dc.contributor.advisor |
Eskin, Mehmet |
|
dc.contributor.author |
Turgut, Miraç Neslihan |
|
dc.date.accessioned |
2021-11-25T10:28:41Z |
|
dc.date.available |
2021-11-25T10:28:41Z |
|
dc.date.issued |
2021-11-09 |
|
dc.date.submitted |
2021-06-03 |
|
dc.identifier.citation |
Turgut, M.N. (2021) İntihar girişiminde bulunmuş hastalarda sorun çözme terapisinin intihar riskini azaltmada etkililiği (yayınlanmamış doktora tezi) Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın |
tr_TR |
dc.identifier.uri |
http://hdl.handle.net/11607/4428 |
|
dc.description.abstract |
İntihar, tüm yaş grupları için üzerinde önemle durulması gereken konulardan
biridir. Yapılan çalışmalar intihar girişiminde bulunan bireylerin önemli bir kısmının bu
girişim ile bir yardım çağrısında bulunduklarını belirtmektedir. İntihar konusunda problem
çözme becerilerinin önemli olduğu da yapılan çalışmalarla gösterilmektedir. İntiharı anlamak
ve önlemek adına alan yazında farklı çalışmalar ve müdahaleler bulunmakla birlikte Sorun
Çözme Terapisi de bu alanda kullanılan müdahale tekniklerinden birini oluşturmaktadır. Bu
çalışmanın amacı sorun çözme terapisinin intihar girişiminde bulunan bireylerdeki
etkililiğinin incelenmesidir. Çalışma farklı bireyler üzerinde hem bireysel hem de grup terapi
formatında yürütülmüştür. Bu bağlamda, intiharın sağaltımı konusunda Sorun Çözme
Terapisinin hem bireysel hem de grup terapi formunun etkililik çalışması yapılmıştır. Bu
araştırmada deneysel desenin türlerinden biri olan öntest-sontest kontrol gruplu seçkisiz
deneysel model kullanılmıştır. Deney grubunda bireysel terapi formatı alanlar ve grup terapi
formatı alanlar olmak üzere iki grup; kontrol grubunda ise bekleme listesi olmak üzere bir
grup; toplam 3 grup bulunmaktadır. Müdahale başlamadan önce 50 kişi Bilgilendirilmiş
Onam Formunu imzalamış fakat müdahale toplam 39 katılımcı ile sonlandırılmıştır. Her bir
grupta (bireysel, grup ve bekleme listesi) 13’er katılımcı ile süreç tamamlanmıştır. İzlem
çalışması ise müdahalenin bitiminden 3 ay sonra yapılmıştır. Katılımcılara, araştırmacı
tarafından hazırlanan Demografik Bilgi Formu, İntihar Olasılığı Ölçeği, Beck Depresyon
Envanteri, Hamilton Depresyon Ölçeği, Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri Kısa Formu ve Bilişsel Esneklik Envanteri uygulanmıştır. Veriler Statistical Package for
Social Sciences 20.0 (SPSS) aracılığıyla, ön ölçümlerde gruplar arasındaki fark Tek Yönlü
Varyans Analizi (one-way ANOVA); araştırma değişkenlerinin zamana ve müdahale almaya
bağlı olarak göstermiş olduğu değişim ise Tekrarlayan Ölçümler için Varyans Analizi
(Repeated Measure ANOVA) ile incelenmiştir. Bu amaçla deney ve kontrol gruplarının ön
test-son test karşılaştırmaları için 5 adet Tekrarlı Ölçümler için ANOVA yapılmıştır. Son
vi
olarak, ortak etkinin hangi ikili gruplarda anlamlı olduğunu görmek için t test analizleri
yapılmıştır. Çalışma bulgularında, deney grubunda yer alan bireysel terapi ve grup terapi
formatındaki katılımcıların intihar olasılığı ve depresyon düzeyleri müdahale sonrasında
anlamlı düzeyde azalırken, bilişsel esneklik puanlarının da anlamlı düzeyde arttığı belirlenmiş
olup bekleme listesinde herhangi bir fark olmadığı görülmüştür. Benzer şekilde, müdahale
sonrasındaki Sosyal Sorun Çözme düzeyine ve alt boyutlarına bakıldığında bireysel terapi ve
grup terapisi alan katılımcıların puanlarında bekleme listesine nazaran anlamlı düzeyde artış
olduğu görülmüştür. Ayrıca, deney grubundaki bireylerin müdahaleden edindikleri
kazanımların 3 ay sonraki izlem ölçümünde de korunduğu görülmüştür. Son olarak, bulgular
alan yazın ışığında tartışılmış, çalışmanın sınırlılıkları ve klinik doğurgularından bahsedilmiş
ve gelecek araştırmalar için önerilerde bulunulmuştur. |
tr_TR |
dc.description.abstract |
Suicide is an important issue that should be emphasized for all age groups. Studies
show that a significant number of individuals who attempt suicide have made a call for help
with this attempt. Studies show that problem-solving skills are important in the matter of
suicide. There are different studies and interventions in the literature to understand and
prevent suicide, Problem Solving Therapy is one of the intervention techniques used in this
field. The aim of this study is to examine the effectiveness of problem-solving therapy in
individuals who have attempted suicide. The study was conducted on different individuals in
both individual and group therapy formats. In this context, the effectiveness study of both
individual and group therapy forms of Problem Solving Therapy for the treatment of suicide
was conducted. In this study, random experimental model with pretest-posttest control group,
which is one of the types of experimental design, was used. In the experimental group are two
groups, those taking individual therapy format and those taking group therapy format; in the
control group, there is one waiting list group. There are 3 groups in total. Before the
intervention started, 50 people signed the Informed Consent Form, but the intervention was
terminated with a total of 39 participants. The process was completed with 13 participants in
each group (individual, group and waiting list). The follow-up study was conducted 3 months
after the end of the intervention. Participants received a Demographic Information Form
prepared by the researcher, Suicide Probability Scale, Beck Depression Inventory, Hamilton
