DAVRANIŞSAL İKTİSAT VE ÇIPALAMA ÜZERİNE BİR  İNCELEME

DSpace Ana Sayfası
→
Tez
→
Yüksek Lisans
→
Öğe Göster

dc.contributor.advisor	Çakır, Mesut
dc.contributor.author	Doru, Fatih
dc.date.accessioned	2021-09-17T10:14:19Z
dc.date.available	2021-09-17T10:14:19Z
dc.date.issued	2020
dc.date.submitted	2020
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11607/4287
dc.description.abstract	DAVRANIŞSAL İKTİSAT VE ÇIPALAMA ÜZERİNE BİR İNCELEME Fatih DORU Yüksek Lisans Tezi, İktisat Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Dr. Öğ. Üyesi Mesut ÇAKIR 2020, XVI + 122 sayfa Ana akım iktisat, insanı rasyonel bir varlık olarak tanımlamış ve rasyonel insanın faydasını maksimize etme amacıyla hareket ettiğini öne sürmüştür. İktisat teori ve politikaları bu savlara göre şekillenmiştir. Sosyal bir bilim dalı olan iktisat için bu modellemeleri yapmanın gerekli ve mantıklı olduğu düşünülmüştür fakat insanın her zaman rasyonel davranması ve bunun sonucunda faydasını maksimize etmeyi başarması tartışmaya açık bir konu olmuştur. 20. yy’ın ortalarına gelindiğinde ise başta psikoloji olmak üzere bireyin karar almasıyla ilgilenen diğer bilim dallarındaki gelişmeler iktisat metedolojisini daha yakından etkilemeye başlamıştır. Herbert Simon öncülüğünde iktisatçıların da insan psikolojisini dikkate alarak analizler yapmasıyla birlikte davranışsal iktisadın kurumsal inşası başlamıştır. Davranışsal iktisat temel olarak insanın rasyonel davranmadığı zamanlarda nasıl karar aldığını ve rasyonaliteden sapmaların nedenlerini açıklamaya çalışmaktadır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde davranışsal iktisat ve neoklasik iktisat arasındaki farklılıklara değinilmiştir. İkinci bölümde bireyin karar alması üzerinde etkili olan rasyonalite, sınırlı rasyonalite ve fayda kavramları tartışılmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise rasyonaliteden sapmalara neden olan bilişsel kısa yollar ve ön yargılara değinildikten sonra bu bilişsel kısa yollardan çıpalama etkisi incelenmiştir. Çıpalama etkisi anket çalışmasıyla incelenmiş ve elde edilen bulgular daha önceki çalışmalar ışığında yorumlanmıştır.	tr_TR
dc.description.tableofcontents	İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI..............................................................................................iii BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI...............................................................................iv ÖZET....................................................................................................................................... v ABSTRACT ...........................................................................................................................vi ÖNSÖZ..................................................................................................................................vii ŞEKİLLER DİZİNİ................................................................................................................xi TABLOLAR DİZİNİ.............................................................................................................xii RESİMLER DİZİNİ.............................................................................................................xiii GRAFİKLER DİZİNİ ..........................................................................................................xiv EKLER DİZİNİ..................................................................................................................... xv KISALTMALAR DİZİNİ ....................................................................................................xvi GİRİŞ....................................................................................................................................... 1 1. BÖLÜM.............................................................................................................................. 4 1. NEOKLASİK İKTİSAT VE DAVRANIŞSAL İKTİSAT İLİŞKİSİ.................................. 4 1.1. Neoklasik İktisat .......................................................................................................... 4 1.2. Davranışsal İktisat........................................................................................................ 6 1.3. İktisat-Psikoloji İlişkisi................................................................................................ 8 1.3.1. İktisat-Psikoloji İlişkisinde Erken Dönem......................................................... 9 1.3.2. Davranışsal İktisat’ın Doğuşu.......................................................................... 14 1.3.3. Davranışsal İktisat’ta Yakın Dönem................................................................ 18 1.4. Davranışsal İktisat ve Politika Uygulamaları ............................................................ 22 2. BÖLÜM............................................................................................................................ 26 2. RASYONELLİK-SINIRLI RASYONELLİK................................................................... 26 2.1. Rasyonalite................................................................................................................. 26 2.1.1. Dedüktif Rasyonellik....................................................................................... 26 2.1.2. Matemetik Rasyonellik.................................................................................... 26 ix 2.1.3. Semantik Rasyonellik ...................................................................................... 27 2.1.4. Endüktif Rasyonellik ....................................................................................... 27 2.1.5. Olasılıksal Rasyonellik .................................................................................... 27 2.1.6. Nedensel Rasyonellik ...................................................................................... 27 2.1.7. Enstrümantel Rasyonellik................................................................................ 