dc.contributor.advisor |
Kaderli, Yusuf |
|
dc.contributor.author |
Özlü, Hafize |
|
dc.date.accessioned |
2021-10-13T06:59:03Z |
|
dc.date.available |
2021-10-13T06:59:03Z |
|
dc.date.issued |
2020 |
|
dc.date.submitted |
2020 |
|
dc.identifier.uri |
http://hdl.handle.net/11607/4302 |
|
dc.description.abstract |
KÂR PAYI DAĞITIM POLİTİKASI İLE BÜYÜME ARASINDAKİ
İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ: BORSA İSTANBULDA BİR UYGULAMA
HAFİZE ÖZLÜ
Yüksek Lisans Tezi, İşletme Ana Bilim Dalı
Tez Danışmanı: Prof. Dr. Yusuf KADERLİ
2020, XVI + 81 sayfa
Kâr payı kavramı firmaların yıl sonunda elde ettikleri kârlarını belirli dönemlerde
varsa pay sahiplerine, ortaklara dağıtılan ya da firma içerisinde bırakılan kısmı ifade eder.
Bir kazanç, gelir elde etmek amaçla kurulan firmaların öncelikli hedefi kârını en yüksek
seviyelere çıkarmaktır. Kâr amacını ulaşan firmanın bir sonraki hedefi ise büyümektir.
Gelişen teknoloji, ürünlere ulaşmanın kolaylığı, piyasalar ve bu piyasalara hâkim olan
büyük ölçekli firmalarla rekabet edebilmek adına büyüme faktörü kaçınılmaz bir olgudur.
Literatürde de incelendiğinde büyüme üzerine birçok çalışma mevcuttur. Firmaların büyüme
türleri ve şekilleri hedeflerine göre farklılık göstermektedir. Bununla birlikte firmalar kâr
payı dağıtımı ile de büyürler. Elde ettikleri kârlarının ne kadarlık kısmını ortaklara
dağıtacağını ya da firma içerisinde bırakacağını kâr payı dağıtım politikaları ile desteklerler.
Bu çalışmanın amacı firmaların elde etmiş oldukları kârlarında kâr payı için
ayırdıkları kâr oranın, firmaların büyüme oranını üzerindeki ilişkisini tespit etmektir. Bu
amaçla BIST 100’de yer alan 2014-2018 yılları arasında düzenli olarak kâr payı dağıtımı
yapan ve ilgili yıllarda net kârı pozitif olan firmalar üzerinde SPSS İstatistiki programında
basit regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan analiz sonucunda kâr payı dağıtım politikası ve
büyüme arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. |
tr_TR |
dc.description.tableofcontents |
İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY SAYFASI..............................................................................................iii
BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI...............................................................................iv
ÖZET....................................................................................................................................... v
ABSTRACT ...........................................................................................................................vi
ÖNSÖZ..................................................................................................................................vii
ŞEKİLLER DİZİNİ..............................................................................................................xiii
TABLOLAR DİZİNİ............................................................................................................xiv
EKLER DİZİNİ..................................................................................................................... xv
KISALTMALAR DİZİNİ ....................................................................................................xvi
GİRİŞ....................................................................................................................................... 1
1. BÖLÜM.............................................................................................................................. 2
1. EKONOMİK BÜYÜME VE FİRMA BÜYÜMESİ KAVRAMI....................................... 2
1.1 Ekonomik Büyüme Kavramı ve Literatür Taraması..................................................... 2
1.2 Ekonomik Büyümenin Ölçülmesi................................................................................. 3
1.3 Ekonomik Büyümenin Özellikleri................................................................................ 4
1.4 Ekonomik Büyümeyi Belirleyen Faktörler................................................................... 5
1.4.1 Emek Faktörü...................................................................................................... 5
1.4.2 Sermaye Faktörü................................................................................................. 5
1.4.3 Doğal Kaynak Faktörü........................................................................................ 5
1.4.4 Girişimcilik Faktörü............................................................................................ 6
1.5. Ekonomik Büyüme Türleri........................................................................................ 6
1.5.1. Spontane Büyüme Şekli..................................................................................... 6
1.5.2 Kapalı Büyüme Şekli.......................................................................................... 6
1.5.3 Planlı Büyüme Şekli ........................................................................................... 7
1.5.4 Açık Büyüme Şekli............................................................................................. 7
ix
