dc.contributor.advisor |
Yengin Sarpkaya, Pınar |
|
dc.contributor.author |
Yılmaz, Kadir |
|
dc.date.accessioned |
2021-11-24T12:50:38Z |
|
dc.date.available |
2021-11-24T12:50:38Z |
|
dc.date.issued |
2021-11-24 |
|
dc.date.submitted |
2021-07-09 |
|
dc.identifier.citation |
Yılmaz, K. (2021) Öğretmen görüşlerine göre okul müdürlerinin 21. Yüzyıl becerileri (yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın |
tr_TR |
dc.identifier.uri |
http://hdl.handle.net/11607/4355 |
|
dc.description.abstract |
Bu çalışmanın amacı öğretmen görüşlerine göre Aydın ili Efeler ve Nazilli
ilçelerinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda görev yapan okul müdürlerinin
öğretmen görüşlerine göre 21. yüzyıl beceri düzeylerini belirlemek ve elde edilen bulguları
öğretmen görüşlerine göre değerlendirmektir. Bu çerçevede çalışmada hem nicel hem de
nitel boyutları içeren sıralı açımlayıcı karma desen (Sequential Explaratory Desing)
kullanılmıştır. Birinci aşama nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeline göre
planlanmıştır. Araştırma evrenini 2020-2021 eğitim öğretim yılında Aydın ili Efeler ve
Nazilli ilçelerinde anaokulu, ilkokul, ortaokul ve liselerde çalışan 6180 öğretmen,
örneklemini tabakalı örnekleme tekniği kullanılarak belirlenen 373 öğretmen oluşturmuştur.
Veriler, araştırmacının geliştirdiği “Okul Müdürleri 21.Yüzyıl Becerileri Ölçeği”
uygulanarak elde edilmiştir. İkinci aşama nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim
desenine göre planlanmıştır. Veriler 2020-2021 öğretim yılında, maksimum çeşitlilik
örnekleme yöntemi ile belirlen 10 öğretmenden, araştırmacı tarafından geliştirilen yarı
yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmanın nicel bulgularına
göre; öğretmenlerin okul müdürlerinin 21. yüzyıl becerilerine ilişkin algılarının
“Katılıyorum” düzeyinde olduğu saptanmıştır. Öğretmenlerin okul müdürlerinin 21. yüzyıl
beceri düzeylerine ilişkin görüşleri; öğretmenin yaş değişkenine göre anlamlı bir farkılılık
göstermezken, okul müdürünün cinsiyeti, okul türü, okul kademesi, öğretmen eğitim
durumu, öğretmen kıdemi ve öğretmen yaşı değişkenlerine göre anlamlı farklılık
göstermiştir. Araştırmanın nitel bulgularına göre; öğrenme ve yenilikçilik becerileri; bilgi,
teknoloji ve medya okuryazarlığı becerileri ve yaşam ve kariyer beceleri kategorilerine
ulaşılmıştır. Elde edilen kategoriler ile ilgili tema, alt tema ve kodlar oluşturulmuştur. Kadın
okul müdürlerinin, özel okul müdürlerinin, okul öncesi ve lise müdürlerinin 21. yüzyıl
becerilerinin yüksek algılandığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca önlisans ve lisansüstü mezunu
viii
, mesleki kıdemi düşük ve yüksek, yaşı genç ve yüksek olan öğretmenlerin okul
müdürlerinin 21. yüzyıl becerileri ile ilgili algıları yüksek bulunmuştur.
Doğrudan alıntılar kullanılarak katılımcı görüşlerine yer verilmiştir ve elde edilen
görüşler alanyazın dahilinde değerlendirilmiştir. |
tr_TR |
dc.description.abstract |
The purpose of this study is to determine 21st century skill levels of the school
principals working in the schools of Ministry of National Education in Efeler and Nazilli
district of Aydın province according to the views of teachers. Within this framework,
sequential exploratory design which involves both the quantitative and qualitative
dimensions, was used in the study. In the first phase of the study, screening model which is
one of the quantitative research designs was used. The population of research was composed
of 6180 teachers working in public and private pre-schools, primary schools, secondary
schools and high schools in Efeler and Nazilli district of Aydın province in 2020-2021
academic year, the sample of research was determined by stratified sampling technique as
373 teachers. The data was obtained by applying “21st Century Skills Scale for School
Principals” that was developed by the researcher. In the second phase of study,
phenomenology design which is one of the qualitive research desing was used. The data was
obtained by apllying the semi-structured interview that was developed by the researcher to
10 teachers which were selected through maximum variation sampling method from
teachers working in public and private pre-schools, primary schools, secondary schools and
high schools in Efeler and Nazilli district of Aydın province in 2020-2021 academic year.