27 2.1.8. Hedef Rasyonellik ........................................................................................... 27 2.1.9. Dilsel Rasyonellik............................................................................................ 27 2.1.10. Araçsal Rasyonalite ....................................................................................... 28 2.1.11. Prösödürel Rasyonalite .................................................................................. 29 2.1.12. Tözel Rasyonalite .......................................................................................... 29 2.1.13. Teorik Rasyonalite......................................................................................... 29 2.2. Sosyal Bilim Olarak İktisatta Rasyonalite ................................................................. 30 2.2.1. Rasyonel Seçim Teorisi ................................................................................... 31 2.2.2. Rasyonalite ve Homo Economicus.................................................................. 31 2.2.3. Neoklasik İktisatta Rasyonalite ....................................................................... 32 2.2.4. Rasyonaliteye İtirazlar..................................................................................... 35 2.2.5. Sınırlı Rasyonalite ........................................................................................... 37 2.3. Beklenen Fayda- Deneyimlenen Fayda Karşılaştırması............................................ 42 2.3.1. Kardinal Fayda Yaklaşımı ............................................................................... 45 2.3.2. Marjinal Fayda................................................................................................. 46 2.3.3. Ordinal Fayda Yaklaşımı................................................................................. 48 2.4. Beklenen Fayda.......................................................................................................... 49 2.5. Allais Paradoksu ........................................................................................................ 53 2.6. Risk Altında Karar Alma: Beklenti Teorisi ............................................................... 55 2.7. Deneyimlen Fayda ..................................................................................................... 61 2.7.1. Zirve- Son Değerlendirmesi ............................................................................ 63 2.7.2. Anımsanan Fayda Kararları............................................................................. 63 x 2.8. Deneyimlenen Fayda ve Beklenen Fayda Arasındaki Farklılaşmayı İnceleyen Çalışmalar................................................................................................................ 64 3. BÖLÜM............................................................................................................................ 66 3. KARAR ALMAYI ETKİLEYEN BİLİŞSEL ÖNYARGILAR VE KISA YOLLAR ..... 66 3.1. İkili Sistem................................................................................................................. 66 3.2. Bilişsel Kısa Yollar ve Önyargılar............................................................................. 70 3.2.1. Bulunabilirlik Kısayolu ................................................................................... 70 3.2.2. Sürü Psikoloji Etkisi (Bandwagon Effect)....................................................... 71 3.2.3. Hazır Bulunan Seçeneğe Yatkınlık (Default Effect) ....................................... 72 3.2.4. Kayıptan Kaçınma ........................................................................................... 72 3.2.5. Mülkiyet Etkisi ................................................................................................ 73 3.2.6. Çerçeveleme Etkisi .......................................................................................... 74 3.2.7. Yemleme Etkisi ............................................................................................... 75 3.2.8. Bedavanın Gücü............................................................................................... 76 3.2.9. Ortalamaya Doğru Regresyon ......................................................................... 78 3.2.10. Çıpalama ........................................................................................................ 79 3.3. Çıpalama Çalışması ve Örnek Çıpalama Uygulaması............................................... 82 3.3.1. Literatür Taraması ........................................................................................... 82 3.3.1.1. Çıpalamaya etki eden faktörler ........................................................... 83 3.3.2. Araştırmanın Amacı......................................................................................... 84 3.3.3. Araştırmanın Yöntemi ..................................................................................... 84 3.3.4. İstatistiksel Analizler ve Bulgular ................................................................... 85 4. TARTIŞMA VE SONUÇ................................................................................................ 91 5. KAYNAKLAR................................................................................................................. 95 6. EKLER ........................................................................................................................... 103 ÖZGEÇMİŞ ....................................................................................................................... 107	tr_TR
dc.language.iso	tur	tr_TR
dc.publisher	AYDIN ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ	tr_TR
dc.rights	info:eu-repo/semantics/openAccess	tr_TR
dc.subject	Davranışsal İktisat, Rasyonalite, Fayda, Sınırlı Rasyonellik, Bilişsel Kısa Yollar ve Ön Yargılar	tr_TR
dc.title	DAVRANIŞSAL İKTİSAT VE ÇIPALAMA ÜZERİNE BİR İNCELEME	tr_TR
dc.type	masterThesis	tr_TR
dc.contributor.department	AYDIN ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İKTİSAT ANABİLİM DALI	tr_TR