dc.contributor.advisor |
Haykıran, Kemal Ramazan |
|
dc.contributor.author |
Tuncay, Rabia |
|
dc.date.accessioned |
2021-11-24T13:45:51Z |
|
dc.date.available |
2021-11-24T13:45:51Z |
|
dc.date.issued |
2021-11-24 |
|
dc.date.submitted |
2021-07-30 |
|
dc.identifier.citation |
Tuncay, R. (2021) Ortaçağ’da Buhara’da yetişen âlimler ve eserleri (yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın |
tr_TR |
dc.identifier.uri |
http://hdl.handle.net/11607/4372 |
|
dc.description.abstract |
Orta Asya’da İslam dininin de etkisiyle ilmi çalışmalar desteklenmiş, bu alanda ön
plana çıkan ilim merkezi ise Buhara olmuştur. Orta Asya kent tarihine bakıldığında dünyanın
birçok yerinde olduğu gibi burada da kentlerin karakteristik bazı özellikler taşıdığı dikkat
çekmektedir. Bu bazen devletlerin kentler üzerine uygulamış oldukları siyasî ve sosyal
politikalardan ileri gelir. Bazen de kentler hangi devletler tarafından yönetilirse yönetilsin
sahip oldukları özellikleri sürdürmeye devam etmesinden ileri gelir. Buhara, Orta Asya
kentleri içinde her dönemde dinî ve ilmî özellikleri ile ön plana çıkan bir kent olmuştur.
Kurulduğu ilk zamanlardan itibaren birçok dini bünyesinde barındırmış, dinsel niteliğini her
zaman korumuş ve hala izlerini de üzerinde taşımaktadır. Bu durumun en önemli getirisi ise
farklı dinlere mensup insanların aynı coğrafyada uzun yıllar yaşaması ve kültür alışverişinde
bulunmasıdır. Bu kültür alışverişi aynı zamanda kentin kimliğinin de oluşmasını sağlamış,
farklılıklara açık bir hale getirmiştir. Geçmişten günümüze kadar insanoğlunun belki de en
temel problemi sorgulama içgüdüsünü durdurmaya çalışmasıdır. Bunun en net en çarpıcı
örneğini Ortaçağ’da Avrupa yaşamıştır. Ancak bu sorgulamaya izin veren, araştırmayı ve
geliştirmeyi, yeniliği teşvik eden durumlarda insanoğlu kazançlı çıkmıştır. Orta Asya’da ise
Buhara her anlamda sorgulama yapılabilen bir kent olmuştur. Âlimlere duyulan saygı ve
güven şehrin daha da önem kazanmasını sağlamıştır. Aynı zamanda Orta Asya’da önem arz
eden bir eğitim-öğretim merkezi olarak birçok âlimin de yetişmesini sağlamıştır. Belirtilen
dönemde Orta Asya’da İslam kültürünün bir getirisi olan ilim öğrenme faaliyetleri daha çok
Buhara’da öne çıkmıştır. Buhara bu yönüyle bir ilim merkezi haline gelmiştir. |
tr_TR |
dc.description.abstract |
In Central Asia, scientific studies were supported by the influence of the religion of
Islam, and the center of science that came to the fore in this field was Bukhara. Considering
the history of the Central Asian cities, it is noteworthy that cities have some characteristic
features here, as in many parts of the world. This sometimes stems from the political and
social policies that states have implemented on cities. Sometimes it is due to the fact that
cities continue to maintain the characteristics they have regardless of which state they are
ruled. Bukhara has always stood out among the Central Asian cities with its religious and
scientific features. It has hosted many religions since its establishment, has always preserved
its religious character and still carries its traces on it. The most important advantage of this
situation is that people belonging to different religions live in the same geography for many
years and exchange culture. This cultural exchange also ensured the formation of the identity
of the city and made it open to differences. Perhaps the most basic problem of human beings
from past to present is that they try to stop their instinct to question. The clearest and most
striking example of this was Europe in the Middle Ages. However, mankind has benefited
from situations that permit this questioning, encourage research and development, and
innovation. In Central Asia, Bukhara has become a city that can be questioned in every sense.
