Özet:
TÜRKİYE’DE YAŞLILIĞIN MERKEZİ YÖNETİM SAĞLIK
HARCAMALARINA ETKİSİ: İLLER BAZINDA AMPİRİK BİR ANALİZ
Tarık ILİMAN
Doktora Tezi, Maliye Anabilim Dalı
Tez Danışmanı: Prof. Dr. Recep TEKELİ
2020, XVII + 201 Sayfa
Son zamanlarda sosyal bilimler alanında gerçekleştirilen birçok çalışmanın odağında
yaşlılık olgusu yer almaktadır. Yaşlılık, yaşayan varlıklarda zamanla biyolojik ve fizyolojik
anlamda erişkinliğin tamamlanıp doğurganlık özelliklerinin kaybedilmesinden sonra ölüm
anına kadar geçen zaman diliminde gözlemlenen değişim ve dönüşüm süreci olarak
tanımlanmaktadır. Bireylerin özellikle yaşlılık dönemlerinde fiziksel ve/veya zihinsel olarak
temel yetilerinde zayıflamalar görülmekte ve buna bağlı olarak daha sık hastalandıkları
görülmektedir. Bu da doğal olarak yaşlı bireylerin daha çok sağlık hizmetine gereksinim
duymasına ve dolayısıyla devletlerin daha çok sağlık harcaması yapmasına neden
olmaktadır.
Bu tezde 2007-2018 yılları arasında Türkiye’deki 81 il için yaşlı bağımlılık oranı ile
merkezi yönetim sağlık harcamaları arasındaki ilişki araştırılmıştır. Tezin analiz kısmında
kullanılan veriler, panel veri seti şeklinde düzenlenmiş olup analizler Sistem
Genelleştirilmiş Momentler Metodu (Sistem GMM) kullanılarak elde edilmiştir. Tezde
yapılan analizlerden elde edilen sonuçlar, literatürde teorik olarak yer alan ve birçok ampirik
çalışma ile de kanıtlanmış olan yaşlı bağımlılık oranı ile merkezi yönetim sağlık harcamaları
arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yöndeki ilişkinin varlığını tespit etmiştir.
Ayrıca bu tez ile literatürün neredeyse hiç değinmediği konu olan sağlık harcamalarının
belirlenmesinde politik-ekonomik etkinin varlığı araştırılmış ancak sağlık harcamalarının
politik-ekonomik etkiden uzak şekilde belirlendiği tespit edilmiştir.
