Özet:
MORA MUHASSILIĞINA GÖNDERİLEN HÜKÜMLERİN
DEĞERLENDİRİLMESİ (1716-1749 TARİHLİ MORA AHKÂM
DEFTERLERİ’NE GÖRE)
Yasin AKMEŞE
Yüksek Lisans Tezi, Tarih Anabilim Dalı
Tez Danışmanı: Dr. Öğr. Üyesi Bülent ÇELİK
2020, XII + 163 Sayfa + 2 Belge
Muhassıllık hakkında yapılan az sayıda çalışma bulunmaktadır. Ayrıca bu
çalışmalarda muhassıllık uygulamasının mali ve yönetimsel yönünü incelenmiştir. Osmanlı
Devleti’nde belli başlı sancaklar 17. yüzyıl sonrasında muhassıllık ile yönetilmeye
başlanmıştı. Bu uygulamanın oluşturulmasındaki başlıca etken olarak devletin vergi
gelirlerinin toplanmasındaki kayıplarını önlenmeye çalışılması görülebilir. Yani bu kurum 17.
yüzyılın başlarında mali kaygılar için kurulmuştu ancak daha sonra muhassıllar askeri,
ekonomik, idari, hukuki ve siyasi pek çok yetkiye sahip oldu.
Mora Muhassıllığı da aynı temeller üzerine kuruldu ve gelişti. Bu çalışmada
muhasıllığın mali ve diğer yetkilerini bir kenara bırakıp, daha çok Mora’daki hukuki işleyiş
içindeki rolünü inceledik. Çalışmanın ana kaynağı olarak ise; sadece Mora’daki davaların
kayıtlarının bir arada olduğu Mora Ahkâm Defterleri’de (1716-1749) doğrudan Mora
Muhassılı’na gönderilen hükümler üzerinde durduk. İlgili hükümler konularına göre
kategoriye ayrılıp değerlendirilmiştir. Ana problematiğimiz ise; muhassılların sadece mali bir
yetkili olmadığı, bölgesinde yaşanan pek çok hukuki, siyasi, ticari ve toplumsal sorunları
çözmede de belli bir yetkiye sahip olup olmadığı idi. Bu bağlamda muhassılların hukuki
yetkilerini ve Merkez tarafından hangi işlerde görevlendirildiğini açıklamaya çalıştık
