İLKOKUL ÖĞRETMENLERİNİN AFETE HAZIRLIK DÜZEYLERİ  İLE AFET EĞİTİMİNİN EĞİTİM PROGRAMLARINDAKİ YERİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ

DSpace Ana Sayfası
→
Tez
→
Yüksek Lisans
→
Öğe Göster

dc.contributor.advisor	Gündoğdu, Kerim
dc.contributor.author	Çelik, Alpaslan Ayhan
dc.date.accessioned	2021-10-13T06:59:11Z
dc.date.available	2021-10-13T06:59:11Z
dc.date.issued	2020
dc.date.submitted	2020
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11607/4303
dc.description.abstract	İLKOKUL ÖĞRETMENLERİNİN AFETE HAZIRLIK DÜZEYLERİ İLE AFET EĞİTİMİNİN EĞİTİM PROGRAMLARINDAKİ YERİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ Alpaslan Ayhan ÇELİK Yüksek Lisans Tezi, Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Prof. Dr. Kerim GÜNDOĞDU 2020, XIX + 141 Sayfa Bu araştırmada ilkokul öğretmenlerinin afetlere hazırlık düzeyleri ile afet eğitiminin eğitim programlarındaki yeri hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Örneklemini İzmir İli Buca İlçesinde yer alan kamu ilkokullarında görev yapmakta olan 209 öğretmenin oluşturduğu nicel araştırma desenine dayalı bu araştırmada, İnal ve Doğan (2018) tarafından hazırlanan likert tipindeki Genel Afete Hazırlık Ölçeği ile nicel verileri desteklemek amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile veri toplanmıştır. Elde edilen nicel verilerin analizinde parametrik testlerden Bağımsız Örneklem t-Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), parametrik olmayan testlerden ise Kruskal-Wallis H ve Mann-Whitney U testlerinden yararlanılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise betimsel analiz kullanılmıştır. Verilerin analizi sonucunda öğretmenlerin afetlere karşı duyarlılıklarının yüksek olduğu; afet durumlarını ciddiye aldıkları ve afetlere karşı önlem almayı önemsedikleri, bu önlemlerin yararlı olacağını düşündükleri ancak bu önlemleri gerçekleştirmedikleri ve kendilerini afetlere karşı hazırlık konusunda yeterli görmedikleri sonuçlarına ulaşılmıştır. Araştırmanın nitel bölümünden elde edilen veriler de bu bulguları desteklemektedir. Yapılan görüşmeler sonucunda, öğretmenlerin olası bir afetin yakın bir gelecekte gerçekleşme ihtimalinin yüksek olduğunu düşünmelerine rağmen, yeterli düzeyde önlem almadıkları görülmüştür. Ayrıca öğretmenler afet eğitimi konusunda bilgi düzeylerini de yeterli görmemekte, mezun oldukları üniversitelerde bununla ilgili bir ders almadıklarını; meslek içerisinde verilen hizmet içi eğitimlerin de içeriği, eğitim veren kişinin uzmanlığı, eğitim süresi, uygulama biçimi, sıklığı gibi konularda yeterli olmadığını belirtmişlerdir. Öğretmenlerin mevcut öğretim programlarında yer alan afet eğitimi kazanımlarını ve ilgili içeriği yeterli bulmadıkları, okullarında gerçekleştirilen afet tatbikatlarının niteliği ve niceliğinin afet halinde kendilerini güvende hissedebilecekleri düzeyde olmadığı da anlaşılmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen bu bulgular dikkate vi alınarak öğretmenlerin afet eğitimi ile ilgili bilgi ve beceri düzeylerini artırıcı yöndeki hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimler ve afet eğitiminin eğitim programında yerinin nasıl daha iyi yapılandırılabileceğine yönelik öneriler geliştirilmiştir.	tr_TR
dc.description.tableofcontents	İÇİNDEKİLER ONAY VE KABUL SAYFASI...........................................................................................İİİ BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI......................................................................... İV ÖZET .....................................................................................................................................V ABSTRACT........................................................................................................................Vİİ ÖNSÖZ VE TEŞEKKÜR................................................................................................... İX TABLOLAR....................................................................................................................... XV EKLER ............................................................................................................................XVİİ KISALTMALAR .......................................................................................................... XVİİİ 1. BÖLÜM ..............................................................................................................................1 1. GİRİŞ..................................................................................................................................1 1.1. PROBLEM DURUMU ........................................................................................................3 1.2.ARAŞTIRMANIN AMACI...................................................................................................5 1.3. ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ ..................................................................................................6 1. 