dc.contributor.advisor |
Özpınar, Şansel |
|
dc.contributor.author |
Doğan, Gürkan |
|
dc.date.accessioned |
2021-11-25T08:28:49Z |
|
dc.date.available |
2021-11-25T08:28:49Z |
|
dc.date.issued |
2021-11-02 |
|
dc.date.submitted |
2021-08-19 |
|
dc.identifier.citation |
Doğan, G. (2021) Türkiye'de gönüllü vergi uyumunu etkileyen faktörler (yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın |
tr_TR |
dc.identifier.uri |
http://hdl.handle.net/11607/4415 |
|
dc.description.abstract |
Geçmişten günümüze vergi gelirleri, devletlerin harcamalarını gerçekleştirmesi için
kullandığı en önemli kalem olmuştur. Mükelleflerin vergi ödevleri karşısında gösterdikleri
tavır ve tutumlar vergi gelirleri üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilmektedir.
Mükelleflerin vergi ödevini gerçekleştirme konusunda göstereceği isteksizlik, vergi
karşısında olumsuz davranışların gelişmesine ve vergi gelirlerinde azalmaya neden
olabilecektir. Vergi bilincinin yeterince gelişmemesi, vergi politikalarının mükellef odaklı
olmaması vergiye karşı olumsuz davranışların gelişmesinde etkili olabilmektedir.
Mükelleflerin vergi uyumunu sağlamak amacıyla toplumu yönetenlerde yeterli vergi
bilincine sahip olmalıdır. Vergi uyumunun gerçekleşmesi bireysel bir olgu olmasının yanı
sıra aynı zamanda toplumsal bir olgu olarak da değerlendirilmelidir.
Vergi uyumunun ve vergiye karşı davranışları etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi için
Hatay ilinde 300 mükellef ile 34 soruluk anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Amaç anket
sorularına verilen yanıtlardan elde edilen sonuçlardan hareketle mükelleflerin vergi
uygulamaları karşısındaki düşünce, tavır ve davranışları hakkında tespitte bulunmaktır.
Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde vergi kavramı teorik olarak ele
alınmıştır. İkinci bölümde mükelleflerin vergiye uyumunu etkileyen faktörler incelenmiştir.
Son bölümde ise anket sonuçlarının frekans değerleri ve yapılan çapraz tablolar analizi yer
almaktadır. |
tr_TR |
dc.description.abstract |
From the past to the present, tax revenues have been the most important item used by states
to realize their expenditures. Taxpayers ' attitudes and attitudes towards tax assignments can
have a significant impact on tax revenues. The reluctance of taxpayers to perform their tax
assignment may lead to the development of negative behavior in the face of tax and a
decrease in tax revenues. Tax awareness is not sufficiently developed, tax policies are not
taxpayer-oriented, can be effective in developing negative behavior towards tax. Taxpayers
should have sufficient tax awareness in those who manage the society in order to ensure tax
compliance. In addition to being an individual phenomenon, the realization of tax alignment
should also be considered as a social phenomenon.
A 34-question survey study was conducted with 300 taxpayers in Hatay province to evaluate
tax compliance and factors affecting tax behavior. The aim is to determine the thoughts,
attitudes and behaviors of taxpayers against tax practices based on the results obtained from
the answers to the survey questions.
The work consists of three parts. In the first chapter, the concept of tax is discussed
theoretically. In the second section, the factors affecting taxpayers ' compliance with tax are
examined. In the last section, the frequency values of the survey results and the analysis of
the cross tables are included. |
tr_TR |
dc.description.tableofcontents |
İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY SAYFASI..............................................................................................iii
BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM FORMU .................................................................................iv
ÖZET....................................................................................................................................... v
ABSTRACT ...........................................................................................................................vi
ÖNSÖZ..................................................................................................................................vii
TABLOLAR DİZİNİ..............................................................................................................xi
ŞEKİLLER DİZİNİ..............................................................................................................xiv
KISALTMALAR DİZİNİ ..................................................................................................... xv
GİRİŞ....................................................................................................................................... 1
1. BÖLÜM.............................................................................................................................. 3
1. VERGİNİN TANIMI VE VERGİLEMEYE TEORİK YAKLAŞIM................................ 3
1.1. Verginin Tanımı........................................................................................................... 3
1.2. Verginin Amaçları ....................................................................................................... 4
1.2.1. Verginin Mali Amacı ........................................................................................... 4
1.2.2. Verginin Mali Olmayan Amacı............................................................................ 5
1.3. Vergi Yükü .................................................................................................................. 5
1.3.1. Objektif Vergi Yükü ............................................................................................ 6
1.3.2. Subjektif Vergi Yükü ........................................................................................... 6
1.4. Vergi Adaleti................................................................................................................ 7
1.5. Vergi Uyumu ............................................................................................................... 7
1.5.1. Vergi Uyumuna Klasik Yaklaşım (Allingham-Sandmo Modeli) ........................ 8
1.5.2. Vergi Uyumuna Sosyal-Psikolojik Yaklaşım ...................................................... 9
1.5.3. Vergi Uyumuna Mali Bağlantı ve Optimal Vergi Uyumu Yaklaşımı ................. 9
1.6. Vergi Kapasitesi......................................................................................................... 10
1.7. Vergi Ahlakı .............................................................................................................. 11
1.8. Vergi Psikolojisi ........................................................................................................ 12
ix
