dc.contributor.advisor |
Özpınar, Şansel |
|
dc.contributor.author |
Sertkaya, Zeynep |
|
dc.date.accessioned |
2021-11-25T07:58:20Z |
|
dc.date.available |
2021-11-25T07:58:20Z |
|
dc.date.issued |
2021-11-02 |
|
dc.date.submitted |
2021-08-19 |
|
dc.identifier.citation |
Sertkaya, Z. (2021) Kamu borçlarının ekonomik büyüme üzerine etkileri: Türkiye örneği (yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın |
tr_TR |
dc.identifier.uri |
http://hdl.handle.net/11607/4407 |
|
dc.description.abstract |
Ülkelerin büyüme ve kalkınma süreçlerinde son dönemlerde sürekli artmakta olan ve
kamunun olağan geliri niteliğini kazanan kamu borçlanmalarının ekonomik büyümeyi ne yönde
ve hangi büyüklükte etkilediği günümüzde sıklıkla tartışılmakta olan bir konu haline
dönüşmüştür. Kamu borçlarının ekonomik büyümeyle olan ilişkisi hem gelişmiş ülkeler hem
de gelişmekte olan ülkeler açısından oldukça önem taşımaktadır. Gelişmekte olan ülkeler
öncelikle kalkınmaya yönelik finansman sağlanması için tasarruflardaki yetersizlik sebebiyle
devlet borçlanması yolunu sıklıkla tercih etmektedirler. Gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi
Türkiye’nin de iç tasarruflarının yatırımlara finansman sağlama konusunda yetersiz gelmesi,
ulaşılmak istenen ekonomik büyüme hızına erişmesine engel teşkil etmektedir.
Çalışmanın amacı Türkiye’deki kamu borçlarının ekonomik büyümeye olan etkilerinin
tespit edilmesidir. Bu hususta iç ve dış kamu borçlanmalarının 2002Q3-2020Q3 döneminde
ekonomik büyüme üzerindeki etkileri Vector Otoregresyon (VAR) analizi yardımıyla test
edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre Türkiye’de kamu iç borçlanmalarındaki azalmalar
GSYİH’da yukarı yönlü harekete sebep olurken; kamu dış borçlanmalarındaki azalmalar
GSYİH’de azalmalara neden olmaktadır. Dolayısıyla Türkiye ekonomisinde kamu iç
borçlanmaları ile GSYİH arasında ters yönlü; kamu dış borçlanmaları ile GSYİH arasında
doğru yönlü bir ilişkiden bahsetmek mümkündür. Bu hususta Türkiye ekonomisinde ekonomik
anlamda büyüme ve gelişme sağlanması için kamu borçlanmalarına yönelik politikaların
tespitinin iyi yapılarak en uygun politikanın belirlenmesi oldukça önem arz etmektedir. |
tr_TR |
dc.description.abstract |
In the growth and development processes of the countries, it has become a frequently
discussed topic today, in which direction and to what extent the public borrowings, which have
been increasing constantly and have become the ordinary income of the public, affect the
economic growth. The relationship between public debt and economic growth is very important
for both developed and developing countries. Developing countries often prefer government
borrowing due to the inadequacy of savings primarily to provide financing for development. As
in developing countries, the fact that Turkey's domestic savings are insufficient to finance
investments prevents it from reaching the desired economic growth rate.
