Özet:
TEKNOLOJİ TRANSFERİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ:
TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1984-2018)
Şule UYAR
Yüksek Lisans Tezi, Ekonomi ve Finans Anabilim Dalı
Tez Danışmanı: Dr. Öğr. Üyesi Şahin BULUT
2020, XXIV + 153 sayfa
Küresel rekabet sürecinde, ülkelerin ekonomik büyüme ve kalkınmaları sadece sahip
oldukları fiziksel kaynaklarla değil; yeni teknolojiler üretebilme, ürettikleri teknolojileri ihraç
edebilme ve etkin olarak kullanabilme kapasiteleri ile de ölçülmektedir. Teknoloji ve
teknolojik bilgi, teknolojiyi üreten ülkelerden diğer ülkelere teknoloji transferi aracılığı ile
yayılmaktadır. Gelişmekte olan ülkeler açısından teknolojiyi edinmenin en iyi yolu teknoloji
transferidir. Kendi teknolojilerini üretmekten yoksun olan ülkelerin, gelişmiş ülkelerin
ürettikleri ve kullandıkları teknolojileri ithal ederek, edindikleri teknolojileri üretim
süreçlerine dâhil etmeleri teknoloji transferi sayesinde gerçekleşmektedir. Gelişmekte olan
ülkeler ya da firmalar, gelişmiş ülkelerden edindikleri bu teknolojileri geliştirerek
üretimlerindeki teknolojik boşluğu kapatır ve ekonomik gelişimlerine katkıda bulunurlar. Bu
çalışmada 1984-2018 döneminde Türkiye ekonomisinde teknoloji transferi ve ekonomik
büyüme arasındaki ilişki Zaman Serisi Analizi teknikleriyle incelenmiştir. Analizde bağımlı
değişken olarak gayri safi yurt içi hâsıla (GSYİH) verisi kullanılırken, doğrudan yabancı
sermaye yatırımları ve toplam patent başvuru sayısı verileri bağımsız değişkenler olarak
modele eklenmiştir. Değişkenler arasındaki eşbütünleşme ilişkisini araştırmak için Johansen
Eşbütünleşme testi kullanılmıştır. Kısa ve uzun dönem ilişki Vektör Hata Düzeltme Modeli
(VEC) yardımıyla araştırılmıştır. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisini belirlemek için
Granger Nedensellik Testi uygulanmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgular sonucunda,
teknoloji transferi ile ekonomik büyüme arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.