4. ARAŞTIRMANIN SINIRLILIKLARI....................................................................................7 1.5. TANIMLAR......................................................................................................................8 2. BÖLÜM ..............................................................................................................................9 2. ARAŞTIRMANIN KURAMSAL TEMELLERİ............................................................9 2.1. KURAMSAL ÇERÇEVE.....................................................................................................9 2.1.1. Tehlike Nedir? ..............................................................................................................9 2.1.2. Zarar Görebilirlik Nedir?.............................................................................................10 2.1.3. Risk Nedir? ..................................................................................................................10 2.1.4. Afet Nedir? ..................................................................................................................11 2.1.5. Acil Durum Nedir? ......................................................................................................12 xii 2.1.6. Kriz Nedir? ..................................................................................................................13 2.1.7. Afet Türleri ..................................................................................................................14 2.1.7.1. Doğa kaynaklı afetler................................................................................................14 2.1.7.1.1. Deprem ..................................................................................................................15 2.1.7.1.2. Sel ve taşkın...........................................................................................................17 2.1.7.1.3. Heyelan ..................................................................................................................17 2.1.7.1.4. Çığ..........................................................................................................................18 2.1.7.1.5. Yangın....................................................................................................................19 2.1.7.1.6. Fırtına.....................................................................................................................19 2.1.7.1.7. Hortum..................................................................................................................19 2.1.7.1.8. Volkan....................................................................................................................20 2.1.7.1.9. Tsunami .................................................................................................................20 2.1.7.1.10. Bulaşıcı ve salgın hastalıklar ...............................................................................21 2.1.7.2. Teknoloji ve insan kaynaklı afetler...........................................................................21 2.1.8. Afet Eğitimi .................................................................................................................22 2.1.8.1. Afet eğitimine yönelik yapılan uygulamalar ............................................................23 2.1.8.2. İlkokul programlarında afet eğitimi..........................................................................28 2.1.8.2.1. Hayat Bilgisi öğretim programlarında afet eğitimi...............................................28 2.1.8.2.2. Sosyal Bilgiler öğretim programlarında afet eğitimi............................................35 2.1.8.2.3. Fen ve Teknoloji öğretim programlarında afet eğitimi.........................................38 2.2. KONU ALANI İLE İLGİLİ YAPILAN ÇALIŞMALAR ..........................................................42 2.2.1. Yurt İçinde Yapılan Çalışmalar...................................................................................42 2.2.2. Yurt Dışında Yapılan Çalışmalar.................................................................................52 3. BÖLÜM ............................................................................................................................58 3. YÖNTEM .........................................................................................................................58 3.1. ARAŞTIRMANIN MODELİ ..............................................................................................58 3.2. ÇALIŞMA EVRENİ VE KATILIMCILAR............................................................................58 xiii 3.2.1. Cinsiyete ve Yaşa Göre Dağılım .................................................................................59 3.2.2. Meslekteki Çalışma Sürelerine Göre Dağılım.............................................................60 3.2.3. Branşlara Göre Dağılım...............................................................................................61 3.2.4. Derse Girdikleri Sınıf Düzeylerine Göre Dağılım.......................................................61 3.2.5. Mezun Oldukları Üniversitelere Göre Dağılım...........................................................62 3.2.6. Mezun Oldukları Bölümlere Göre Dağılım.................................................................62 3.2.7. Doğa Kaynaklı Afet Yaşamış Olma Durumlarına Göre Dağılım................................63 3.2.8. Yaşadıkları Doğa Kaynaklı Afetin Türüne Göre Dağılım...........................................63 3.2.9. Afet Anında Can ya da Mal Kaybı Yaşama Durumlarına Göre Dağılım....................64 3.3. VERİ TOPLAMA ARAÇLARI...........................................................................................64 3.3.1. Genel Afete Hazırlık Ölçeği ........................................................................................64 3.3.2. Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu.........................................................................65 3.4. VERİ TOPLAMA SÜRECİ................................................................................................66 3.5. VERİLERİN ANALİZİ .....................................................................................................66 3.6. ARAŞTIRMACININ ÇALIŞMADAKİ ROLÜ .......................................................................71 4. BÖLÜM ............................................................................................................................74 4. BULGULAR.....................................................................................................................74 4.1. GENEL AFETE HAZIRLIK DÜZEYLERİNE AİT BULGULAR..............................................74 4.1.1. GAHÖ Maddelerine Ait Ortalama ve Standart Sapma Değerleri ...............................74 4.1.2. Ölçek Alt Boyutlarına Ait Ortalama ve Standart Sapma Değerleri.............................75 4.1.3. Cinsiyete Göre Ölçek Puanlarına Yönelik Bulgular....................................................76 4.1.4. Yaşa Göre Ölçek Puanlarına Yönelik Bulgular...........................................................77 4.1.5. Çalışma Süresine Göre Ölçek Puanlarına Yönelik Bulgular.......................................80 4.1.6. Branşa Göre Ölçek Puanlarına Yönelik Bulgular........................................................83 4.1.7. Sınıf Düzeyine Göre Ölçek Puanlarına Yönelik Bulgular...........................................85 4.1.8. Bölüm Değişkenine Göre Ölçek Puanlarına Yönelik Bulgular...................................88 4.1.9. Afet Yaşama Değişkenine Göre Ölçek Puanlarına Yönelik Bulgular.........................89 xiv 4.1.10. Afette Can ya da Mal Kaybı Yaşama Değişkenine Göre Ölçek Puanlarına Yönelik Bulgular .................................................................................................................................90 4.2. GÖRÜŞMELERE AİT BULGULAR....................................................................................92 4.2.1. Afet Eğitimine Genel Bakış Açısı ...............................................................................92 4.2.2. Okullarda Afet Eğitiminin Başlama Yaşı ....................................................................92 4.2.3. Afetlere Karşı Korkunun Etkisi...................................................................................93 4.2.4. Afet Eğitiminin Eğitim Programlarında Yer Alması...................................................95 4.2.4.1. Eğitim programı öğelerinde afet eğitimi...................................................................95 4.2.4.2. Eğitim programlarında afet eğitimi kazanımlarına ayrılan süre ...............................98 4.2.4.3. Afet eğitimi ile ilgili okullarda yapılan tatbikatlar ve diğer etkinlikler...................99 4.2.5. Velilerin Afet Eğitimine Verdikleri Destek...............................................................101 4.2.6. Öğretmenlerin Afet Eğitimi İle İlgili Aldıkları Eğitim..............................................103 4.2.7. Afetlerin Günlük Yaşamlarındaki Yerine Yönelik Düşünceler.................................104 4.2.8. Öğretmenlerin Afetlere Müdahale Konusunda Öz-Yeterlik Algıları ........................106 5. BÖLÜM ..........................................................................................................................108 5. SONUÇ VE TARTIŞMA ..............................................................................................108 5.1. SONUÇ........................................................................................................................108 5.1.1. Öğretmenlerin Afetlere Hazırlıklı Olma Düzeylerine Yönelik Sonuç ve Tartışma ..108 5.1.2. Afet Eğitiminin Eğitim Programında Yer Almasına Yönelik Sonuç ve Tartışma ....113 5.2. ÖNERİLER...................................................................................................................117 5.2.1. Öğretmenlere Düzenlenecek Hizmet İçi Eğitimlere Yönelik Öneriler......................117 5.2.2. Karar Vericilere Yönelik Öneriler.............................................................................117 5.2.3. Araştırmacılara Yönelik Öneriler ..............................................................................118 KAYNAKLAR ...................................................................................................................119 EKLER ...............................................................................................................................130 ÖZGEÇMİŞ .......................................................................................................................141	tr_TR
dc.language.iso	tur	tr_TR
dc.publisher	AYDIN ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ	tr_TR
dc.rights	info:eu-repo/semantics/openAccess	tr_TR
dc.subject	Afet Eğitim Programları, Afet Eğitimi, İlkokul Öğretmenleri	tr_TR
dc.title	İLKOKUL ÖĞRETMENLERİNİN AFETE HAZIRLIK DÜZEYLERİ İLE AFET EĞİTİMİNİN EĞİTİM PROGRAMLARINDAKİ YERİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ	tr_TR
dc.type	masterThesis	tr_TR
dc.contributor.department	ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ EĞİTİM PROGRAMLARI VE ÖĞRETİM ANABİLİM DALI	tr_TR