dc.contributor.advisor |
Feyzioğlu, Burak |
|
dc.contributor.author |
Serter Bal, Selin |
|
dc.date.accessioned |
2021-09-13T11:36:23Z |
|
dc.date.available |
2021-09-13T11:36:23Z |
|
dc.date.issued |
2021 |
|
dc.date.submitted |
2021 |
|
dc.identifier.uri |
http://hdl.handle.net/11607/4215 |
|
dc.description.abstract |
ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİ HEDEFLERİNİN FEN BİLİMLERİ
DERSİ PROGRAMINDAKİ YEDİNCİ SINIF DÜZEYİNDEKİ
KAZANIMLARLA İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ
Selin SERTER BAL
Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı
Tez Danışmanı: Doç. Dr. Burak FEYZİOĞLU
2021, 171 sayfa
Bu çalışmanın amacı 7. Sınıf düzeyindeki Fen Bilimleri dersi kapsamında Fen
Bilimleri öğretim programının, öğretmenin ve öğrencilerin derse ilişkin hedeflerini
belirlemek ve program hedefleri, öğretmen/öğrenci hedefleri arasındaki uyumu
araştırmaktır. Nitel araştırma deseninin esas alındığı çalışmada, iç içe geçmiş tek
durum deseni kullanılmıştır. Araştırma, Aydın ilinde Merkez-Efeler ilçesinde
bulunan bir ortaokulda 7. sınıf düzeyindeki bir şubede öğretim gören 6 öğrenci ve
ders öğretmeni ile “Saf Madde ve Karışımlar” ve “Işığın Madde İle Etkileşimi”
ünitelerine ilişkin gözlem ve görüşmeler yapılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın
ilk aşamasında araştırmacı tarafından dersin hedeflerine ilişkin her ders öncesi
yapılan görüşmeler ve sınıf içi gözlemlerle öğretmen hedefleri; öğrencilerle
yapılan görüşmelerle öğrenci hedefleri belirlenmiştir. Betimsel analiz ile
çözümlenen ses kaydı ve gözlem notlarından öğretmen ve öğrenci hedeflerinin
bilişsel ve duyuşsal alanda kümelendiği tespit edilmiştir. Kavram
öğretimi/öğrenimi, yaşam becerileri, bilimsel süreç becerileri ve mühendislik ve
tasarım becerileri hedeflerinin bilişsel alanda, öz yeterlilik, başarı beklentisi, içsel
ilgi ve başarı hedef yönelimi hedeflerinin duyuşsal alanda yer aldığı belirlenmiştir.
Çalışmanın ikinci aşamasında belirlenen öğretmen ve öğrenci hedefleri hem kendi
içlerinde hem de Fen Bilimleri ders programında yer alan kazanımlarının belirttiği
hedeflerle karşılaştırılmıştır. Araştırma sonunda öğretmenin öğrencilere göre
bilişsel hedeflere daha fazla önem verdiği, öğrencilerin ise daha çok duyuşsal
hedeflere odaklandığı belirlenmiştir. Öğretim programı içerik kazanımlarında ise
duyuşsal hedeflerle karşılaşılmamıştır. Ders öncesi görüşme ve sınıf içi
gözlemlerle ortaya çıkan öğretmen hedeflerindeki farklılıklar ile öğretmen ve
öğrenci hedeflerindeki farklılıkların nedenleri sosyal bilişsel öğrenme kuramı,
beklenti değer teorisi ve öz düzenleme modelleri ile tartışılarak açıklanmıştır. |
tr_TR |
dc.description.tableofcontents |
İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY SAYFASI.......................................................................... iii
BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI ............................................................v
ÖZET..................................................................................................................vii
ABSTRACT........................................................................................................ix
ÖNSÖZ ...............................................................................................................xi
KISALTMALAR DİZİNİ.................................................................................xix
ŞEKİLLER DİZİNİ...........................................................................................xxi
ÇİZELGELER DİZİNİ .................................................................................. xxiii
EKLER DİZİNİ................................................................................................xxv
1. GİRİŞ ...............................................................................................................1
1.1. Fen Bilimleri Öğretim Programının Hedefleri ..............................................2
1.1.1. 2018 Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programının Hedefleri.........................3
1.1.2. Programda Kazandırılması Amaçlanan Hedefler ve Özellikleri ................4
1.1.2.1. Bilimsel Süreç Becerileri ........................................................................4
1.1.2.2. Yaşam Becerileri (Analitik düşünme, Karar verme, Yaratıcı
düşünme, Girişimcilik, İletişim, Takım çalışması)....................................5
1.1.2.3. Mühendislik ve Tasarım Becerileri .........................................................6
1.1.3. Hedef ve Beklentiler...................................................................................6
1.1.4. Hedefleri Oluşturan Unsurlar ....................................................................7
1.1.4.1. Özel Hedefler ..........................................................................................8
1.1.4.2. Yakın Hedefler........................................................................................9
