dc.contributor.advisor |
Yılmaz, Hüseyin |
|
dc.contributor.author |
Ateş, Şeyma |
|
dc.date.accessioned |
2021-11-25T07:18:12Z |
|
dc.date.available |
2021-11-25T07:18:12Z |
|
dc.date.issued |
2021-11-02 |
|
dc.date.submitted |
2021-07-14 |
|
dc.identifier.citation |
Ateş, Ş. (2021) Bilgi ve iletişim teknolojilerinin ekonomik büyüme üzerine etkilerinin incelenmesi Türkiye örneği: (2013-2020) Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın |
tr_TR |
dc.identifier.uri |
http://hdl.handle.net/11607/4394 |
|
dc.description.abstract |
Bilgi ekonomilerinde teknoloji çağımızın en önemli gelişmişlik göstergesi olup,
ülkelerin ekonomik büyümelerini gerçekleştirmeleri için kendi teknolojilerini üretmeleri ve
ihraç etmeleri temel koşul haline gelmiştir. Bilgi ve teknoloji temelinde; ülkelerin yeni ürün
ve hizmetler üreterek uluslararası pazarlarda rekabet edebilmeleri, toplumsal çıkarlarını
koruyabilmeleri, ekonomik verimliliklerini sağlayabilmeleri, maliyetleri azaltarak kar elde
edebilmeleri için, araştırma ve geliştirme faaliyetlerine öncelik vermeleri gerekmektedir.
Bunun bilincinde olan ülkeler araştırma geliştirme faaliyetlerini ön planda tutarak, ekonomik
verimliliklerini ve rekabet gücünü artırarak yaşam kalitelerini yükseltmiş, sadece günümüz
teknolojilerine ayak uydurmakla kalmayıp geleceğe yönelik tahminler de yaparak lider ülke
konumuna ulaşmışlardır. Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki ilerlemeler hayatın odak
noktalarının tümü ile etkileşime geçerek, ekonomik sistemin tümünde kökten değişime neden
olmuş; bilgiye erişimin kolaylaşmasıyla birlikte finans, sağlık, eğitim, üretim gibi tüm iş
süreçlerini dönüşüme uğratarak iş dünyasını yeniden biçimlendirmiştir. Bu çalışmada 2013:1-
2020:12 döneminde Türkiye ekonomisinde bilgi ve iletişim teknolojilerinin ekonomik
büyüme üzerindeki etkisi Zaman Serisi Analizi yöntemiyle araştırılmıştır. Analizden elde
edilen bulgular sonucunda, bilgi ve iletişim teknolojileri ile ekonomik büyüme arasında
pozitif ve anlamlı bir ilişkinin var olduğu tespit edilmiştir. |
tr_TR |
dc.description.abstract |
Knowledge and technology are the most essential indicators of development in
knowledge economies, and they have become a basic condition for countries to produce and
export their own technologies and achieve economic development. On the basis of knowledge
and technology, countries should prioritize information and technology-intensive activities in
order to compete in international markets by developing new products and services, protect
their social interests, assure economic efficiency, and make profits by lowering costs.
Countries that recognize this have improved their quality of life by prioritizing research and
development activities, increasing their economic efficiency and competitiveness, and
achieving the position of the leading country by not only keeping up with current technologies
but also making predictions for the future. By interacting with all of life's focal points,
advances in information and communication technologies have caused a profound change in
the entire economic system. All business processes and disciplines such as finance, health,
education, and production have been revolutionized and the business world has been
transformed as a result of today's information age's ease of access to information.