Content analysis method was used to analyze quantitive data. According to the findings
obtained from the quantative dimension of the research; it was determined that the
perception levels of the teachers regarding 21. century skills of school principals were at “I
agree” level. It was revealed that perception levels of teachers about 21. century skills of
school principals according to teachers’ gender did not show a significant difference, but
perception levels of teachers according to genders of school principals, school type, school
level, graduation of teachers, professional seniority of teachers and teachers’ age differed
x
significantly.According to the findings obtained from the qualitative dimension of the
research; “Learning And innovation skills”, “Information, technology and media literacy
skills” and “Life and career Skills” categories were created by examining the views of
teachers. In the light of obtained categories, themes, subthemes and codes were created. The
21st century skills of female school principals, private school principals, preschool and high
school principals were perceived as high. Additionally, teachers with associate and
postgraduate degrees, low and high professional seniority and young and high-age teachers
have high perceptions about their school principals’ 21st century skills.
The views of the teachers were presented using direct quotations and the views were
evaluated within the framework of the literature. In the frame of findings, suggestions for
future research and practices are given to practitioners and researchers. |
tr_TR |
dc.description.tableofcontents |
İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY SAYFASI .............................................................................................. iii
BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI ................................................................................ v
ÖZET ..................................................................................................................................... vii
ABSTRACT ........................................................................................................................... ix
ÖNSÖZ ................................................................................................................................... xi
ŞEKİLLER DİZİNİ ............................................................................................................... xv
ÇİZELGELER DİZİNİ ........................................................................................................ xvii
EKLER DİZİNİ .................................................................................................................... xix
KISALTMALAR DİZİNİ .................................................................................................... xxi
GİRİŞ ....................................................................................................................................... 1
1. BÖLÜM .............................................................................................................................. 8
1. KURAMSAL ÇERÇEVE ................................................................................................... 8
1.1. 21. Yüzyıl ve Eğitimde Değişim Süreci ...................................................................... 8
1.2. Pragmatizm ve John Dewey’in İlerlemeci Eğitim Yaklaşımı ................................... 10
1.3. Örgütsel Değişim ve Liderlik .................................................................................... 12
1.3.1. Değişim Lideri Olarak Okul Müdürü .............................................................. 16
1.3.2. Öğrenen Lider Olarak Okul Müdürü ............................................................... 17
1.3.3. Öğretimsel Teknolojik Liderlik ve Okul Müdürü ........................................... 19
1.4. 21. Yüzyıl Becerileri ve Okul Müdürleri ................................................................... 20
1.4.1. Öğrenme ve Yenilikçilik Becerileri ................................................................. 29
1.4.1.1. Yaratıcı düşünme ve yenilikçilik becerisi ........................................... 29
1.4.1.2. Eleştirel düşünme becerisi ................................................................... 31
1.4.1.3. Problem çözme becerisi ...................................................................... 32
1.4.1.4. İletişim ve işbirliği becerisi ................................................................. 34
1.4.2. Bilgi, Teknoloji ve Medya Okuryazarlığı Becerileri ....................................... 36
