Özet:
DAVRANIŞSAL İKTİSAT VE ÇIPALAMA ÜZERİNE BİR İNCELEME
Fatih DORU
Yüksek Lisans Tezi, İktisat Anabilim Dalı
Tez Danışmanı: Dr. Öğ. Üyesi Mesut ÇAKIR
2020, XVI + 122 sayfa
Ana akım iktisat, insanı rasyonel bir varlık olarak tanımlamış ve rasyonel insanın
faydasını maksimize etme amacıyla hareket ettiğini öne sürmüştür. İktisat teori ve politikaları
bu savlara göre şekillenmiştir. Sosyal bir bilim dalı olan iktisat için bu modellemeleri
yapmanın gerekli ve mantıklı olduğu düşünülmüştür fakat insanın her zaman rasyonel
davranması ve bunun sonucunda faydasını maksimize etmeyi başarması tartışmaya açık bir
konu olmuştur.
20. yy’ın ortalarına gelindiğinde ise başta psikoloji olmak üzere bireyin karar
almasıyla ilgilenen diğer bilim dallarındaki gelişmeler iktisat metedolojisini daha yakından
etkilemeye başlamıştır. Herbert Simon öncülüğünde iktisatçıların da insan psikolojisini
dikkate alarak analizler yapmasıyla birlikte davranışsal iktisadın kurumsal inşası başlamıştır.
Davranışsal iktisat temel olarak insanın rasyonel davranmadığı zamanlarda nasıl karar
aldığını ve rasyonaliteden sapmaların nedenlerini açıklamaya çalışmaktadır.
Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde davranışsal iktisat ve neoklasik
iktisat arasındaki farklılıklara değinilmiştir. İkinci bölümde bireyin karar alması üzerinde
etkili olan rasyonalite, sınırlı rasyonalite ve fayda kavramları tartışılmıştır. Üçüncü ve son
bölümde ise rasyonaliteden sapmalara neden olan bilişsel kısa yollar ve ön yargılara
değinildikten sonra bu bilişsel kısa yollardan çıpalama etkisi incelenmiştir. Çıpalama etkisi
anket çalışmasıyla incelenmiş ve elde edilen bulgular daha önceki çalışmalar ışığında
yorumlanmıştır.
