Bu araştırmanın amacı, lise öğrencilerine uygulanabilecek matematik öğrenen
özerkliği ölçeği geliştirip lise öğrencilerinin matematik öğrenen özerklik düzeylerini,
matematik öğrenen özerkliklerini etkileyen matematik kaygı düzeyleri, matematik öğrenmeye
yönelik motivasyon seviyeleri, matematik dersine yönelik öğrenme sorumluluğu ve
matematik öğreniminde öz düzenleme becerileri arasındaki ilişkileri ve bu becerileri etkileyen
değişkenler ile 9. ve 12. sınıf öğrencilerinin matematik öğrenen özerkliği ile ilgili
düşüncelerini belirlemektir.
Çalışmada araştırma deseni olarak karma yöntem desenlerinden sıralı-açıklayıcı
karma desen seçilmiştir. İlk sırada nicel veriler ardından nitel veriler toplanmıştır. Bu
araştırmada öncelikle matematik öğrenen özerkliği ölçeği geliştirilmiştir. Ölçeğin geliştirme
sürecinde ilgili literatür incelenerek 144 madde havuzu oluşturulmuş, 10 uzman görüşü
alınarak kapsam geçerliliğine bakılmıştır. Kalan 52 madde ile geçerlik ve güvenirlik
çalışmaları için pilot uygulamada 1078 öğrenciden alınan verilerle yapılan açımlayıcı faktör
analizi ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. “Öz Düzenleme”, “Öğrenme Sorumluluğu”,
“İç Motivasyon”, “Öz Denetim”, “Dış Motivasyon” ve “Kaygı” olmak üzere 6 boyutlu 41
maddelik bir ölçek oluşturulmuştur. Ölçeğin Cronbach-Alfa katsayısı α=0,82 olarak
bulunmuştur. Oluşan boyutların açıklanan toplam varyans miktarı % 47,50’tir. Ölçeğin iki
yarı güvenirlik düzeyi için Spearman-Brown korelasyonu değeri r=0,83 bulunmuştur. Üst
%27 ve alt %27 gruplar arasında anlamlı bir fark olup olmadığını tespit amacıyla bağımsız
örneklem t-testi yapılmış olup ölçek toplam puanları ile üst %27’lik ve alt %27’lik gruplar
arasında anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür. Yapılan çalışma sonucunda ortaöğretim
öğrencilerine yönelik 6 alt boyutlu 41 maddelik geçerli ve güvenilir matematik öğrenen
özerkliği ölçeği geliştirilmiştir. Araştırmada esas uygulamasının evreni Türkiye’nin batısında
vii
yer alan bir büyükşehirde bulunan ortaöğretim kurumlarındaki 9. ve 12.sınıf öğrencileri
oluşturmaktadır. Gerekli izinler alındıktan sonra araştırmanın örneklemi, eğitim uzaktan
devam ettiği için Google Form biçiminde hazırlanan ölçek öğretmenleri aracılığıyla sınıf
Whatsapp gruplarından ulaştırılan gönüllü 9. ve 12. sınıf öğrencilerden oluşmaktadır.
Araştırmaya 651 öğrenci katılmıştır. Araştırmada “Matematik Öğrenen Özerkliği Ölçeği”
veri toplama aracı olarak tamamen gönüllülük esasına göre uygulanmıştır. Elde edilen nicel
veriler SPSS 22.0 istatistik paket programı ile analiz edilmiştir. Verilerin normal dağılımı
kontrol edilmiştir. Bağımsız Örneklemler t-Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA),
Pearson Korelasyon Analizi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunuda 9. ve 12.
sınıflardan matematik öğrenen özerkliği ölçeğinden en yüksek ve en düşük puan alan
dörderden sekiz öğrenci oluşturmaktadır. Çalışma grubu ile görüşme yapılmış elde edilen
nitel veriler içerik analizi ile incelemiştir. Nitel verilerin geçerliğini ve güvenirliğini arttırmak
için doğrudan alıntılara yer verilmiş ve uyuşum yüzdesi hesaplanmıştır. Çalışmadaki görüşme
sorularıyla sağlanan uyuşum yüzdesi %92,23’dür.
Araştırma sonucunda 9. ve 12. sınıf öğrencilerin matematik öğrenen özerklik
düzeylerinin orta düzey olduğu görülmüştür. Matematik öğrenen özerklik düzeyi ile cinsiyet
değişkeni arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır. Kız öğrencilerin dış motivasyon düzeyi,
erkek öğrencilerin de iç motivasyon ve kaygı düzeyleri daha yüksek olduğu görülmüştür. 9.
sınıfların öz düzenleme, iç motivasyon, dış motivasyon, öz denetim ve öğrenme sorumluluğu
alt boyutlarının puan ortalamaları 12. sınıflardan, 12. sınıfların ise kaygı alt boyutu puan
ortalamaları 9. sınıftan daha yüksek olduğu görülmüştür. Sınıf, ailenin sosyoekonomik
düzeyi, anne-baba eğitim düzeyi, özel ders değişkenleri ile matematik öğrenen özerkliği
arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır. Okul türü değişkenine göre anlamlı ilişki görülmüştür.