1.4.2.1. Bilgi okuryazarlığı becerisi ................................................................. 37
xiv
1.4.2.2. Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) okuryazarlığı becerisi ............... 39
1.4.2.3. Medya okuryazarlığı becerisi .............................................................. 41
1.4.3. Yaşam ve Kariyer Becerileri ........................................................................... 43
1.4.3.1. Esneklik ve uyum becerisi .................................................................. 44
1.4.3.2. İnisiyatif alma ve kendini yönetme becerisi ....................................... 45
1.4.3.3. Sosyal ve kültürlerarası beceri ............................................................ 47
1.4.3.4. Üretkenlik ve hesap verebilirlik becerisi ............................................ 48
1.4.3.5. Liderlik ve sorumluluk becerisi .......................................................... 50
1.5. 21. Yüzyıl Becerilerine İlişkin Araştırmalar: ............................................................ 51
1.5.1. Türkiye’de Yapılan Araştırmalar .................................................................... 51
1.5.2. Yurt Dışında Yapılan Araştırmalar ................................................................. 54
2. BÖLÜM ............................................................................................................................ 58
2. YÖNTEM .......................................................................................................................... 58
2.1. Araştırmanın Modeli ................................................................................................. 58
2.2. Evren, Örneklem ve Çalışma Grubu ......................................................................... 58
2.2.1. Birinci Örnekleme Ait Bilgiler ........................................................................ 60
2.2.2. İkinci Örnekleme Ait Bilgiler .......................................................................... 62
2.2.3. Üçüncü Örnekleme Ait Bilgiler ...................................................................... 64
2.2.4. Çalışma Grubuna Ait Bilgiler.......................................................................... 66
2.3. Veri Toplama Araçları ............................................................................................... 68
2.3.1. Nicel Veri Toplama Araçları ........................................................................... 68
2.3.1.1. Kişisel bilgiler formu .......................................................................... 68
2.3.1.2. Okul müdürleri 21. Yüzyıl becerileri ölçeği ....................................... 68
2.3.1.2.1. Kapsam geçerliği .................................................................. 71
2.3.1.2.2. Yapı geçerliği ....................................................................... 75
2.3.1.2.2.1. Açımlayıcı faktör analizi ..................................... 75
2.3.1.2.2.2. Doğrulayıcı faktör analizi ................................... 86
xv
2.3.1.2.2.3. Ölçeğin güvenilirliği ........................................... 91
2.3.2. Nitel Veri Toplama Araçları ............................................................................ 94
2.3.2.1. Okul müdürleri 21. Yüzyıl becerileri görüşme formu .............................................. 94
2.4. Verilerin Analizi ........................................................................................................ 95
2.4.1. Nicel Verilerin Toplanması ............................................................................. 95
2.4.2. Nicel Verilerin Analizi .................................................................................... 95
2.4.3. Nitel Verilerin Toplanması ............................................................................ 100
2.4.4. Nitel Verilerin Analizi ................................................................................... 101
2.4.5. Nitel Verilerin Geçerlik ve Güvenilirliği ....................................................... 102
2.4.5.1. İnandırıcılık (iç geçerlik) ................................................................... 102
2.4.5.2. Aktarılabilirlik (dış geçerlik) ............................................................. 104
2.4.5.3. Güvenilebilirlik (iç güvenilirlik) ....................................................... 104
2.4.5.4. Teyit Edilebililirlik (dış güvenilirlik) ................................................ 105
3. BÖLÜM .......................................................................................................................... 107
3. BULGULAR, TARTIŞMA VE YORUM ....................................................................... 107
