dc.contributor.advisor |
Kaderli, Yusuf |
|
dc.contributor.author |
Dendeş, Erkan |
|
dc.date.accessioned |
2021-10-13T07:10:11Z |
|
dc.date.available |
2021-10-13T07:10:11Z |
|
dc.date.issued |
2020 |
|
dc.date.submitted |
2020 |
|
dc.identifier.uri |
http://hdl.handle.net/11607/4325 |
|
dc.description.abstract |
KÂR PAYI DAĞITIM POLİTİKASINI ETKİLEYEN MİKRO VE MAKRO
ETKENLER: BİST 100 FİRMALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA
Erkan DENDEŞ
Doktora Tezi, İşletme Anabilim Dalı
Tez Danışmanı: Prof Dr. Yusuf KADERLİ
2020, XXİİ + 175 sayfa
Şirketlerin kuruluş amaçlarından biri hiç şüphesiz kâr elde etmektir. Hissedarlar
şirketlere yaptıkları yatırımların karşılığı olarak kâr payı geliri veya sermaye kazancı elde
ederek kişisel servetlerini artırmak isterler. Şirketlerde yöneticiler şirket amaçları ile
hissedarların amaçlarını dengelemeye çalışır. Kâr payı kararlarının hem şirket değerini hem
de hissedarların servetini artırıcı etki yapması nedeniyle kâr payı politikasını etkileyen
faktörlerin bilinmesi ve kararların buna göre alınması son derece önemlidir.
Bu çalışmanın amacı Borsa İstanbul (BİST) 100’de listelenen şirketlerin 2009-2018
yılları arasında kâr payı dağıtım politikasını etkileyen mikro ve makro faktörleri tespit
etmektir. Bu amaçla literatürde bugüne kadar yapılan çalışmalar incelenerek mikro ve makro
faktörler belirlenmiş ve oluşturulan hipotezler panel veri analiz yöntemi kullanılarak test
edilmiştir.
Araştırmada bu amacı gerçekleştirmek için iki model geliştirilmiştir. Her iki modelin
bağımlı değişkeni kâr payı dağıtım oranı olup, bağımsız değişkenler ise kârlılık, hisse başına
kâr, yatırım fırsatı, büyüklük, likidite, borçluluk oranı, halka açıklık oranı, şirket yaşı, maddi
varlık yapısı, ekonomik büyüme, enflasyon, faiz oranı ve döviz kuru olarak belirlenmiştir.
Analiz sonucunda şirketlerin kâr payı dağıtım politikası ile kârlılık, büyüklük, borçluluk oranı,
halka açıklık oranı ve enflasyon arasında negatif yönlü, hisse başına kâr, yatırım fırsatı, şirket
yaşı, döviz kuru arasında pozitif yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. Diğer yandan, şirketlerin kâr
payı dağıtım politikası ile likidite, maddi varlık yapısı, ekonomik büyüme ve faiz oranı
arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. |
tr_TR |
dc.description.tableofcontents |
İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY SAYFASI..............................................................................................iii
BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI................................................................................v
ÖZET .....................................................................................................................................vii
ABSTRACT ...........................................................................................................................ix
ÖNSÖZ...................................................................................................................................xi
İÇİNDEKİLER.....................................................................................................................xiii
SİMGELER DİZİNİ............................................................................................................xvii
ŞEKİLLER DİZİNİ ..............................................................................................................xix
ÇİZELGELER DİZİNİ.........................................................................................................xxi
EKLER DİZİNİ ..................................................................................................................xxiii
GİRİŞ.......................................................................................................................................1
1. BÖLÜM ..............................................................................................................................6
1. KÂR PAYI DAĞITIM POLİTİKASI .................................................................................6
1.1. Kâr ve Kâr Payı Kavramı.............................................................................................6
1.2. Kâr Payı Politikası ve Önemi.......................................................................................7
1.3. Kâr Payı Politikası Teorileri ........................................................................................9
1.3.1. Kâr Payı İlgisizliği Teorisi ............................................................................10
1.3.2. Eldeki Kuş Teorisi.........................................................................................17
1.3.3. Vergi Tercihi Teorisi .....................................................................................20
1.3.4. Asimetrik Bilgi ve Sinyalizasyon Teorisi......................................................23
1.3.5. Temsil Maliyetleri ve Serbest Nakit Akışı Teorisi........................................27
1.3.6. Müşteri Etkisi Teorisi....................................................................................31
1.3.7. Yaşam Döngüsü Teorisi ................................................................................34
1.3.8. Davranışsal Finans Teorisi ............................................................................36
1.3.9. Aktarma Teorisi.............................................................................................42
xiv
1.3.10. Artık Fonlar Teorisi.....................................................................................45
1.4. Kâr Payı Dağıtım Türleri ...........................................................................................48
1.4.1. Sabit Miktarda Kâr Payı Dağıtımı.................................................................48
1.4.2. Sabit Oranlı Kâr Payı Dağıtımı .......................................................................4
1.4.3. Düşük Tutarlı Düzenli Kâr Payına İlave Olarak yapılan Ekstra Kâr Payı
Dağıtımı .......................................................................................................50
