Dilimize Tarih olarak çevrilen The Histories isimli eserin yazarı, Klasik Antik Çağ
tarihçisi Halikarnaslı Herodotos, yaklaşık 2500 yıldır kimi zaman “yalanların babası” olarak
ağır şekilde eleştirilmiş, kimi zaman ise “tarihin babası” sıfatına layık görülerek büyük
övgüler toplamıştır. Onun tarihçiliğinin ne kadar güvenilir olduğu ve tarih biliminin zaman
içerisindeki evriminde eserinin hangi konuma yerleştirileceği soruları, Herodotos’a ilişkin
yaklaşımların tutarsızlığının nedeni olmuştur. Dünyada uzun yıllardır tartışılan, adına
kürsüler kurulan ve birçok bilim dalının (tarih, antropoloji, coğrafya, etnografya vb.) özel
inceleme alanı olan Tarih’e ülkemizde aynı ilgi gösterilmemiş, geçerliliği uzun yıllar önce
yitirilmiş bilgilerin kullanımına devam edilmiştir.
Bu çalışmanın birinci amacı, Herodotos’un tarihçiliğini, tarihçiliğe getirdiği yenilik
ve yaklaşımları, yüzlerce yıl süren etkisini ve siyasi tarihçilikteki konumunun gösterilmeye
çalışılması olmuştur. Bu amaca ulaşabilmek için tarihçiliğin geçirdiği tarihsel süreç ele
alınarak Herodotos’un bu zaman çizelgesindeki konumu saptanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın
ikinci amacı olarak, uluslararası ilişkilerin belirli inceleme alanlarının (teoriler, kavramlar,
siyaset ve toplum) ve siyasi tarihçiliğin Tarih içerisindeki izleri takip edilmiş ve Herodotos’un
okuyucusuna vermek istediği mesajlar tespit edilmeye çalışılmıştır.
Bu çalışma ile Herodotos’un hayatı, tarihçiliği ve eser incelemesi konularında
literatüre katkıda bulunularak, önemli bir boşluk doldurulmuştur. Thukydides’in Peloponez
Savaşları isimli eserinden önce yazılmış olan Tarih, uluslararası ilişkiler tarihi ve siyasi
tarihçiliğin ilk eserlerinden biri olarak kabul görmelidir. Disiplinlerarası bir eser olan Tarih,
disiplinlerarası bir alan olan uluslararası ilişkiler için önemli ve değerli bir kaynak eser olarak
kabul edilmelidir.
A historian of Classical Antiquity and the author of The Histories, which is translated
into Turkish as Tarih, Herodotus of Halicarnassus has received an ambivalent reception in the
literature over the 2500 years; he has been either criticized damagingly as the "father of lies"
or has received lavish praise to the extent of the title of the “father of history.” The root causes
for the inconsistency of approaches to Herodotus’s scholarship are the question concerning
the reliability of Herodotusian historiography and the question of locating his scholarship in
the discipline of history that has been evolving over time. That being said, while Herodotus’s
The Histories has been long integral to the scholarly debates and the establishment of
professorial chairs as a special investigation topic of many other social sciences disciplines in
the world (e.g., history, anthropology, geography, ethnography, and etc.), it has been largely
overlooked in the Turkish academia and, instead, the body of works of dubitable validity have
still been in use.
The first objective of this study is to show the Herodotus historiography with an
emphasis on the innovations and approaches Herodotus brought into the discipline of history
along with its centuries-long scholarly impact and its unique position within the Political
Historiography (PH) field. To attain this objective, the author attempts to determine the
position of Herodotus in the discipline over the arc of history by examining the historical
processes of the discipline of historiography. The second objective of this thesis is to detect
the traces of certain core areas of the International Relations (IR) discipline (i.e., IR theories,
concepts, politics, and society) and of PH in Herodotus’s The Histories and to unravel the
scholarly messages that Herodotus would like to convey to his readers.
By contributing to the literature on Herodotus’s life, his peculiar approach to
historiography, and the analysis of his scholarly works, this study intends to fulfill a
significant gap in the discipline. It is suggested that the Histories, which had been extant
v
before Thucydides' History of the Peloponnesian Wars, should be acknowledged as one of
the first seminal works of the history of IR and PH. As an interdisciplinary study, the Histories
should be recognized as a critical and valuable source material of IR, which has been long
hallmarked as an interdisciplinary field of study.