3.1. Birinci Alt Probleme Ait Bulgular ve Tartışma: Öğretmen Görüşlerine Göre Okul
Müdürlerinin 21. Yüzyıl Beceri Düzeyleri ............................................................ 107
3.2. İkinci Alt Probleme Ait Bulgular ve Tartışma: Okul Müdürlerinin 21. Yüzyıl
Beceri Düzeylerine Ilişkin Öğretmen Görüşlerinin Çeşitli Değişkenlere Göre
Değerlendirilmesi .................................................................................................. 110
3.2.1. Okul Müdürlerinin 21. Yüzyıl Beceri Düzeylerine Ilişkin Öğretmen
Görüşlerinin Öğretmenlerin Cinsiyetine Göre Değerlendirilmesi ................. 111
3.2.2. Okul Müdürlerinin 21. Yüzyıl Beceri Düzeylerine İlişkin Öğretmen
Görüşlerinin Okul Müdürlerinin Cinsiyetine Göre Değerlendirilmesi .......... 112
3.2.3. Okul Müdürlerinin 21. Yüzyıl Beceri Düzeylerine İlişkin Öğretmen
Görüşlerinin Okul Türüne Göre Değerlendirilmesi ....................................... 115
3.2.4. Okul Müdürlerinin 21. Yüzyıl Beceri Düzeylerine Ilişkin Öğretmen
Görüşlerinin Okul Kademesine Göre Değerlendirilmesi ............................... 117
3.2.5. Okul Müdürlerinin 21. Yüzyıl Beceri Düzeylerine İlişkin Öğretmen
Görüşlerinin Öğretmenlerin Eğitim Durumuna Göre Değerlendirilmesi ...... 122
xvi
3.2.6. Okul Müdürlerinin 21. Yüzyıl Beceri Düzeylerine İlişkin Öğretmen
Görüşlerinin Öğretmenlerin Branşlarına Göre Değerlendirilmesi ................. 124
3.2.7. Okul Müdürlerinin 21. Yüzyıl Beceri Düzeylerine İlişkin Öğretmen
Görüşlerinin Öğretmenlerin Mesleki Kıdemlerine Göre Değerlendirilmesi . 129
3.2.8. Okul Müdürlerinin 21. Yüzyıl Beceri Düzeylerine İlişkin Öğretmen
Görüşlerinin Öğretmenlerin Yaşlarına Göre Değerlendirilmesi .................... 133
3.3. Üçüncü Alt Probleme Ait Bulgular ve Tartışma: Elde Edilen Bulgularla İlgili
Olarak Öğretmenlerin Değerlendirmeleri Nasıldır? ............................................. 138
3.3.1. Öğretmenlerin Okul Müdürlerinin Öğrenme ve Yenilikçilik Becerilerine
Ait Görüşleri .................................................................................................. 139
3.3.1.1. Okul müdürünün becerilere sahip olma durumu .............................. 142
3.3.1.1.1. Becerileri gelişmiş .............................................................. 142
3.3.1.1.2. Becerileri yeterli değil ........................................................ 144
3.3.1.2. Kadın okul müdürlerinin becerilerinin yüksek olma nedenleri ........ 146
3.3.1.3. Özel okul müdürlerinin becerilerinin yüksek olma nedenleri ........... 150
3.3.1.4. Okul kademesi .................................................................................. 156
3.3.1.4.1. Okul öncesi müdürlerinin becerilerinin yüksek olma
nedenleri ................................................................................... 156
3.3.1.4.2. Lise müdürlerinin becerilerinin yüksek olma nedenleri .... 160
3.3.1.5. Öğretmenin eğitim durumu ............................................................... 162
3.3.1.5.1. Önlisans mezunu öğretmen algılarının yüksek olma
nedenleri ................................................................................... 162
3.3.1.5.2. Lisansüstü mezunu öğretmen algılarının yüksek olma
nedenleri ................................................................................... 163
3.3.1.6. Öğretmenin mesleki kıdemi .............................................................. 164
3.3.1.6.1. Kıdemi az olan öğretmenlerin algılarının yüksek olma
nedenleri ................................................................................... 164
3.3.1.6.2. Kıdemi fazla olan öğretmenlerin algılarının yüksek olma
nedenleri ................................................................................... 165
3.3.1.7. 50 yaş üstü öğretmenlerin algılarının yüksek olma nedenleri .......... 167
3.3.2. Öğretmenlerin Okul Müdürlerinin Bilgi, Teknoloji ve Medya Okuryazarlığı
Becerilerine Ait Görüşleri .............................................................................. 180
xvii
3.3.2.1. Okul müdürünün becerilere sahip olma durumu ............................... 183
3.3.2.1.1. Becerileri gelişmiş .............................................................. 183
3.3.2.1.2. Becerileri yeterli değil ........................................................ 185
3.3.2.2. Kadın okul müdürlerinin becerilerinin yüksek olma nedenleri ......... 187
3.3.2.3. Özel okul müdürlerinin becerilerinin yüksek olma nedenleri ........... 191
3.3.2.4. Okul kademesi ................................................................................... 195
3.3.2.4.1. Okul öncesi müdürlerinin becerilerinin yüksek olma