1.4.4. Her Yıl Artan Oranlarda Kâr Payı Dağıtımı..................................................50
1.4.5. Artık Kâr Payı Dağıtımı ................................................................................51
1.4.6. Kâr Payı Avansı Ödemeleri...........................................................................52
1.5. Kâr Payı Ödeme Yöntemleri......................................................................................53
1.5.1. Nakit Kâr Payı Ödemesi................................................................................54
1.5.2. Hisse Senedi Şeklinde Kâr Payı Ödemesi (Stock dividend) .........................55
1.5.3. Hisse Senedi Bölünmesi Şeklinde Kâr Payı Ödemesi (Stock Split) .............60
1.5.4. Hisse Senetlerini Geri Satın Alma Şeklinde Kâr Payı Ödemesi ...................65
1.5.5. Melez Kâr Payı Ödemesi...............................................................................69
1.5.6. Diğer Kâr Payı Ödeme Yöntemleri ...............................................................69
1.5.6.1. Seçmeli kâr payı ödemesi ...............................................................69
1.5.6.2. Bono şeklinde kâr payı ödemesi.....................................................69
1.5.6.3. Ayni kâr payı ödemesi....................................................................70
1.5.6.4. Tasfiyeden kâr payı ödemesi ..........................................................70
1.5.6.5. İntifa senedi şeklinde kâr payı ödemesi..........................................70
1.6. Kâr Payı Dağıtım Politikasını Etki Eden Faktörler....................................................71
1.6.1. Yasal Faktörler ..............................................................................................71
1.6.2. Likidite ..........................................................................................................73
1.6.3. Kârlılık...........................................................................................................74
1.6.4. Borçlanma Yeteneği ve Borç Ödeme Gereği ................................................74
xv
1.6.5. Büyüme..........................................................................................................75
1.6.6. Yeni Yatırımların Planlanması ......................................................................75
1.6.7. Hissedarların Vergilendirilmesi.....................................................................76
1.6.8. Sermaye Piyasasına Başvurma Olanağı ........................................................76
1.6.9. İşletmelerin Kredi Sözleşmelerinde Yer Alan Hükümler..............................77
1.6.10. Hissedarların Tercihi ...................................................................................77
1.6.11. Büyüklük .....................................................................................................78
1.6.12. Yönetimin Kontrol İsteği.............................................................................79
1.6.13. Faaliyet Riski...............................................................................................80
1.6.14. Gelecekle İlgili Belirsizlikler ......................................................................81
1.6.15. Halka Açıklık Oranı ....................................................................................81
1.6.16. İştirak ve Bağlı Kuruluş Niteliği .................................................................82
1.6.17. Benzer İşletmelerin Kâr Payı Politikaları....................................................82
1.6.18. Yöneticilerin Kâr Payı Politikalarına Bakışı ...............................................83
1.6.19. Makro Ekonomik Faktörler.........................................................................83
2. BÖLÜM ............................................................................................................................86
2. LİTERATÜR ARAŞTIRMASI.........................................................................................86
2.1. Gelişmiş Ülkelerde Yapılan Çalışmalar.....................................................................86
2.2. Gelişmekte Olan Ülkelerde yapılan Çalışmalar.........................................................94
2.3. Türkiye’de Yapılan Çalışmalar................................................................................107
3. BÖLÜM ..........................................................................................................................118
3. KÂR PAYI DAĞITIM POLİTİKASINI ETKİLEYEN MİKRO VE MAKRO
ETKENLER: BİST 100 FİRMALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA.......................118
3.1. Araştırmanın Amacı ve Önemi ................................................................................118
3.2. Araştırmanın Veri Seti ve Yöntemi .........................................................................119
3.3. Araştırma Değişkenleri ve Test Edilecek Hipotezler...............................................121
xvi
3.4. Model ve Bulguların Yorumlanması........................................................................129
4. SONUÇ ...........................................................................................................................142
5. KAYNAKLAR ...............................................................................................................151
ÖZGEÇMİŞ .......................................................................................................................175 |
tr_TR |
dc.language.iso |
tur |
tr_TR |
dc.publisher |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü |
tr_TR |
dc.rights |
info:eu-repo/semantics/openAccess |
tr_TR |
dc.subject |
Kâr, Kâr Payı, Kâr Payı Politikası, BİST 100, Panel Veri Analizi |
tr_TR |
dc.title |
Kâr Payı Dağıtım Politikasını Etkileyen Mikro Ve Makro Etkenler: Bist 100 Firmaları Üzerine Bir Uygulama |
tr_TR |
dc.type |
masterThesis |
tr_TR |
dc.contributor.department |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı |
tr_TR |