................................................xx
GİRİŞ.......................................................................................................................................1
1. BÖLÜM...............................................................................................................................5
1. OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİN TANIMI VE ÖNEMİ ...........................................................5
1.1. Okul Öncesi Eğitimi.........................................................................................................5
1.2. Okul Öncesi Eğitiminin Önemi ........................................................................................6
2. BÖLÜM...............................................................................................................................9
2. KARŞILAŞTIRMALI EĞİTİM..........................................................................................9
2.1. Karşılaştırmalı Eğitim Nedir?...........................................................................................9
2.2. Karşılaştırmalı Eğitimin Amaçları .................................................................................10
2.3. Karşılaştırmalı Eğitimin Faydaları .................................................................................10
2.4. Karşılaştırmalı Eğitimin Tarihsel Gelişimi ....................................................................11
2.5. Karşılaştırmalı Eğitim Yöntemleri .................................................................................12
xi
2.6. Türkiye’de Karşılaştırmalı Eğitim..................................................................................14
2.7. Okul Öncesi Eğitim Alanında Karşılaştırmalı Eğitim Araştırmaları..............................16
3. YÖNTEM..........................................................................................................................18
3.1. Araştırma Modeli............................................................................................................18
3.2. Verilerin Toplanması......................................................................................................18
3.3. Verilerin Çözümü ve Yorumlanması..............................................................................19
4. BÖLÜM.............................................................................................................................20
4. BULGULAR .....................................................................................................................20
4.1. Türkiye, Abd ve Finlandiya Eğitim Sistemlerinin Amaç, Politika ve İlkeleri ...............20
4.1.1. Eğitimin Evrensel Amaç, Politika ve İlkeleri..............................................................20
4.1.2. Türk Eğitim Sisteminin Amaç, Politika ve İlkeleri .....................................................21
4.1.3. ABD Eğitim Sisteminin Amaç, Politika ve İlkeleri (Iowa Eyaleti Örneği ile) ...........25
4.14. Finlandiya Eğitim Sisteminin Amaç, Politika ve İlkeleri.............................................29
4.2. Türkiye, ABD ve Finlandiya Okul Öncesi Eğitim Sisteminin Amaç, Politika ve İlkeleri
...................................................................................................................................31
4.2.1. Okul Öncesi Eğitimin Evrensel Amaç, Politika ve İlkeleri.........................................31
4.2.2. Türkiye Okul Öncesi Eğitiminin Amaç, Politika ve İlkeleri.......................................32
4.2.3. ABD Okul Öncesi Eğitiminin Amaç, Politika ve İlkeleri ...........................................35
4.2.4. Finlandiya Okul Öncesi Eğitiminin Amaç, Politika ve İlkeleri...................................38
4.3. Okul Öncesi Eğitim Programları ....................................................................................41
4.3.1. Eğitim Programı ..........................................................................................................41
xii
4.3.2. Okul Öncesi Eğitim Programı .....................................................................................43
4.3.3. Dünyada Okul Öncesi Eğitimde Uygulanan Yaklaşımlar...........................................45
4.3.3.1. High scope okul öncesi eğitimi programı.................................................................45
4.3.3.2. Montessorri Okul Öncesi Eğitim Programı..............................................................46
4.3.3.3. Reggio Emilia Yaklaşımı .........................................................................................47
4.3.3.4. Waldorf Yaklaşımı ...................................................................................................49
4.3.3.5. Bank Street Yaklaşımı..............................................................................................51
4.3.3.6. Proje Yaklaşımı ........................................................................................................53
4.3.4. Türkiye’de Uygulanan Okul Öncesi Eğitim Programları............................................56
4.3.5. ABD’de Uygulanan Okul Öncesi Eğitim Programları (Iowa Eyaleti Örneği)............59
