Abstract:
TİRE VE ÖDEMİŞ İLÇELERİNDE DOMATES, BİRİNCİ VE İKİNCİ
ÜRÜN PATATES ALANLARINDA DOMATES GÜVESİ [TUTA
ABSOLUTA (MEYRICK) (LEPIDOPTERA: GELECHIIDAE)]’ NİN
POPÜLASYON DEĞİŞİMİ, ZARARI VE DOĞAL DÜŞMANLARININ
BELİRLENMESİ
Çaylak B. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitki Koruma
Programı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2021.
Amaç: Bu çalışma 2019-2020 yıllarında Tire ve Ödemiş (İzmir) ilçelerinde birinci ve ikinci
ürün patates ile domates alanlarında Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)’ nın
popülasyon değişimi, zararı ve doğal düşmanlarının saptanması amacıyla yürütülmüştür.
Materyal ve Yöntem: Örneklemeler haftalık olarak gerçekleştirilmiştir. T. absoluta’ nın
popülasyon değişimleri feromon tuzaklarla izlenmiştir. Bitkilerin bulaşıklık oranı ve zarar
şiddeti her bir örnekleme alanında 100 bitki gözle inceleme yapılarak belirlenmiştir.
Meyvelerdeki bulaşıklık oranları, hasat sırasında her bir çalışma alanında 500 (5 x 100) meyve
kontrol edilerek belirlenmiştir. Doğal düşmanlar atrap ve kültüre alma yöntemiyle elde
edilmiştir.
Bulgular: Feromon tuzaklarında tüm yıl boyunca ergin Tuta absoluta bireyleri saptanmış ve
vejetasyon başlangıcından itibaren zararlı popülasyonu artış göstermiştir. Bulaşıklık oranı en
yüksek domates ve ikinci ürün patateslerde %100’ e kadar çıkmıştır. En yüksek zarar
domateslerde 4,50 galeri/bileşik yaprak olarak belirlenmiştir. Domateste meyvelerde %19,4-
24,4 oranında bulaşıklık belirlenmiştir. Birçok predatör ve parazitoit doğal düşman
saptanmıştır.
Sonuç: Çalışmalarda yıl boyunca ergin T. absoluta saptanmış ve domateste önemli zararlar
oluşturmuştur. Zararlıyla mücadelede mevcut doğal düşmanların göz önünde tutulması ve
etkinliklerinin artırılmasının önemli olduğu kanısı oluşmuştur.
