Kontrol Altındaki Tip I Diyabetli Bireylerde Diş Hareketi Sırasında Rezorpsiyon Markerlarının İncelenmesi

Abstract

Amaç: Bu prospektif klinik çalışmanın amacı sistemik olarak kontrol altında olan Tip I diyabetli (T1DM) bireyler ile sistemik olarak sağlıklı bireylerde sabit ortodontik tedavi sırasında yapılan maksiller kanin distalizasyon aşamasında diş eti oluğu sıvısındaki (DOS) tümör nekrozis faktör-alfa (TNF-α) ve nükleer faktör kappa beta’nın reseptör activator ligandı (RANKL) konsantrasyonunun değerlendirilip karşılaştırılmasıdır. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya 21 T1DM’li (14 kadın, 7 erkek, ort yaş: 13,95) ve 21 (11 kadın, 10 erkek, ort yaş: 14,76) sistemik olarak sağlıklı 14 ve 24 nolu dişlerin çekilmesi planlamış Angle Sınıf II molar ve kanin ilişkiye sahip toplam 42 birey dahil edilmiştir. Sectional olarak sırası ile 0,014, 0,016, 0,016*0,016, 0,016*0,022 ve 0,019*0,025 inch süper elastik nikel titanyum ark telleri ile seviyeleme yapılmıştır. Distalizasyon sırasında sürtünmenin azaltılması amacı ile 2 ay boyunca 0,019*0,025 paslanmaz çelik (SS) ark telleri uygulanan braket slotlarına son olarak 0,016*0,022 inch SS teller sectional olarak uygulanmıştır. 13 numaralı dişlerin distal diş eti oluğundan kağıt stripler kullanılarak kanin distalizasyonu öncesi (T0), mini vidalardan ankraj alınarak 150 gr kanin distalizasyon kuvveti uygulandıktan 24 saat sonra (T1), 7. gün (T2) ve 21. gün (T3) DOS örnekleri alınarak DOS hacmi, TNF-α ve RANKL düzeyleri belirlenmiştir. Çalışmamızdaki DOS örnekleri Enzyme Linked-Immuno-Sorbent Assay (ELISA) kitleri kullanılarak analiz edilmiştir. Tanımlayıcı istatistikler; ortalama ± standart sapma, ortanca (minimum–maksimum), sayım verileri ise sayı (n) ve yüzde (%) olarak sunulmuştur. Analitik değerlendirme için gruplar arası karşılaştırmalarda Mann-Whitney U testi, grup içi karşılaştırmalarda Friedman testi, ikişerli karşılaştırmalar Wilcoxon sıralı işaretler testi yapılmış ve Bonferroni düzeltmesi kullanılarak değerlendirilmiştir. P <0,05 değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir. Bulgular: Sağlıklı hasta grubundaki T0 DOS hacim ölçümü ile diğer üç ölçüm zamanı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir artış olduğu belirlenmiştir (p<0,01). Ayrıca sağlıklı grup T3 RANKL ölçümü ile diğer 3 ölçüm zamanı arasında da istatistiksel olarak anlamlı artış olduğu görülmüştür (p<0,01). Sağlıklı gruptaki katılımcıların DOS hacmi düzeyinin T0-T1 (p<0,05) ve T0-T2, T3-T0 (p<0,01) ölçüm değerleri arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmektedir. Sağlıklı gruptaki katılımcıların RANKL düzeylerinin T0-T3 (p<0,01) ve T1-T3, T2-T3 (p<0,05) ölçüm değerleri arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmektedir. Sağlıklı grup T0 ve T3 RANKL, TNF-α ve DOS ölçümleri arasındaki fark cinsiyet gruplarına göre istatistiksel olarak anlamlı ve kadın katılımcılarda daha yüksek bulunmuştur. Diyabetli grup T0-T2 (p<0,01) ve T0-T3, T1-T3 (p<0,05) RANKL ölçüm farkları istatistiksel olarak anlamlı ve artma eğiliminde bulunmuştur. TNF-α ve DOS ölçüm değerleri istatistiksel olarak anlamlı bulunamamış ancak artma eğiliminde oldukları tespit edilmiştir (p>0,05). Diyabet ve sağlıklı gruplar karşılaştırıldığında; diyabetli grubun T0, T1, T2 ve T3 TNF-α (p<0,01) ve T0 (p<0,05), T1 ve T2 (p<0,01) RANKL ölçümleri sağlıklı gruptan istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Diyabetli hastaların T0 DOS hacmi ölçümü sağlıklı gruba göre istatistiksel olarak anlamlı ve yüksek bulunmuştur (p<0,05). Diğer üç zamandaki ölçüm değeri arasında anlamlı istatistiksel fark bulunamamıştır (p>0,05). Farklı ölçüm zamanları arasındaki DOS hacmi düzeyinin farklarına ait değerlerin diyabet ve sağlıklı gruplarına göre karşılaştırılmasına göre; T1-T0 DOS hacmi farkı istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0,05); TNF-α ve RANKL parametrelerinin farklı ölçüm zamanları arasındaki farkları ise hiçbir zaman aralığında istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. (p>0,05). Sonuç: Çalışmamızdaki iyi kontrollü T1DM’de daha yüksek düzeyde rezorpsiyon marker seviyesi görülmesine karşı ortodontik kuvvete bağlı oluşan bir farklılık bulunmamıştır. Sağlıklı ve diyabetli bireylerde diş hareketine karşı benzer cevaplar oluşmuştur.