4.3.6. Finlandiya’da Uygulanan Okul Öncesi Eğitim Programları (Helsinki Eğitim Programı
Örneği ile)..................................................................................................................64
4.4. Okul Öncesi Eğitimde Aile Katılımı ..............................................................................68
4.4.1. Aile Katılımı................................................................................................................68
4.4.2. Okul Öncesi Eğitimde Aile Katılımının Önemi Nedir? ..............................................69
4.4.3. Aile Katılımının Yararları ...........................................................................................70
4.4.4. Okul Öncesi Eğitimde Aile Katılım Stratejileri ..........................................................71
4.4.5. Türkiye Okul Öncesi Eğitimde Aile Katılımı .............................................................72
4.4.6. ABD Okul Öncesi Eğitimde Aile Katılımı (Iowa Eyaleti Örneği)..............................73
4.4.7. Finlandiya Okul Öncesi Eğitimde Aile Katılımı .........................................................77
4.5. Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Eğitim Ortamı ........................................................79
xiii
4.5.1. Türkiye Okul Öncesi Eğitim Programlarında Eğitim Ortamı .....................................81
4.5.2. ABD Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Eğitim Ortamları (Iowa Eyaleti Örneği)....84
4.5.3. Finlandiya Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Eğitim Ortamları (Helsinki EÇEB
Eğitim Programı Örneği) ...........................................................................................88
4.6. Okul Öncesi Eğitim Programlarında Ölçme ve Değerlendirme Sistemleri....................90
4.6.1. Türkiye Okul Öncesi Eğitim Programlarında Ölçme ve Değerlendirme Sistemi .......92
4.6.1.1. Çocukların Değerlendirilmesi...................................................................................92
4.6.1.2. Programın Değerlendirilmesi ...................................................................................93
4.6.1.3. Öğretmenin Kendini Değerlendirmesi......................................................................94
4.6.1.4. ABD Okul Öncesi Eğitim Programlarında Ölçme ve Değerlendirme Sistemleri (Iowa
Eyaleti Örneği)...........................................................................................................94
4.6.1.5. Finlandiya Okul Öncesi Eğitim Programlarında Ölçme ve Değerlendirme Sistemleri
(Helsinki EÇEB Eğitim Programı Örneği)................................................................96
4.7. Okul Öncesi Öğretmeni Yetiştirme Sistemleri...............................................................98
4.7.1. Türkiye’de Okul Öncesi Öğretmeni Yetiştirme Sistemleri .........................................98
4.7.1.1. Okul Öncesi Öğretmeni Yetiştirme Politikaları .......................................................98
4.7.1.2. Kabul Şartları............................................................................................................99
4.7.1.3. Öğretmen Eğitimi Programı ...................................................................................100
4.7.1.4. Atama Kriterleri......................................................................................................102
4.7.1.5. Mesleki Gelişim......................................................................................................102
4.7.1.6. Öğretmenlerin Değerlendirilmesi...........................................................................103
xiv
4.7.2. ABD Okul Öncesi Öğretmeni Yetiştirme Sistemleri (Iowa State Üniversitesi Örneği)
.................................................................................................................................104
4.7.2.1. Okul Öncesi Öğretmeni Yetiştirme Politikaları .....................................................105
4.7.2.2. Kabul Şartları..........................................................................................................105
4.7.2.3. Öğretmen Eğitimi Programı ...................................................................................106
4.7.2.4. Atama Kriterleri......................................................................................................107
4.7.2.5. Mesleki Gelişim......................................................................................................108
4.7.2.6. Öğretmenlerin Değerlendirilmesi...........................................................................109
4.7.3. Finlandiya’da Okul Öncesi Öğretmeni Yetiştirme Sistemleri...................................110
4.7.3.1. Okul Öncesi Öğretmeni Yetiştirme Politikaları .....................................................110
4.7.3.2. Kabul Şartları..........................................................................................................111
4.7.3.3. Öğretmen Eğitimi Programı ...................................................................................111
4.7.3.4. Öğretmen Atamaları ...............................................................................................114
4.7.3.5. Mesleki Gelişim......................................................................................................114