The Time Series Analysis method was used to investigate the effect of information
and communication technology on economic growth in the Turkish economy in the period of
2013:1 - 2020:12. It has been concluded that there is a positive and significant relationship
between information and communication technologies and economic growth based on the
findings of the analysis. |
tr_TR |
dc.description.tableofcontents |
İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY SAYFASI............................................................................................iii
BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI............................................................................. iv
ÖZET..................................................................................................................................... v
ABSTRACT ......................................................................................................................... vi
ÖNSÖZ................................................................................................................................ vii
ŞEKİLLER DİZİNİ............................................................................................................xiii
TABLOLAR DİZİNİ.......................................................................................................... xiv
GRAFİKLER DİZİNİ ......................................................................................................... xv
KISALTMALAR DİZİNİ .................................................................................................. xvi
GİRİŞ..................................................................................................................................... 1
1. BÖLÜM............................................................................................................................. 4
1. EKONOMİ KAVRAMI VE BİLGİ EKONOMİSİNİN KAVRAMSAL TEMELLERİ.. 4
1.1. Ekonominin Tanımı ve Ekonomi ile İlgili kavramlar................................................ 5
1.1.1. Ekonomi... .......................................................................................................... 7
1.1.2. Üretim Faktörleri................................................................................................ 8
1.1.3. Ekonomik Sistem............................................................................................. 10
1.1.4. Bilgi Yoğun Sektör .......................................................................................... 11
1.2. Bilgiye Dayalı Ekonomi .......................................................................................... 14
1.2.1. Bilgiye Dayalı Ekonominin Tanımı................................................................. 17
1.2.2. Bilgiye Dayalı Ekonominin Tarihsel Gelişim Aşamaları ................................ 18
1.2.3. Bilgiye Dayalı Ekonominin Diğer Ekonomik Yapılarla Karşılaştırılması ve
Aralarındaki Farklılıkları.................................................................................. 20
1.2.4. Bilgiye Dayalı Ekonomi ve Avcılık Ekonomisi .............................................. 21
1.2.5. Bilgiye Dayalı Ekonomi ve Tarım Ekonomisi................................................. 21
ix
1.2.6. Bilgiye Dayalı Ekonomi ve Sanayi Ekonomisi................................................ 22
1.2.7. Bilgiye Dayalı Ekonominin Ekonomik Büyüme ve Gelişme İçin Önemi ....... 25
1.3. Bilgiye Dayalı Ekonominin Belirleyicileri.............................................................. 28
1.3.1. Bilgi ................................................................................................................. 29
1.3.2. Bilgi İşçileri...................................................................................................... 30
1.3.3. Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BIT)................................................................ 33
1.3.4. Küreselleşme.................................................................................................... 36
1.4. Bilgiye Dayalı Ekonominin İşleyiş Süreci............................................................... 38
1.5. Bilgiye Dayalı Ekonominin Günümüzdeki Durumu ............................................... 39
1.6. Bilgiye Dayalı Ekonomiye Geçiş Süreci ve Organizasyonu ................................... 40
1.7. Bilgiye Dayalı Ekonomiyi Şekillendirmede Etkili Olan Teknolojiler..................... 44
1.8. Bilgiye Dayalı Ekonominin Rekabet Gücüne Katkıları .......................................... 49
2. BÖLÜM........................................................................................................................... 52
2. BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ ...................................................................... 52
2.1. Bilgi ve İletişim Teknolojileri Kavramı................................................................... 52
2.2. Bilgi ve İletişim Teknolojisi Araçları ...................................................................... 54
2.2.1. Telefon...... ....................................................................................................... 55
2.2.2. Televizyon........................................................................................................ 56
2.2.3. Bilgisayar. ........................................................................................................ 57
2.2.4. İnternet..... ........................................................................................................ 58
2.2.5. Faks.......... ........................................................................................................ 60
2.2.6. Elektronik Ödeme ve Para Transfer Sistemleri................................................ 61
2.2.7. Elektronik Veri Değişimi ( EDI – Electronic Data Interchange)..................... 62
2.3. Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü ve BİT Teknolojilerinin Yapısı ................. 63
2.3.1. Piyasa Başarısızlıkları...................................................................................... 67
x
2.3.2. Doğal Tekel...................................................................................................... 68
2.3.3. Ağ Dışsallığı .................................................................................................... 70
2.3.4. Ölçek ekonomileri............................................................................................ 71