nedenleri .................................................................................... 195
3.3.2.4.2. Lise müdürlerinin becerilerinin yüksek olma nedenleri ..... 198
3.3.2.5. Öğretmenin eğitim durumu ............................................................... 199
3.3.2.5.1. Önlisans mezunu öğretmen algılarının yüksek olma
nedenleri .................................................................................... 199
3.3.2.5.2. Lisansüstü mezunu öğretmen algılarının yüksek olma
nedenleri .................................................................................... 200
3.3.2.6. 1-10 yıl kıdeme sahip olan öğretmenlerin algılarının yüksek olma
nedenleri ................................................................................................ 201
3.3.2.7. 50 yaş üstü öğretmenlerin algılarının yüksek olma nedenleri ........... 202
3.3.3. Okul Müdürlerinin Yaşam ve Kariyer Becerilerine Ait Görüşleri ................ 215
3.3.3.1. Okul müdürünün becerilere sahip olma durumu ............................... 217
3.3.3.1.1. Becerileri gelişmiş .............................................................. 218
3.3.3.1.2. Becerileri yeterli değil ........................................................ 219
3.3.3.2. Kadın okul müdürlerinin becerilerinin yüksek olma nedenleri ......... 220
3.3.3.3. Özel okul müdürlerinin becerilerinin yüksek olma nedenleri ........... 222
3.3.3.4. Okul kademesi ................................................................................... 225
3.3.3.4.1. Okul öncesi müdürlerinin becerilerinin yüksek olma
nedenler ..................................................................................... 225
3.3.3.4.1. Lise müdürlerinin becerilerinin yüksek olma nedenleri ..... 227
3.3.3.5. Öğretmenin eğitim durumu ............................................................... 229
3.3.3.5.1. Önlisans mezunu öğretmen algılarının yüksek olma
nedenleri .................................................................................... 229
xviii
3.3.3.5.2. Lisansüstü mezunu öğretmen algılarının yüksek olma
nedenleri ................................................................................... 230
3.3.3.6. 1-10 yıl kıdeme sahip olan öğretmenlerin algılarının yüksek olma
nedenleri ............................................................................................... 231
3.3.3.7. Öğretmenin yaşı ................................................................................ 232
3.3.3.7.1. Yaşı genç olan öğretmenlerin algılarının yüksek olma
nedenleri ................................................................................... 232
3.3.3.7.1. Yaşı yüksek olan öğretmenlerin algılarının yüksek olma
nedenleri ................................................................................... 233
4. SONUÇ VE ÖNERİLER .............................................................................................. 246
4.1. Öğrenme ve Yenilikçilik Becerilerine İlişkin Sonuçlar .......................................... 246
4.2. Bilgi, Teknoloji ve Medya Okuryazarlığı Becerilerine İlişkin Sonuçlar ................ 250
4.3. Yaşam ve Kariyer Becerilerine İlişkin Sonuçlar ..................................................... 254
4.4. Uygulayıcılara Öneriler ........................................................................................... 258
4.5. Araştırmacılara Öneriler .......................................................................................... 259
5. KAYNAKLAR ............................................................................................................... 261
6. EKLER ........................................................................................................................... 279
ÖZGEÇMİŞ ....................................................................................................................... 293 |
tr_TR |
dc.language.iso |
tur |
tr_TR |
dc.publisher |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü |
tr_TR |
dc.rights |
info:eu-repo/semantics/openAccess |
tr_TR |
dc.subject |
21. Yüzyıl Becerileri; Öğrenme ve Yenilikçilik Becerileri; Bilgi, Teknoloji ve Medya Okuryazarlık Becerileri, Yaşam ve Kariyer Becerileri |
tr_TR |
dc.subject |
21. Century Skills, Learning and İnnovation Skills, İnformation, Technology and Media Litearcy Skills, Life and Career Skills |
tr_TR |
dc.title |
Öğretmen görüşlerine göre okul müdürlerinin 21. Yüzyıl becerileri |
tr_TR |
dc.title.alternative |
21st century skills of school principals according to teachers’ views |
tr_TR |
dc.type |
doctoralThesis |
tr_TR |
dc.contributor.department |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı |
tr_TR |