1.8.1. Vergi Psikolojisinin Amacı................................................................................ 13
1.8.1.1. Toplumsal düzeni sağlama amacı............................................................... 13
1.8.1.2. Vergi uyumunu kolaylaştırma amacı ......................................................... 14
1.8.2. Vergi Politikalarını Etkin Kılma Amacı ............................................................ 14
2. BÖLÜM............................................................................................................................ 15
2. MÜKELLEFLERİN VERGİLEMEYE KARŞI TEPKİLERİ VE TEPKİLERİNİ
ETKİLEYEN FAKTÖRLER ......................................................................................... 15
2.1. Mükelleflerin Vergi Karşısındaki Davranışlarını Belirleyen Faktörler..................... 15
2.1.1. Bireysel Faktörler............................................................................................... 15
2.1.1.1. Gelir düzeyi .................................................................................................. 15
2.1.1.2. Vergi oranları................................................................................................ 16
2.1.1.3. Yaş düzeyi .................................................................................................... 17
2.1.1.4. Cinsiyet......................................................................................................... 17
2.1.1.5. Medeni durum............................................................................................... 18
2.1.1.6. Eğitim seviyesi.............................................................................................. 18
2.1.1.7. Din ................................................................................................................ 19
2.1.1.8. Mükelleflerin diğer mükellefler hakkında görüşleri..................................... 19
2.1.1.9. Mükelleflerin siyasal iktidar hakkındaki görüşleri....................................... 20
2.1.1.10. Mükelleflerin devlete olan bağlılığı............................................................ 21
2.1.1.11. Mükelleflerin kamu harcamalarına bakış açısı ........................................... 21
2.1.1.12. Vergi denetimi ve vergi cezalarının etkisi .................................................. 23
2.1.2. Çevresel Faktörler.............................................................................................. 24
2.1.2.1. Vergi sistemi................................................................................................. 24
2.1.2.2. Vergi idaresinden kaynaklanan sorunların mükellef davranışlarına
etkisi .......................................................................................................... 27
2.1.2.3. Ekonomik konjonktürün mükellefler üzerindeki etkisi ................................ 29
2.1.2.4. Siyasal yapı ve devletlerin yönetim anlayışlarının mükellefler
üzerindeki etkisi ........................................................................................ 31
x
2.2. Mükelleflerin Vergilemeye Gösterdiği Tepkiler ....................................................... 32
2.2.1. Vergi Kaçırma.................................................................................................... 33
2.2.2. Vergiden Kaçınma ............................................................................................. 35
2.2.3. Verginin Yansıtılması ........................................................................................ 37
2.2.4. Vergi Cennetleri................................................................................................. 38
2.2.5. Vergi Grevi......................................................................................................... 41
2.2.6. Vergiye Karşı Pasif Tepkiler.............................................................................. 42
2.2.7. İkame Etkisi ....................................................................................................... 42
2.2.8. Tüketimi ve Tasarrufu Kısma ............................................................................ 43
2.2.9. Üretim ve Yatırımı Azaltma .............................................................................. 43
3. BÖLÜM............................................................................................................................ 44
3. VERGİ ALGI VE UYUMUNU BELİRLEYEN FAKTÖRLER: HATAY İLİ
ÖRNEĞİ......................................................................................................................... 44
3.1. Literatür ..................................................................................................................... 44
3.2. Araştırmanın Amacı................................................................................................... 49
3.3. Araştırmanın Yöntemi ............................................................................................... 49
3.4. Araştırmanın Örneklemi ve Kitlesi............................................................................ 49
3.5. Güvenilirlik Analizi ................................................................................................... 51
3.6. Sıklık Analizleri......................................................................................................... 51
3.6.1. Demografik veriler............................................................................................. 52
3.6.2. Mükelleflerin Vergi Algılarına Yönelik Sorular................................................ 54
3.7. Verilerin Çapraz Analizi............................................................................................ 63
4. TARTIŞMA VE SONUÇ................................................................................................ 72
5. KAYNAKLAR................................................................................................................. 76
6. EKLER ............................................................................................................................. 87
ÖZGEÇMİŞ ......................................................................................................................... 92 |
tr_TR |
dc.language.iso |
tur |
tr_TR |
dc.publisher |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü |
tr_TR |
dc.rights |
info:eu-repo/semantics/openAccess |
tr_TR |
dc.subject |
Vergi Ahlakı, Vergi Psikolojisi, Vergi Uyumu, Vergi |
tr_TR |
dc.subject |
Tax Compliance, Tax Moral, Tax Psychology, Tax |
tr_TR |
dc.title |
Türkiye'de gönüllü vergi uyumunu etkileyen faktörler |
tr_TR |
dc.title.alternative |
Factors affecting voluntary tax compliance in Turkey |
tr_TR |
dc.type |
masterThesis |
tr_TR |
dc.contributor.department |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Ana Bilim Dalı |
tr_TR |