1.5.5 Üstel Büyüme Şekli ............................................................................................ 7
1.5.6 Durgun Büyüme Şekli ........................................................................................ 7
1.5.7 Biyolojik Büyüme Şekli ..................................................................................... 7
1.5.8 Dengeli Büyüme Şekli........................................................................................ 7
1.5.9 Dengesiz Büyüme Şekli...................................................................................... 8
1.6 Ekonomik Büyüme Teorileri...................................................................................... 8
1.6.1 Klasik Büyüme Modeli ......................................................................................... 9
1.6.1.1 Adam Smith ve Ekonomik Büyüme Teorisi............................................... 9
1.6.1.2 Thomas R. Malthus Ekonomik Büyüme Teorisi ...................................... 10
1.6.1.3 David Ricardo ’nun Ekonomik Büyüme Teorisi ...................................... 10
1.6.2 Keynesyen Büyüme Modeli................................................................................ 11
1.6.3 Harrod ve Domar Büyüme Modeli (Post Keynesyen)........................................ 11
1.6.4 Neoklasik Büyüme Modeli (Slow-Swan) ........................................................... 12
1.6.5 İçsel (Yeni) Büyüme Modeli............................................................................... 13
1.7 Firma Kavramı............................................................................................................ 14
1.8 Firmanı Özellikleri...................................................................................................... 14
1.9 Firmaların Amaçları.................................................................................................... 15
1.9.1 Kâr Amacı......................................................................................................... 16
1.9.2 Toplumsal Fayda Amacı................................................................................... 17
1.9.3 Varlığını Devam Ettirme Amacı....................................................................... 17
1.9.5 Firmanın Büyüme Amacı ................................................................................. 18
1.10 Büyüme Kavramı ve Firma Büyümesi................................................................... 18
1.11 Firmayı Büyümeye Yönelten Faktörler.................................................................. 20
1.12 Firmaların Büyüme Şekilleri.................................................................................. 21
1.12.1 Firmalarda İç Büyüme Şekli......................................................................... 21
1.12.1.1 Yatay Büyüme ............................................................................... 22
x
1.12.1.2 Dikey Büyüme............................................................................... 23
1.12.1.3 Çapraz Büyüme (Karma Büyüme) ................................................ 24
1.12.2 Firmalarda Dış Büyüme Şekli .......................................................... 24
1.12.2.1 Dikey Birleşme .............................................................................. 25
1.12.2.2 Yatay Birleşme .............................................................................. 25
1.12.2.3 Çapraz Birleşme ............................................................................ 26
1.13 Büyümenin Getirdiği Avantajlar ve Dezavantajlar................................................ 26
1.13.1 Büyümenin Firmalara Getirdiği Avantajlar ................................................. 26
1.13.2 Büyümenin Firmalara Sağladığı Dezavantajlar ........................................... 27
2. BÖLÜM............................................................................................................................ 28
2. KAR PAYI TANIMI VE ETKİLEYEN UNSURLAR..................................................... 28
2.1 Kâr Payı Tanımı.......................................................................................................... 28
2.2 Kâr Payı Dağıtım Politikası Üzerine Teoriler............................................................. 29
2.2.1 Merton Miller ve Franco Modigliani Modeli ( Kâr Payı İlişkisizliği Teorisi) . 30
2.2.2 John Lintner ve Myron Gordon Modeli ( Eldeki Kuş Teorisi)......................... 31
2.2.3 Vergi Etkisi Teorisi........................................................................................... 32
2.2.4 Asimetrik Bilgi ve Sinyal Teorisi..................................................................... 32
2.2.5 Yaşam Döngüsü Teorisi ................................................................................... 33
2.2.6 Davranışsal Finans Teorisi ve Kâr Payı Dağıtımı ............................................ 34
2.3 Kâr Payı Dağıtım Politikaları ..................................................................................... 35
2.3.1 Sabit Miktarlı Kâr Payı Dağıtım Politikası....................................................... 36
