Özet:
NAR (PUNICA GRANATUM L. VE P. NANAL.)'DA BİTKİ BOYU İLE
İLİŞKİLİ RAPD BELİRTEÇLERİNİN BELİRLENMESİ VE BAZI
MORFOLOJİK GÖZLEMLER
Meryem ŞİMŞEK UÇKUN
Yüksek Lisans Tezi, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı
Tez Danışmanı: Prof. Dr. Zeynel DALKILIÇ
2021, 56 sayfa
Bu çalışmanın amacı, PCR-RAPD yöntemi kullanılarak bitki boyuyla ilişkili
moleküler belirteçlerin belirlenmesidir. Bitki materyali olarak Aydın Adnan
Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü bahçesinde
bulunan bodur ve normal boylu nar bitkileri melezleme ıslahı ve kendileme ıslahı
yöntemiyle elde edilen kendilenmiş melez bitkiler kullanılmıştır. 2020 yılında
yapılan ölçümlerde P. nana × P. granatum melezlemesinde 52 bitkiden en kısa
bitki 129 cm, en uzun bitki 250 cm; P. nana kendilemesinde 44 bitkiden en kısa
bitki 59 cm, en uzun bitki 154 cm; P. granatum kendilemesinde 2 bitkiden en kısa
bitki 172 cm, en uzun bitki 174 cm ve ana 110 cm, baba ebeveyn ise 396 cm
olarak ölçülmüştür. Ana ve baba ebeveynle birlikte toplam 16 bitkinin
yaprağından DNA çıkartılmıştır. RAPD primerlerini BSA ile test etmek amacıyla
7'şer melez bitkinin DNA'ları eşit miktarda karıştırılarak iki ayrı küme
oluşturulmuştur. Test edilen 120 RAPD primerinden kalıcı polimorfizm
gösterenler, iki kümeyi oluşturan bireyler ve ebeveyni ile birlikte analiz edilmiştir.
OPM07 primerinden elde edilen 650 bç büyüklüğündeki bant ana ebeveyn, bodur
nar kümesi ve bodur kendilemesindeki bitkilerde gözlenmezken; baba ebeveyn,
normal boylu nar kümesi ve 4 normal boylu nar melezinde görülmüştür. Çalışma
sonucunda OPM07-650 RAPD belirtecinin narda bitki boyu özelliği ile %57
ilişkili olduğu tespit edilmiştir.