The aim of the study is to determine the effects of public debt on economic growth in
Turkey. In this regard, the effects of domestic and foreign public borrowing on economic
growth in the 2002Q3-2020Q3 period were tested with the help of Vector Autoregression
(VAR) analysis. According to the results obtained, while the reductions in public domestic
borrowing in Turkey cause an upward movement in GDP; Decreases in public external
borrowing cause reductions in GDP. Therefore, there is an inverse direction between public
domestic borrowing and GDP in the Turkish economy; It is possible to talk about a direct
relationship between public external borrowing and GDP. In this regard, it is very important to
determine the most appropriate policy by making a good determination of the policies for public
borrowing in order to ensure economic growth and development in the Turkish economy. |
tr_TR |
dc.description.tableofcontents |
İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY SAYFASI.................................................................................................iii
BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI...................................................................................iv
ÖZET.......................................................................................................................................... v
ABSTRACT.............................................................................................................................. vi
ÖNSÖZ.....................................................................................................................................vii
ŞEKİLLER DİZİNİ..................................................................................................................xii
TABLOLAR DİZİNİ ..............................................................................................................xiii
GRAFİKLER DİZİNİ ............................................................................................................. xiv
KISALTMALAR DİZİNİ........................................................................................................ xv
GİRİŞ ......................................................................................................................................... 1
1.BÖLÜM.................................................................................................................................. 4
1. GENEL ÇERÇEVEDE KAMU BORÇLANMALARI KAVRAMI..................................... 4
1.1. Kamu Borçlanması Kavramı........................................................................................... 4
1.2. Kamu Borçlanmasının Önemi ve Nedenleri ................................................................... 5
1.2.1. Kamu Yatırımları ve Kalkınmanın Finansmanı Açısından Borçlanma ................... 5
1.2.2. Bütçe Açıklarının Finanse Edilmesi Amacıyla Borçlanma...................................... 6
1.2.3. Olağanüstü Giderleri Finanse Etme Amacıyla Borçlanma ...................................... 7
1.2.4. Maliye Politikası Aracı Olarak Borçlanma .............................................................. 7
1.3.Kamu Borçlarının Sınıflandırılması ................................................................................. 8
1.3.1. Borçlanmanın Yapıldığı Kaynağa Göre Sınıflandırma............................................ 9
1.3.1.1. İç borçlanma.................................................................................................... 10
1.3.1.2. Dış borçlanma ................................................................................................. 10
1.3.2.Gönüllülük Esasına Göre Sınıflandırma ................................................................. 13
1.3.2.1.Gönüllü borçlanma........................................................................................... 13
1.3.2.2. Zorunlu borçlanma .......................................................................................... 14
ix
1.3.3. Vadeleri Bakımından Sınıflandırma....................................................................... 14
1.3.3.1. Kısa vadeli borçlanma..................................................................................... 14
1.3.3.2. Uzun vadeli borçlanma.................................................................................... 16
1.4. Kamunun Borçlanma Kaynakları.................................................................................. 18
1.4.1. İç Borçlanma Kaynakları ....................................................................................... 18
1.4.1.1. Özel kişi ve kuruluşlar..................................................................................... 19
1.4.1.2. Bankalar ve sigorta şirketleri........................................................................... 20
1.4.1.3. Merkez Bankası kaynakları............................................................................. 21
1.4.1.4.Sosyal güvenlik kuruluşları ve ekonomik kuruluşlar....................................... 22
1.4.2. Dış Borçlanma Kaynakları..................................................................................... 22
1.4.2.1. Devletler arası borçlanma................................................................................ 22
1.4.2.2 Uluslararası kuruluşlardan borçlanma.............................................................. 23
1.4.2.3. Dış piyasalar.................................................................................................... 24
1.5. Kamu Borçlanmasına İlişkin Teorik Çerçeve ............................................................... 25
1.5.1. Klasik Teori............................................................................................................ 25
1.5.2. Neoklasik Teori...................................................................................................... 26
1.5.3. Keynesyen Teori .................................................................................................... 28
1.5.4. Ricardocu Eşdeğerlik Teorisi................................................................................. 28