5. SONUÇ VE KARŞILAŞTIRMA....................................................................................116
5.1. Türkiye, ABD ve Finlandiya Eğitim Sistemlerinin Yapı, Amaç, Politika ve İlkeleri
Açısından Karşılaştırılması......................................................................................116
5.2. Türkiye, ABD ve Finlandiya Okul Öncesi Eğitim Siteminin Yapı, Amaç, Politika ve
İlkeleri Açısından Karşılaştırılması .........................................................................119
5.3. Türkiye, ABD ve Finlandiya’da Uygulanan Okul Öncesi Eğitim Sisteminin Eğitim
Programları Açısından Karşılaştırılması..................................................................122
5.4. Türkiye, ABD ve Finlandiya Okul Öncesi Eğitim Sisteminin Aile Katılım Çalışmaları
Açısından Karşılaştırılması......................................................................................124
xv
5.5. Türkiye, ABD ve Finlandiya Okul Öncesi Eğitim Ortamlarının Karşılaştırılması
(Helsinki EÇEB Eğitim Programı Örneği ile).........................................................126
5.6. Türkiye, ABD ve Finlandiya Okul Öncesi Eğitim Programlarında Uygulanan Ölçme ve
Değerlendirme Sistemlerinin Karşılaştırılması (ABD-Iowa Eyaleti)......................128
5.7. Türkiye, ABD ve Finlandiya Okul Öncesi Öğretmeni Yetiştirme Sistemlerinin
Karşılaştırılması (Iowa Eyaleti Örneği ile)..............................................................131
5.7.1. Öğretmen Eğitimi Politikaları Açısından Karşılaştırılması.......................................131
5.7.2. Kabul Şartları Açısından Karşılaştırılması................................................................132
5.7.3. Öğretmen Eğitimi Programları Açısından Karşılaştırılması .....................................133
5.7.4. Atama Kriterleri Açısından Karşılaştırılması............................................................136
5.7.5. Mesleki Gelişim Açısından Karşılaştırılması............................................................137
5.7.6. Öğretmenlerin Değerlendirilmesi Açısından Karşılaştırılması .................................138
5.8. Türkiye, ABD ve Finlandiya Okul Öncesi Eğitiminin Bazı Veriler Açısından
Karşılaştırılması (Iowa Eyaleti)...............................................................................139
6. TARTIŞMA VE ÖNERİLER..........................................................................................145
6.1. Öneriler.........................................................................................................................145
7. KAYNAKLAR................................................................................................................152
8. EKLER ............................................................................................................................184
Ek 1. Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitimi Programı Gelişim Gözlem Formu ......184
Ek 2. Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitimi Programı Gelişim Raporu...................185
Ek 3. Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitimi Programı Aylık Eğitim Planı Formatı 186
Ek 4 Hacettepe Üniversitesi Okul Öncesi Öğretmenliği Programı (Hacettepe Üniversitesi,
2020). .......................................................................................................................187
xvi
Ek 5. Iowa State Üniversitesi Erken Çocukluk Eğitimi Öğretmenliği Lisans Programı (Iowa
State Universitesi, 2020b)........................................................................................189
Ek 6. Iowa State Üniversitesi Erken Çocukluk Eğitimi Lisans Programı (Iowa State
Universitesi, 2020b).................................................................................................190
Ek 7. Iowa State Üniversitesi Erken Çocukluk Eğitimi Birleşik Program (Unified)..........192
Ek 8. Turku Üniversitesi Erken Çocukluk Eğitimi Öğretmenliği Lisans Programı (3 yıl)
(UTU, 2020). ...........................................................................................................193
Ek 9. Turku Üniversitesi Erken Çocukluk Eğitimi Öğretmenliği Lisans Programı (3 yıl)
(UTU, 2020). ...........................................................................................................194
ÖZGEÇMİŞ.........................................................................................................................195 |
tr_TR |
dc.language.iso |
tur |
tr_TR |
dc.publisher |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü |
tr_TR |
dc.rights |
info:eu-repo/semantics/openAccess |
tr_TR |
dc.subject |
Karşılaştırmalı eğitim, Okul öncesi eğitim programları, Okul öncesi eğitim sistem |
tr_TR |
dc.subject |
Comparative education, Early childhood education curriculum, Early childhood education system |
tr_TR |
dc.title |
Türkı̇ye Amerı̇ka ve Fı̇nlandı̇ya okul öncesı̇ eğı̇tı̇m sı̇stemlerı̇nı̇n karşılaştırılması |
tr_TR |
dc.title.alternative |
Comparison of early childhood education systems in Turkey, the United States and Finland |
tr_TR |
dc.type |
masterThesis |
tr_TR |
dc.contributor.department |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı |
tr_TR |