Matematik öğrenen özerkliği ile öz düzenleme becerileri, öğrenme sorumluluğu arasında
pozitif yönde güçlü düzeyde anlamlı ilişki, matematik kaygısı ile de pozitif yönde zayıf
düzeyde anlamlı ilişki görülmüştür. Matematik öğrenen özerkliği puanı yüksek olan
öğrencilerle yapılan görüşmelerde öğrenme sorumluluğuna, öz düzenleme becerilerine, öz
denetime sahip oldukları ve iç motivasyonlarının yüksek olduğu ve matematik öğrenen
özerkliği puanı düşük olan öğrencilerin ise iç motivasyonlarının düzeylerinin düşük olduğu,
öğrenme sorumluluğuna, öz düzenleme becerilerine sahip olmadığı ve öz denetim
yapamadıkları görülmüştür. Geliştirilen Matematik Öğrenen Özerkliği Ölçeğinden elde
edilen bulgularla görüşmelerden elde edilen bulguların örtüştüğü görülmektedir.
The aim of this research is to develop a mathematics learner autonomy scale that can
be applied to high school students, and the relationships between high school students' math
learner autonomy levels, math anxiety levels affecting math learner autonomy, motivation
levels for learning math, learning responsibility for math course and self-regulation skills in
math learning, and the relationships that affect these skills. The aim is to determine the
variables and the thoughts of 9th and 12th grade students about mathematics learner
autonomy.
In the study, sequential-explanatory mixed design from mixed method designs was
chosen as the research design. Quantitative data were collected first, followed by qualitative
data. In this study, first of all, the mathematics learner autonomy scale was developed. During
the development process of the scale, a pool of 144 items was created by examining the
relevant literature, and the content validity was checked by taking the opinion of 10 experts.
For the validity and reliability studies with the remaining 52 items, exploratory factor analysis
and confirmatory factor analysis were performed with data from 1078 students in the pilot
application. A 41-item scale with 6 dimensions was created: “Self-Regulation”, “Learning
Responsibility”, “Internal Motivation”, “Self-Control”, “External Motivation” and
“Anxiety”.The Cronbach-Alpha coefficient of the scale was found as α=0.82. The total
variance explained for the resulting dimensions is 47.50%. The Spearman-Brown correlation
value was found to be r=0.83 for the two half reliability levels of the scale. In order to
determine whether there is a significant difference between the upper 27% and lower 27%
groups, an independent sample t-test was performed and it was observed that there was a
significant difference between the scale totalscores and the upper 27% and lower 27% groups.
As a result of the study, a valid and reliable mathematics learner autonomy scale with 6 sub-
x
dimensions and 41 items was developed for secondary school students. The universe of the
main application in the research consists of 9th and 12th grade students in secondary
education institutions located in a metropolitan city located in the west of Turkey. After
obtaining the necessary permissions, the sample of the study consists of volunteer 9th and
12th grade students, who were sent from classroom Whatsapp groups through the scale
teachers prepared in Google Form form, since the education continues remotely. 651 students
participated in the research. In the study, the “Mathematics Learner Autonomy Scale” was
applied as a data collection tool on a completely voluntary basis. The quantitative data
obtained were analyzed with the SPSS 22.0 statistical package program. The normal
distribution of the data was checked. Independent Samples t-Test, One-Way Analysis of
Variance (ANOVA), Pearson Correlation Analysis were used. The study group of the research
consists of eight students from the 9th and 12th grades, each of which has the highest and
lowest scores on the mathematics learner autonomy scale. The study group was interviewed
and the obtained qualitative data were analyzed by content analysis. In order to increase the
validity and reliability of the qualitative data, direct quotations were included and the
percentage of agreement was calculated. The percentage of agreement with the interview
questions in the study was 92.23%.
As a result of the research, it was seen that the mathematics learner autonomy levels
of the 9th and 12th grade students were moderate. No significant relationship was found
between the mathematics learner autonomy level and the gender variable. It was observed
that the external motivation level of female students and the internal motivation and anxiety
levels of male students were higher. It was seen that the mean scores of the sub-dimensions
of self-regulation, internal motivation, external motivation, self-control and learning
responsibility of the 9th graders were higher than the 12th grades, and the anxiety sub dimension mean score of the 12th grades was higher than the 9th grade. There was no
significant relationship between class, socio-economic level of the family, education level of
the parents, private lesson variables and mathematics learner autonomy. A significant
relationship was observed according to the school type variable. There was a strong and
significant positive correlation between mathematics learner autonomy and self-regulation
skills and learning responsibility, and a weak and positive positive correlation with
mathematics anxiety. In the interviews conducted with students with high mathematicslearner
autonomy scores, they have learning responsibility, self-regulation skills, self-control and
high internal motivation, and students with low mathematics learner autonomy scores have
xi
low levels of internal motivation, do not have learning responsibility, self-regulation skills
and do not have self-regulation skills. were found to be unable to control. It is seen that the
findings obtained from the developed Mathematics Learner Autonomy Scale and the findings
obtained from the interviews overlap.
