Özet:
BAĞ ALANLARINDA ÖLÜKOL HASTALIĞI ETMENİ PHOMOPSİS VİTİCOLA
(SACC.) Sacc. İZOLATLARINDAKİ DSRNA’NIN TANILANMASI, MOLEKÜLER
VE BİYOLOJİK KARAKTERİZASYONU İLE HİPOVİRÜLENT ETKİSİ
Hosseinalizadeh S. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitki
Koruma Programı, Doktora Tezi, Aydın, 2021.
Amaç: Ege Bölgesinin bağ alanlarında Phomopsis sürgün ve yaprak lekesi (ölükol) hastalığı
etmeni Phomopsis viticola izolatlarında dsRNA’nın tanılanması, moleküler ve biyolojik
karakterizasyonu ile hipovirülent etkisisinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Materyal ve Yöntem: 2018 yılında Ege Bölgesinin en fazla asma yetiştiriciliği yapılan il ve
ilçelerden ölükol hastalığı belirtisi sergileyen asmaların sürgün örneklerinden elde edilen
fungal izolatların morfolojik ve kültürel özellikleri değerlendirilerek P. viticola etmeni
moleküler yöntemlerle tanılanmıştır. P. viticola izolatlarından Balijja vd. (2008) yöntemi ile
dsRNA analizi yapılıp, dsRNA içeren izolatlar dsRNA içermeyen 3 izolat ile biyolojik
özellikleri yönünden karşılaştırılmıştır. Seçilen dsRNA içeren 50 izolatın dikey taşınma
kapasitesi en iyi performans gösteren izolatlar ile asma fidanların üzerinde virülenslik
testleri yapılmıştır. dsRNA içeren izolatların vegetatif uyum grupları belirlenmiş ve yatay
taşınım kapasiteleri değerlendirilmiştir. Yatay taşınım ile dsRNA pozitife dönüştürülen
virülent P. viticola izolatlarında dsRNA virüslerin hipovirulenslik etkisi asma fidanları
üzerinde belirlenmiştir. Tüm uygulanan biyolojik testlerde en iyi performans göstermesi
nedeniyle biyolojik mücadelede kullanılabilme özelliği taşıyan 6 adet izolat arasından
seçilen 2 izolata ait dsRNA’ları tüm genom dizi analizi yeni nesil dizileme teknolojisi
(YND) Illumnia sekanslayıcıda yapılmıştır. Çift yönlü okumaların birleştirlmesiyle de novo
tüm genom dizisi belirlenmiş ve filogenetik analizleri yapılmıştır.