2. BÖLÜM............................................................................................................................... 30
2. EKONOMİK BÜYÜMENİN KAVRAMSAL VE KURAMSAL YÖNÜ.......................... 30
2.1. Kavramsal Çerçevede Ekonomik Büyüme.................................................................... 30
2.1.1. Ekonomik Büyümenin Tanımı............................................................................... 30
2.1.2. Ekonomik Büyümenin Özellikleri ......................................................................... 31
2.1.3. Ekonomik Büyümenin Kapsamı ............................................................................ 32
2.2. Ekonomik Büyümenin Belirleyicileri ........................................................................... 33
2.2.1. Fiziksel Sermaye .................................................................................................... 34
2.2.2. Beşerî Sermaye....................................................................................................... 36
x
2.2.3. Doğal Kaynaklar .................................................................................................... 37
2.2.4. Teknoloji ................................................................................................................ 39
2.3. Ekonomik Büyümenin Türleri ...................................................................................... 40
2.4. Ekonomik Büyümenin Ölçülmesi ................................................................................. 41
2.5. Teorik Çerçevede Ekonomik Büyüme Kavramı İncelemesi......................................... 44
2.5.1. Dışsal Ekonomik Büyüme Teorileri....................................................................... 48
2.5.1.1. Harrod-Domar (Post Keynesyen) büyüme modeli.......................................... 48
2.5.1.2. Solow-Swan (neoklasik) büyüme modeli ....................................................... 51
2.5.2. İçsel Büyüme Teorileri........................................................................................... 52
2.5.2.1. AK modeli....................................................................................................... 53
2.5.2.2. AR-GE modeli................................................................................................. 54
2.5.2.3. Beşerî sermaye modeli .................................................................................... 55
2.5.2.4. Kamu politikası modeli ................................................................................... 55
3. BÖLÜM............................................................................................................................... 57
3. TÜRKİYE EKONOMİSİNDE KAMU BORÇLANMALARI VE EKONOMİK
BÜYÜMENİN SEYRİ ................................................................................................... 57
3.1. Türkiye’de Uygulanan Maliye Politikaları Çerçevesinde Kamu Borçlanmaları ve
Ekonomik Büyümenin Seyri....................................................................................... 57
3.1.1. Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Kamu Borçlanmaları ve Ekonomik Büyüme57
3.1.2. Türkiye Cumhuriyeti Döneminde Kamu Borçlanmaları ve Ekonomik Büyüme... 59
3.1.2.1. 1980 öncesi dönemde kamu borçlanmaları ve ekonomik büyüme ................. 59
3.1.2.2. 1980-2002 yılları arasında kamu borçlanmaları ve ekonomik büyüme .......... 63
3.1.2.3. 2000 ve sonrası kamu borçlanmaları ve ekonomik büyümenin seyri ............. 69
3.2. Kamu Borçları Kapsamında Uluslararası Para Fonu ve Türkiye İlişkilerinin
Değerlendirilmesi........................................................................................................ 78
3.3. Dünya Ekonomilerinde Kamu Borçlanmalarına İlişkin Genel Değerlendirme ............ 79
4. BÖLÜM............................................................................................................................... 82
4. TÜRKİYE’DE KAMU BORÇLANMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ
İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ................................................................................... 82
xi
4.1. Teorik İnceleme............................................................................................................. 82
4.2. Literatür Taraması ......................................................................................................... 84
4.3. Türkiye’de Kamu Borçlanması ve Ekonomik Büyümenin Ampirik Analizi................ 87
4.3.1. Yöntemin ve Değişkenlerin Tanımlanması............................................................ 87
4.3.2. Ampirik Bulgular ................................................................................................... 90
4.3.3. Model Doğrulama Testleri ..................................................................................... 94
4.3.4. Varyans Ayrıştırması ve Etki-Tepki Fonksiyonu Sonuçları .................................. 96
5. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME.................................................................................... 99
6. KAYNAKÇA .................................................................................................................... 102
ÖZGEÇMİŞ.......................................................................................................................... 114 |
tr_TR |
dc.language.iso |
tur |
tr_TR |
dc.publisher |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü |
tr_TR |
dc.rights |
info:eu-repo/semantics/openAccess |
tr_TR |
dc.subject |
Kamu Borçları, Ekonomik Büyüme, VAR analizi, Türkiye Örneği |
tr_TR |
dc.subject |
Public Debt, Economic Growth, VAR analysis, Example of Turkey |
tr_TR |
dc.title |
Kamu borçlarının ekonomik büyüme üzerine etkileri: Türkiye örneği |
tr_TR |
dc.title.alternative |
The effects of public debt on economic growth: The case of Turkey |
tr_TR |
dc.type |
masterThesis |
tr_TR |
dc.contributor.department |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Ana Bilim Dalı |
tr_TR |