Doğrudan Yabancı Yatırımların Cari Açık  Üzerindeki Etkisi (2000-2018): Türkiye Örneği

DSpace Ana Sayfası
→
Tez
→
Yüksek Lisans
→
Öğe Göster

dc.contributor.advisor	Petek, Ali
dc.contributor.author	Öznur, Seda
dc.date.accessioned	2021-10-13T07:10:45Z
dc.date.available	2021-10-13T07:10:45Z
dc.date.issued	2020
dc.date.submitted	2020
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11607/4330
dc.description.abstract	DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLARIN CARİ AÇIK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ (2000-2018): TÜRKİYE ÖRNEĞİ Seda ÖZNUR Yüksek Lisans Tezi, İktisat Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Doç.Dr. Ali PETEK 2020, XIV + 86 sayfa Bu çalışmada doğrudan yabancı yatırımların cari açık üzerindeki etkisi 2000-2018 yılları baz alınarak araştırılmıştır. Türkiye’nin 2000:Q1- 2018:Q4 dönemi verileri kullanılarak doğrudan yabancı yatırım ile cari açık arasındaki ilişki, Granger Nedensellik analizi ile uzun ve kısa dönem analizleri yardımıyla test edilmiştir. 2000 sonrası uygulanan Güçlü Ekonomiye Geçiş programının da etkisiyle ülke ekonomisindeki cari açık seyri günümüze yakın yılların verileri kullanılarak analiz edilmiş ve literatüre güncel bir çalışmanın eklenmesi amaçlanmıştır. Yapılan analiz bulgularına göre, cari açıktan doğrudan yabancı yatırımlara tek yönlü bir nedensellik bağı tespit edilmiştir. Ayrıca cari açığı etkileyen ve dış ticaret kalemlerinden olan ihracat ve ithalat değişkenleri de analize dahil edilmiş olup her ikisinin de cari açığı etkilediği ve bu değişkenlerden cari açığa bir nedensellik bağının olduğu ampirik olarak desteklenmiştir. Bu analizinde sonuçlarına paralel olarak; cari açık, doğrudan yabancı yatırımlar, ithalat ve ihracat verileri arasında iki eşbütünleşme ilişkisi bulunmuş olup, cari açık ile doğrudan yabancı yatırımlar ve ihracat arasında pozitif, ithalat arasında negatif ilişkiye ulaşılmıştır. Uzun ve kısa dönem analizleri sonucu literatürü destekler nitelikte bulunmuş ve sapmaların 2,5 ( ortalama 6 ay) dönemde ortadan kalkarak uzun dönem dengesine ulaşacağı tespit edilmiştir.	tr_TR
dc.description.tableofcontents	İÇİNDEKİLER BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI ...............................................................................iv ÖZET .......................................................................................................................................v ABSTRACT ...........................................................................................................................vi ÖNSÖZ ..................................................................................................................................vii TABLOLAR DİZİNİ ..............................................................................................................xi GRAFİKLER DİZİNİ ...........................................................................................................xii EKLER DİZİNİ ....................................................................................................................xiii KISALTMALAR DİZİNİ ....................................................................................................xiv GİRİŞ.......................................................................................................................................1 1.BÖLÜM ...............................................................................................................................3 1.1.DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR ...................................................................3 1.1.1.Yabancı Sermaye Kavramı......................................................................................3 1.1.2. Yabancı Yatırım Türleri .........................................................................................4 1.1.2.1. Dolaylı (Portföy) yabancı yatırımlar ...............................................................4 1.1.2.2. Doğrudan yabancı yatırımlar...........................................................................4 1.1.2.3.Diğer yatırımlar ................................................................................................6 1.1.3. Doğrudan Yabancı Yatırımlar ile İlgili Kavramlar................................................7 1.1.3.1. Ev sahibi ülke ..................................................................................................7 1.1.3.2. Ana ülke...........................................................................................................7 1.1.3.3. Çok uluslu şirketler..........................................................................................7 1.1.4. Yatırım Türlerine Göre Doğrudan Yabancı Yatırım..............................................9 1.1.5. Doğrudan Yabancı Yatırımların Nedenleri ............................................................9 1.1.6. Doğrudan Yabancı Yatırım Kanalları ..................................................................10 1.1.6.1. Ortak girişim ve tam mülkiyete dayalı bağlı şirket .......................................10 1.1.6.2. Şirket Evlilikleri.............................................................................................11 1.1.6.3. Stratejik Birleşmeler......................................................................................11 1.2. Ödemeler Bilançosu ve Cari Denge............................................................................12 1.2.1. Ödemeler Bilançosu Tanımı ve Kalemleri...........................................................12 