2.3.2 Sabit Oranda Kâr Payı Dağıtım Politikası........................................................ 36
2.3.3 Her Yıl Artan Oranla Kâr Payı Dağıtım Politikası........................................... 37
2.3.4 Sabit Miktarda Kâr Payı Dağıtım Politikası Ya Da Sabit Oranda Kâr Payı
Dağıtım Politikası ve Ekler............................................................................ 37
2.3.5 Artık Kâr Payı Dağıtım Politikası..................................................................... 37
xi
2.3.6 Kâr Payı Ödemeleri Avansı.............................................................................. 38
2.4 Kâr Payı Ödeme Şekilleri......................................................................................... 38
2.4.1 Nakit Kâr Payı Dağıtımı ................................................................................... 38
2.4.2 Hisse Senedinin Kâr Payı Olarak Ödenmesi .................................................... 38
2.4.3 Hisse Senedinin Geri Alınmasında Kâr Payının Kullanılması ......................... 39
2.4.4 Melez Kâr Payı Ödemesi.................................................................................. 39
2.4.5 Seçmeli Kâr Payı Dağıtımı ............................................................................... 39
2.4.6 İntifa Senedi Olarak Kâr Payının Ödenmesi .................................................... 39
2.4.7 Ayni Olarak Kâr Payının Ödenmesi................................................................. 40
2.5 Kâr Dağıtımını Etkileyen Unsurlar............................................................................. 40
2.5.1 Likidite Durumu ............................................................................................... 41
2.5.2 Borçlanma Oranı............................................................................................... 41
2.5.3 Yeni Yatırım Planları........................................................................................ 41
2.5.4 Büyüme Durumu .............................................................................................. 42
2.5.5 Borçların Ödenmesi Zorunluluğu ..................................................................... 42
2.5.6 Pay Sahiplerinin Vergi Durumu ....................................................................... 42
2.5.7 Kârların İstikrarı ............................................................................................... 42
2.5.8 Enflasyon .......................................................................................................... 43
2.5.9 Aktif Değerlerde ki Artış Hızı .......................................................................... 43
2.5.10 Sermaye Piyasasına Başvurma Olanağı.......................................................... 43
2.5.11 Firmaların Ortaklık Yapısı.............................................................................. 44
2.5.12 Firmanın Kontrolünü Kaybetme Riski ........................................................... 44
2.6 Kâr Payı Dağıtımı İle İlgili Türkiye’de ki Mevzuatlar............................................... 44
2.6.1 Yeni Türk Ticaret Kanununa Göre Kâr Payı Dağıtım Politikası...................... 45
2.6.2 Sermaye Piyasası Kurulun Göre Kâr Payı Dağıtım Politikası.......................... 46
2.6.3 Kâr Payı Dağıtımında Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülükler........................... 48
xii
3. BÖLÜM............................................................................................................................ 49
3. KÂR PAYI DAĞITIM POLİTİKASI İLE BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN
BELİRLENMESİ: BORSA İSTANBULDA BİR UYGULAMA.................................... 49
3.1 Araştırmanın Amacı.................................................................................................... 49
3.2 Araştırmanın Kapsamı ................................................................................................ 49
3.3 Model.......................................................................................................................... 52
3.2.1 Basit Regresyon Modeli ................................................................................... 52
3.2.2 Verilerin Spss İstatistik Programda Hesaplanması........................................... 53
4. SONUÇ ............................................................................................................................. 56
5. KAYNAKLAR................................................................................................................. 58 |
tr_TR |
dc.language.iso |
tur |
tr_TR |
dc.publisher |
AYDIN ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ |
tr_TR |
dc.rights |
info:eu-repo/semantics/openAccess |
tr_TR |
dc.subject |
Büyüme, Firma Büyümesi, Kâr, Kâr Payı, Kâr Payı Dağıtım Politikası, BIST 100 |
tr_TR |
dc.title |
KÂR PAYI DAĞITIM POLİTİKASI İLE BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ: BORSA İSTANBULDA BİR UYGULAMA |
tr_TR |
dc.type |
masterThesis |
tr_TR |
dc.contributor.department |
AYDIN ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME ANABİLİM DALI |
tr_TR |