Temel psikolojik ihtiyaçların doyurulmasında yaşanacak sıkıntılar ve eksiklikler
bireylerin kişilik gelişimlerinde olumsuzlukların yaşanmasına neden olurken, temel
psikolojik ihtiyaçları sağlıklı bir şekilde doyurulan çocuklar, yetişkinlik dönemlerinde daha
sağlıklı dinamikler gösterirler. Bu çalışmanın temel amacı hatırlanan anne-baba kabul reddi
ile ebeveynlik doyumu, evlilik doyumu ve yaşam doyumu arasındaki ilişkide temel psikolojik
ihtiyaçların aracı rolünü incelemek olarak belirlenmiştir. Aynı zamanda çalışmanın diğer
amacı doğrultusunda hatırlanan anne-baba kabul reddi ile ebeveynlik doyumu, evlilik
doyumu ve yaşam doyumu arasındaki ilişkide temel psikolojik ihtiyaçların aracı rolününün
cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığı araştırılmıştır.
Araştırmanın çalışma grubunu Aydın ilinde ikamet eden evli ve çocuk sahibi 250
yetişkin birey oluşturmuştur. Katılımcılara demografik bilgilere ilişkin kişisel bilgi formuyla
birlikte beş öz-bildirim ölçeği (Yetişkin Ebeveyn Kabul-Red Ölçeği- Kısa Formu, Temel
Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği, Evlilik Yaşamı Ölçeği, Ebeveyn Rolüne İlişkin Kendilik Algısı
Ölçeği, Yaşam Doyumu Ölçeği) uygulanmıştır. Verilerin analizinde SPSS ve LISREL
programlarından yararlanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiler yapısal eşitlik modeli
(YEM) ile analiz edilmiştir.
Araştırmanın bulgularına göre aracılığı test edilen temel psikolojik ihtiyaçlar
değişkeninin erkeklerin hatırladıkları baba kabul-reddi ile ebeveynlik doyumu, evlilik
doyumu ve yaşam doyumu arasındaki ilişkide tam aracılık ettiği ancak anne kabul reddiyle
arasında ilişki olmadığı görülmüştür. Yapılan araştırma sonucunda cinsiyete göre elde edilen
diğer bulgu ise; temel psikolojik ihtiyaçlar değişkenin kadınların hem anne hem de baba ile
vi
olan ilişkilerinden hatırladıkları kabul red ile evlilik doyumu ve yaşam doyumu arasındaki
ilişkide tam aracılık ettiği ancak ebeveynlik doyumuyla arasında ilişki olmadığı şeklindedir.
Araştırma bulguları ilgili alanyazın bağlamında tartışılmış, araştırmanın sınırlılıkları,
güçlü yönleri belirlenmiş ve araştırmacılar ile aile danışmanlığı alanında çalışanlara yönelik
öneriler sunulmuştur.
Whilst difficulties and deficiencies in the satisfaction of basic psychological needs
cause negative effects in the personality development of individuals, children whose basic
psychological needs are provided in a healthy way show healthier dynamics in adulthood.
The main purpose of this research is to analyze the mediating role of basic
psychological needs in the relationship among recalled parental acceptance rejection and
parental satisfaction, marital satisfaction, and life satisfaction. However, the other purpose of
the research is to investigate whether the mediating role of basic psychological needs differs
according to gender in the relationship between among parents' acceptance-rejection and
parental satisfaction, marital satisfaction and life satisfaction.
The study group of the research consists of 250 adult individuals who they are
married, they have children, also, they reside in Aydın. Five self-report scales (Adult Parental
Acceptance-Rejection Scale-Short Form, Basic Psychological Needs Scale, Marital Life
Scale, Parent Role Self-Perception Scale, Life Satisfaction Scale) were carried out to the
participants, along with a personal information form regarding demographic information.
SPSS and LISREL programs were used in the analysis of the data. The relationships between
the variables were analyzed with the structural equation model (SEM).
According to the findings of the research, it was found out that the basic psychological
need variables were fully mediated the relationship between men's recalled of father
acceptance-rejection and parental satisfaction, marital satisfaction and life satisfaction, whose
mediation was examined. Nevertheless, it was found that there is no relationship of maternal
acceptance. As a result of the study, according to gender, the other finding is that the basic
psychological needs variable fully mediated the relationship between acceptance and
viii
rejection, which is women remember from their parents’ relationship, and marital satisfaction
and life satisfaction, but it was found no relationship with parental satisfaction.
The findings of the study were discussed in the context of the relevant literature, the
limitations and the strengths of the research were determined, and the suggestions were
presented for researchers and those working in the field of family counselling.