Respect and trust in scholars made the city even more important. At the same time, as an
important education-training center in Central Asia, it has trained many scholars. In the
specified period, scientific learning activities, which are a result of Islamic culture in Central
Asia, mostly came out in Bukhara. Bukhara has become a center of science in this respect |
tr_TR |
dc.description.tableofcontents |
İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY SAYFASI...........................................................................................iii
BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI ...........................................................................iv
ÖZET...................................................................................................................................v
ABSTRACT........................................................................................................................vı
ÖNSÖZ................................................................................................................................vii
KISALTMALAR DİZİNİ...................................................................................................viii
GİRİŞ ..................................................................................................................................1
BİRİNCİ BÖLÜM.............................................................................................................3
Buhara Tarihine Genel Bir Bakış............................................................................3
Buhara ve İslamiyet.................................................................................................6
İKİNCİ BÖLÜM ...............................................................................................................10
9. YÜZYIL ÂLİMLERİ...............................................................................................10
EBÛ HAFS el-KEBÎR.............................................................................................10
MÜSNEDÎ...............................................................................................................11
BÎKENDÎ.................................................................................................................12
MUHAMMED B. İSMÂİL BUHÂRÎ.....................................................................12
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ...........................................................................................................16
10. YÜZYIL ÂLİMLERİ.............................................................................................16
SÂLİH CEZERE .....................................................................................................16
FİREBRÎ..................................................................................................................17
RÛDEKÎ..................................................................................................................17
MUHAMMED b. İBRÂHİM KELÂBÂZÎ.............................................................18
ÂMİRÎ .....................................................................................................................20
HÂRİZMÎ................................................................................................................23
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM .....................................................................................................28
11. YÜZYIL ÂLİMLERİ.............................................................................................28
EBÛ ABDULLAH el-HALÎMÎ ..............................................................................28
İBN SÎNÂ................................................................................................................28
NÂSIHÎ....................................................................................................................35
HALVÂNÎ...............................................................................................................36
SUĞDÎ.....................................................................................................................36
EBÜ’L-USR EL-PEZDEVÎ ....................................................................................37
HÂHERZÂDE.........................................................................................................38
SERAHSÎ ................................................................................................................39
EBÜ’L-YÜSR PEZDEVÎ........................................................................................41
BEŞİNCİ BÖLÜM ............................................................................................................43
12. YÜZYIL ÂLİMLERİ.............................................................................................43
EBÜ’L-MUÎN NESEFÎ...........................................................................................43
EBÛ İSHAK ES-SAFFÂR......................................................................................44
YÛSUF el-HEMEDÂNÎ .........................................................................................45
SADRÜŞŞEHÎD......................................................................................................49
EDİB SÂBİR-İ TİRMİZÎ ........................................................................................52
AM‘AK-I BUHÂRÎ.................................................................................................52
AHMED YESEVÎ ...................................................................................................53
SÛZENÎ...................................................................................................................60
MUHAMMED B. EBÛ BEKİR İMAMZÂDE.......................................................61
SÂBÛNÎ ..................................................................................................................62
ATTÂBÎ ..................................................................................................................64
ALTINCI BÖLÜM............................................................................................................65
13. YÜZYIL ÂLİMLERİ.............................................................................................65
BURHÂNEDDİN el-BUHÂRÎ ...............................................................................65
ABDÜLHÂLİK GUCDÜVÂNÎ..............................................................................66
SEDÎDÜDDÎN MUHAMMED EL-‘AVFÎ.............................................................70
MAHMÛD B. AHMED EL-HASÎRÎ......................................................................73
KERDERÎ................................................................................................................74
BÂHARZÎ ...............................................................................................................76
YEDİNCİ BÖLÜM ...........................................................................................................80
14. YÜZYIL ÂLİMLERİ.............................................................................................80
EBÛ BEKİR KELÂBÂZÎ.......................................................................................80
TÂCÜŞŞERÎA ........................................................................................................81
NESEFÎ....................................................................................................................82
FAĞNEVÎ................................................................................................................84
SEMMÂSÎ...............................................................................................................85
SADRÜŞŞERÎA es-SÂNÎ.......................................................................................86
EMÎR KÜLÂL.........................................................................................................90
BAHÂEDDİN NAKŞİBEND .................................................................................92
ALÂEDDİN ATTÂR..............................................................................................96
SEKİZİNCİ BÖLÜM........................................................................................................98
15. YÜZYIL ÂLİMLERİ.............................................................................................98
ÂRİF-İ DİKGERÂNÎ..............................................................................................98
MUHAMMED PÂRSÂ...........................................................................................99
EMÎR SULTAN ......................................................................................................101
İSMET-i BUHÂRÎ ..................................................................................................103
YA‘KÛB-i ÇERHÎ..................................................................................................104
DOKUZUNCU BÖLÜM...................................................................................................107
16. YÜZYIL ÂLİMLERİ.............................................................................................107
EMÎR BUHÂRÎ (SEYYİD AHMED BUHARÎ) ....................................................107
EMÎR PÂDİŞAH.....................................................................................................109
BURUNDUK-I BUHÂRÎ .......................................................................................111
SONUÇ...............................................................................................................................112
KAYNAKÇA .....................................................................................................................114
ÖZGEÇMİŞ.......................................................................................................................124 |
tr_TR |
dc.language.iso |
tur |
tr_TR |
dc.publisher |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü |
tr_TR |
dc.rights |
info:eu-repo/semantics/openAccess |
tr_TR |
dc.subject |
Buhara, Buharalı Âlimler, Ortaçağ’da İslam, Orta Asya’da İslam, Ortaçağ’da İlim |
tr_TR |
dc.subject |
Bukhara, Bukhara scholars, Islam in the Middle Ages, Islam in Central Asia, Science in the Middle Ages |
tr_TR |
dc.title |
Ortaçağ’da Buhara’da yetişen âlimler ve eserleri |
tr_TR |
dc.title.alternative |
Scholars growing up in Bukhara in the middle ages and their works |
tr_TR |
dc.type |
masterThesis |
tr_TR |
dc.contributor.department |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı |
tr_TR |