Depression Rating Scale, Revised Social Problem Solving Inventory-Short Form and
Cognitive Flexibility Inventory. The data were analyzed using the Statistical Package for
Social Sciences 20.0 (SPSS). The difference between groups in pre-measurements were
analyzed with one-way analysis of variance (one-way ANOVA); the change of research
variables depending on time and intervention was examined with the repeated measure
Analysis of Variance (Repeated Measure ANOVA). For this purpose, 5 different Repeated
Measures ANOVA tests were performed for pretest-posttest comparisons of the experimental
viii
and control groups. Finally, independent t-test analysis were conducted to see in which groups
the common effect was significant. The findings showed that, the suicide probability and
depression levels of the participants in the experimental group (for both individual therapy
and group therapy format) decreased significantly after the intervention, and their cognitive
flexibility scores also increased significantly, but there was no difference in the waiting list.
Also, considering the level of Social Problem Solving and its dimensions after the
intervention, it was seen that the scores of the group receiving individual therapy increased
significantly compared to the waiting list. In addition, it was observed that the individual and
group formats from the experiment group preserved the gains from the intervention in the
follow-up measurement 3 months later. Finally, the findings were discussed in the light of the
literature, the limitations and clinical implications of the study were mentioned, and
recommendations for future research were made. |
tr_TR |
dc.description.tableofcontents |
İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY SAYFASI..............................................................................................iii
BİLİMSEL ETİK VE BİLDİRİM SAYFASI ........................................................................iv
ÖZET....................................................................................................................................... v
ABSTRACT ..........................................................................................................................vii
ÖNSÖZ...................................................................................................................................ix
TABLOLAR DİZİNİ............................................................................................................xiii
KISALTMALAR DİZİNİ ....................................................................................................xiv
GİRİŞ....................................................................................................................................... 1
1. BÖLÜM.............................................................................................................................. 5
1. İNTİHAR............................................................................................................................. 5
1.1. Toplumsal ve Kültürel Bağlam.................................................................................... 5
1.2. Kuramsal Yaklaşımlar ................................................................................................. 8
1.2.1. Psikodinamik Kuram ......................................................................................... 8
1.2.2. Sosyolojik Kuram.............................................................................................. 9
1.2.3. Sosyal Öğrenme Kuramı.................................................................................. 10
1.2.4. Umutsuzluk Kuramı......................................................................................... 10
1.2.5. Biyolojik yaklaşım........................................................................................... 11
1.3. Psikolojik Bozukluklar ve İntihar.............................................................................. 12
1.4. Tedavi Yaklaşımları................................................................................................... 15
1.4.1. İntihar Girişiminde Farmakolojik Tedaviler.................................................... 15
1.4.2. Psikolojik Tedaviler......................................................................................... 17
1.5. Sorun Çözme Becerileri ve İntihar ............................................................................ 21
1.6. Sorun Çözme Terapisi ............................................................................................... 24
1.7. Sorun Çözme Terapisi ve İntihar İle İlgili Yapılan Çalışmalar................................. 31
2. BÖLÜM............................................................................................................................ 35
2. YÖNTEM.......................................................................................................................... 35
xi
2.1. Katılımcılar................................................................................................................ 35
2.2. Veri Toplama Araçları............................................................................................... 38
2.2.1. Demografik Bilgi Formu ................................................................................. 38
