Özet:
TÜRKİYE’DE KAMUSAL NAKDİ YARDIMLARIN MADDİ YOKSUNLUK
ÜZERİNE ETKİSİ: BİR MİKROEKONOMETRİ UYGULAMASI
Zeliha Semra KILINÇ
Yüksek Lisans Tezi, Ekonomi ve Finans Anabilim Dalı
Tez Danışmanı: Doç. Dr. Öznur ÖZDAMAR GIOVANIS
2020, XIII+ 94 sayfa
Tez çalışmasında öncelikle “TÜİK 2013-2017 Gelir ve Yaşam Koşulları Anketi
Havuzlanmış Yatay Kesit Veriseti” kullanılarak ve yaşam standardı yaklaşımı takip edilerek,
engelli bireylerin engelli olmayan bireyler, işsiz bireylerin ise çalışan bireylerle aynı yaşam
standardına sahip olmaları ve onlardan daha fazla maddi yoksunluk çekmemeleri için
katlanmaları gereken bireysel maliyet ölçülmüştür. Elde edilen bulgular engelli bireylerin
engelli olmayan bireyler ile aynı yaşam standardına ulaşabilmeleri için fazladan aylık
2323TL’ye, işsiz bireylerin ise çalışanlarla aynı yaşam standardına ulaşabilmeleri için
fazladan aylık 1310TL’ye ihtiyaç duyduklarını göstermiştir. Bu sonuç temelinde, tez
çalışması ayrıca devletin engelli bireylere ödediği sakatlık, hastalık ve malüllük ödenekleri
ve işsiz bireylere sağladığı işsizlik ödenekleri gibi kamusal nakdi yardımların maddi
yoksunluk üzerine etkisini analiz etmiştir. Kullanılan verisetinde doğrudan maddi yoksunluğa
ilişkin bir değişken olmadığından, TÜİK’in 2013 yılından itibaren “Gelir ve Yaşam Koşulları
Anketi’nde” sormaya başladığı maddi yoksunluk ile ilgili sorulardan bir endeks yaratılarak,
bu endeks analizlerde bağımlı değişken olarak kullanılmıştır. Maddi yoksunluk üzerinde
etkinliği araştırılan kamusal yardımlardan işsizlik ödeneklerinin işsiz bireylerin maddi
yoksunluğunu azaltmada etkin olduğu, ancak bu etkinin çok düşük olduğu bulunmuştur.
Engellilik ödenekleri olarak yapılan kamusal yardımların ise engelli bireylerin maddi
yoksunluğunu azaltmada etkin olmadığı ortaya koyulmuştur. Tüm bu bulgular ilgili kamusal
yardım ve ödeneklerin sayısal anlamda iyileştirilmesi gerektiğini göstermiştir