2.4. Bilgi ve İletişim Teknolojileri Göstergeleri............................................................. 73
2.4.1. Türkiye’de BİT Göstergeleri............................................................................ 75
2.4.1.1. Hanelerde Bilgi ve İletişim Teknolojileri Göstergeleri............................ 75
2.4.1.2. Girişimlerde Bilgi İletişim Teknolojileri Göstergeleri............................. 78
2.5. Ar-Ge’nin Tanımı ve Ar-Ge Faaliyetlerinin Önemi................................................ 79
2.5.1. Ar-Ge ve Teknoloji İlişkisi .............................................................................. 86
2.5.2. Patentler ve Önemi........................................................................................... 87
2.5.3. Yüksek Teknoloji İhracatı................................................................................ 90
2.5.4. Bilimsel Yayın Sayısı....................................................................................... 93
2.6. Türkiye’de Uygulanan Bilim ve Teknoloji Politikaları ile Kalkınma Planları........ 95
2.6.1. Türkiye’de Uygulanan Kalkınma Planları ..................................................... 100
2.6.2. Türkiye’de Uygulanan Bilim ve Teknoloji Politikalarının Değerlendirilmesi104
3. BÖLÜM......................................................................................................................... 106
3. BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ İLE EKONOMİK BÜYÜME
ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN ARAŞTIRILMASI ..................................................... 106
3.1. Bilgi ve İletişim Teknolojileri ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkileri
İncelemeye Yönelik Kuramsal Perspektifler ........................................................... 107
3.1.1. İktisadi Düşünce Okullarında Teknoloji ve Ekonomik Büyüme İlişkileri..... 107
3.1.1.1. Klasik İktisadi Düşüncede Teknoloji ve Ekonomik Büyüme
İlişkileri...................................................................................................... 108
3.1.1.2. Marksist İktisadi Düşüncede Teknoloji ve Ekonomik Büyüme
İlişkileri...................................................................................................... 110
xi
3.1.1.3. Neo-Klasik İktisadi Düşüncede Teknoloji ve Ekonomik Büyüme
İlişkileri...................................................................................................... 111
3.1.1.4. Schumpeter İktisadi Düşüncede Teknoloji ve Ekonomik Büyüme
İlişkileri...................................................................................................... 113
3.1.2. Ekonomik Büyüme Teorilerinde Teknoloji ve Ekonomik Büyüme İlişkileri 114
3.1.2.1. Dışsal Büyüme Modellerinde Teknoloji (Solow) ve Ekonomik
Büyüme İlişkileri................................. ...................................................... 115
3.1.2.2. İçsel Büyüme Modellerinde Teknoloji ve Ekonomik Büyüme
İlişkileri...................................................................................................... 118
3.1.2.2.1. Yaparak Öğrenme (Arow) ......................................................... 121
3.1.2.2.2. Beşerî Sermaye (Lucas-Robelo) ................................................ 122
3.1.2.2.3. Ar-Ge (Araştırma ve Geliştirme) (Romer) ................................ 123
3.1.2.2.4. Kamu Harcamaları (Barro) ........................................................ 125
3.2. Bilgi ve İletişim Teknolojileri İle Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin
Araştırılmasını Sınırlandıran Faktörler.................................................................. 125
4. BÖLÜM......................................................................................................................... 127
4. TÜRKİYE EKONOMİSİNDE BİT KULLANIMI VE EKONOMİK BÜYÜME
ARASINDAKİ İLİŞKİYE YÖNELİK AMPİRİK UYGULAMA ............................ 127
4.1. Literatür Araştırması.............................................................................................. 127
4.2. Ekonometrik Metodoloji........................................................................................ 141
4.2.1. Augmented Dickey-Fuller (ADF) ve Phillips-Perron (PP) Birim Kök
Testi............................................................................................................ 141
4.2.2. Johansen Eşbütünleşme Testi.................................................................... 142
4.2.3. Nedensellik Testi....................................................................................... 143
4.3. Ekonometrik Model ve Veri Seti......................................................................... 145
4.4. Ampirik Bulgular ................................................................................................ 145
4.4.1. Birim Kök Testi Sonuçları ........................................................................ 146
xii
4.4.2. Johansen Eşbütünleşme Testi Sonuçları.................................................... 148
4.4.3. Nedensellik Testi Sonuçları....................................................................... 153
5. TARTIŞMA VE SONUÇ.............................................................................................. 155
6. KAYNAKLAR.............................................................................................................. 160
ÖZGEÇMİŞ ...................................................................................................................... 194 |
tr_TR |
dc.language.iso |
tur |
tr_TR |
dc.publisher |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü |
tr_TR |
dc.rights |
info:eu-repo/semantics/openAccess |
tr_TR |
dc.subject |
Bilgi ve İletişim Teknolojileri, Bilim ve Teknoloji Politikaları, Ekonomik Büyüme, Türkiye, Zaman Serisi Analizi |
tr_TR |
dc.subject |
Economic Growth, Science and Technology Policies, Information and Communication Technologies, Time Series Analysis, Turkey |
tr_TR |
dc.title |
Bilgi ve iletişim teknolojilerinin ekonomik büyüme üzerine etkilerinin incelenmesi Türkiye örneği: (2013-2020) |
tr_TR |
dc.title.alternative |
Investi̇gati̇on of the effects of information and communication technologies on economi̇c growth: Turkey case (2013-2020) |
tr_TR |
dc.type |
masterThesis |
tr_TR |
dc.contributor.department |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ekonomi ve Finans Ana Bilim Dalı |
tr_TR |