2.2.2. İntihar Olasılığı Ölçeği (İOÖ) ......................................................................... 38
2.2.3. Beck Depresyon Envanteri (BDE)................................................................... 38
2.2.4. Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri........................................ 39
2.2.5. Bilişsel Esneklik Envanteri (BEE)................................................................... 40
2.2.6. Hamilton Depresyon Ölçeği (HAM-D)........................................................... 40
2.2.7. Terapötik İşbirliği Ölçeği ................................................................................ 41
2.3. Araştırma Deseni ....................................................................................................... 42
2.4. İşlem........................................................................................................................... 42
2.4.1. Sorun Çözme Terapisinin Uygulanması.......................................................... 44
2.5. Veri Analizi................................................................................................................ 45
3. BÖLÜM............................................................................................................................ 48
3. BULGULAR ..................................................................................................................... 48
3.1. Terapötik İşbirliği Değerlendirmesi........................................................................... 48
3.2. Değişkenlere İlişkin Tanımlayıcı İstatistikler............................................................ 48
3.3. İntihar Olasılığı Puanlarına İlişkin Bulgular.............................................................. 50
3.4. Depresyon Puanlarına İlişkin Bulgular...................................................................... 51
3.4.1 BDE Puanları.................................................................................................... 51
3.4.2. HAM-D Puanları ............................................................................................. 52
3.5. Bilişsel Esneklik Envanteri Puanlarına İlişkin Bulgular............................................ 53
3.6. SSÇE-G Envanteri Puanlarına İlişkin Bulgular......................................................... 54
3.6.1. SSÇE-G Envanterinin Alt Boyutlarına İlişkin Bulgular.................................. 55
3.6.1.1. Olumlu sorun yönelimi........................................................................ 55
3.6.1.2. Olumsuz sorun yönelimi ..................................................................... 56
3.6.1.3. Akılcı sorun çözme tarzı ..................................................................... 57
xii
3.6.1.4. Dürtüsel-dikkatsiz sorun çözme tarzı.................................................. 58
3.6.1.5. Kaçınan tip sorun çözme tarzı............................................................. 59
3.7. İzlem Ölçüm Puanlarının Karşılaştırması.................................................................. 60
3.8. BDE ve HAM-D Puanlarına Göre İyileşme Oranlarını............................................. 62
4. BÖLÜM............................................................................................................................ 63
4. TARTIŞMA ve SONUÇ ................................................................................................... 63
4.1. Katılımcıların SÇT Uygulamasından Duyduğu Memnuniyete İlişkin Bulgular ....... 63
4.2. Sorun Çözme Terapisinin Etkililiğine İlişkin Bulgular............................................. 63
4.2.1. Sorun Çözme Terapisinin İntihar Olasılığı Puanları Üzerindeki Etkisi .......... 64
4.2.2. Sorun Çözme Terapisinin Depresyon Puanları Üzerindeki Etkisi .................. 64
4.2.3. Sorun Çözme Terapisinin Bilişsel Esneklik puanları üzerindeki etkisi........... 65
4.2.4. Sorun Çözme Terapisinin Sosyal Sorun Çözme Puanları Üzerindeki Etkisi .. 66
4.3. Sınırlılıklar ve Öneriler.............................................................................................. 67
5. KAYNAKLAR................................................................................................................. 70
6. EKLER ............................................................................................................................. 70
Ek 1. Grup ve Bireysel Terapi Sürecinin Değerlendirmesi ...................................................... 93
ÖZGEÇMİŞ ......................................................................................................................... 95 |
tr_TR |
dc.language.iso |
tur |
tr_TR |
dc.publisher |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü |
tr_TR |
dc.rights |
info:eu-repo/semantics/openAccess |
tr_TR |
dc.subject |
İntihar, İntihar Girişimi, Sorun Çözme Terapisi, Grup Terapisi, Bireysel Terapi |
tr_TR |
dc.subject |
Suicide, Suicide Attampt, Problem Solving Therapy, Group Therapy, Individual Therapy |
tr_TR |
dc.title |
İntihar girişiminde bulunmuş hastalarda sorun çözme terapisinin intihar riskini azaltmada etkililiği |
tr_TR |
dc.title.alternative |
Effectiveness of problem solving therapy in reducing suicide risk in patients who attempted suicide |
tr_TR |
dc.type |
masterThesis |
tr_TR |
dc.contributor.department |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Ana Bilim Dalı |
tr_TR |