1.2.2. Cari İşlemler Hesabı ve Cari İşlemler Dengesi....................................................12 1.2.3. Cari Açık Kavramı ve Nedenleri..........................................................................13 1.2.3.1. Dış ticaret açığı..............................................................................................14 1.2.3.2. Bütçe açığı .....................................................................................................15 1.2.3.3. Tasarruf yatırım eşitsizliği.............................................................................15 1.2.3.4. Faiz oranı ve döviz kuru ................................................................................17 1.3.Doğrudan Yabancı Yatırımların Cari Açık Üzerindeki Etkisi.....................................17 1.3.1.Doğrudan Etkileri..................................................................................................18 1.3.2. Dolaylı Etkileri.....................................................................................................18 1.3.2.1. İhracat yoluyla etkisi......................................................................................19 1.3.2.2. İthalat yoluyla etkisi ......................................................................................19 1.3.2.3. Kar transferi yoluyla etkisi ............................................................................20 2.BÖLÜM .............................................................................................................................21 2. DÜNYA’DA VE TÜRKİYE’DE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR VE CARİ AÇIK (2000-2018).................................................................................................................21 2.1. Dünya’da Doğrudan Yabancı Yatırımlar....................................................................21 2.1.1.Gelişmiş Ülkelerdeki Doğrudan Yabancı Yatırımlar............................................25 2.1.1. Gelişmekte Olan Ülkelerdeki Doğrudan Yabancı Yatırımlar ..............................28 2.2. Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırımlar..................................................................31 2.2.1. Türkiye’ de Doğrudan Yabancı Yatırım Sektörel Dağılımı.................................39 2.2.2. Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırımın Ülkelere Göre Dağılımı .....................42 2.3.Dünya’da ve Türkiye’de Cari Açık Gelişimi...............................................................45 2.3.1.Gelişmiş ve Gelişmekte olan Ülkelerde Cari Açık ...............................................45 2.3.2.Türkiye’de Cari Açık Gelişimi..............................................................................47 2.4. Dünya’da ve Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırım ve Cari Açık İlişkisi ...............51 2.4.1. Seçilmiş Ülkelerde Doğrudan Yabancı Yatırım ve Cari açık ..............................52 2.4.2. Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırım ve Cari Açık İlişkisi ..............................55 3.BÖLÜM .............................................................................................................................57 3.TÜRKİYE’DE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLARIN CARİ AÇIK ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ............................................................................57 3.1.Ampirik Literatür.........................................................................................................57 3.2. Ampirik Analiz ...........................................................................................................61 3.2.1. Veri Seti ve Model ...............................................................................................61 3.2.2. Yöntem.................................................................................................................62 3.2.3. Metodoloji ve Uygulama......................................................................................63 3.2.3.1. Birim kök analizi ...........................................................................................63 3.2.3.2. Granger nedensellik analizi ...........................................................................66 3.2.3.3. Uzun dönem analizi .......................................................................................69 3.2.3.4. Kısa dönem analizi ........................................................................................71 4.SONUÇ ..............................................................................................................................72 5.KAYNAKLAR ..................................................................................................................75 6.EKLER ..............................................................................................................................84 ÖZGEÇMİŞ .........................................................................................................................86	tr_TR
dc.language.iso	tur	tr_TR
dc.publisher	Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü	tr_TR
dc.rights	info:eu-repo/semantics/openAccess	tr_TR
dc.subject	Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Cari Açık, Granger Nedensellik Analizi	tr_TR
dc.title	Doğrudan Yabancı Yatırımların Cari Açık Üzerindeki Etkisi (2000-2018): Türkiye Örneği	tr_TR
dc.type	masterThesis	tr_TR
dc.contributor.department	Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı	tr_TR