1.1.4.3. Zor Hedefler..........................................................................................10
xiv
1.1.5. Başarı Hedef Yönelimi.............................................................................11
1.1.6. Öğrencilerin Sınıf Ortamındaki Hedef Yönelimleri.................................12
1.1.7. Öğretmenin Sınıf Ortamındaki Hedefleri ................................................13
1.2. Hedef Belirlemede Etkili Olan Faktörlere Kuramsal Bakış........................13
1.2.1. Öz Düzenleme ve Motivasyon .................................................................13
1.2.2. Öz Düzenleyici Öğrenme Modelleri.........................................................15
1.2.2.1. Zimmerman’ın Öz Düzenleyici Öğrenme Modeli.................................15
1.2.2.2. Pintrch’in Öz Düzenleyici Öğrenme Modeli.........................................16
1.2.3. Beklenti Değer Teorisi .............................................................................21
1.2.4. Göreve Verilen Değer...............................................................................22
1.2.5. Öz Düzenlemenin Öğrenme Teorilerine Göre İncelenmesi .....................23
1.2.5.1. Davranışçı Kuram ve Öz düzenleme .....................................................23
1.2.5.2. Bilişsel Bilgi İşleme Kuramı ve Öz düzenleme.....................................24
1.2.5.3. Sosyal Bilişsel Öğrenme Kuramı ve Öz düzenleme..............................25
1.2.5.4. Sosyal Yapılandırmacı Kuram ve Öz düzenleme..................................26
1.2.6. Problem Cümlesi ......................................................................................26
1.2.7. Alt Problemler..........................................................................................27
1.2.8. Amaç ve Önem.........................................................................................27
1.2.9. Varsayımlar ..............................................................................................28
1.2.10. Sınırlılıklar..............................................................................................28
2. KAYNAK ÖZETLERİ...................................................................................29
2.1. Program ve Öğretmen Hedeflerine İlişkin Yapılan Çalışmalar...................29
2.2. Öğrenci Hedeflerine İlişkin Yapılan Çalışmalar .........................................31
3. YÖNTEM.......................................................................................................35
3.1. Araştırma Modeli ........................................................................................35
3.2. Çalışma Grubu.............................................................................................35
xv
3.2.1. Çalışma İçin Seçilen Öğretmenin Özellikleri...........................................35
3.2.2. Çalışma Grubu Öğrencilerinin Özellikleri ...............................................38
3.2.2.1. Gözlemlenen Sınıf Ortamının Özellikleri .............................................39
3.3. Veri Toplama Araçları ve Analizi...............................................................39
3.3.1. Araştırma Öncesi Kullanılan Veri Toplama Aracı...................................40
3.3.2. Araştırma Aşamasında Kullanılan Veri Toplama Araçları ......................40
3.3.2.1. Ders Öncesi Öğretmen Görüşme Formu ...............................................40
3.3.2.2. Ders Gözlemi ve Alınan Notlar.............................................................41
3.3.2.3. Ders Öncesi ve Sonrası Öğrenci Görüşme Formu ................................42
3.3.3. Pilot Çalışma ............................................................................................42
3.3.4. Araştırma Ön Hazırlığı.............................................................................43
3.3.4.1. Araştırmanın Uygulanması ...................................................................43
3.3.4.2. Verilerin Çözümlenmesi ve Yorumlanması..........................................44
3.3.4.3. Güvenirlik, Geçerlik ve Araştırmacının Rolü .......................................47
4. BULGULAR..................................................................................................51
4.1. 1 ve 2. Alt Problem “ Saf Madde ve Karışımlar” ve “Işığın Madde ile
Etkileşimi” Ünitelerine iİişkin Bilişsel Alanda Öğretmen ve
ÖğrenciHedefleri Arasındaki Uyum........................................................51
4.1.1. Alt Problem 1.a Bilişsel Alanın Kavram Öğretimi/Öğrenimine İlişkin
Hedefleri ..................................................................................................52
4.1.1.1. Bilişsel Alanın Kavram Öğretimi/Öğrenimine İlişkin Hedefleri
Arasındaki Uyum.....................................................................................68
4.1.1.2. Öğretmenle Yapılan Son Görüşmede Kavram Öğretimine İlişkin
Değerlendirme..........................................................................................70
4.1.2. Alt Problem 1.b Bilişsel Alanın Yaşam Becerilerine İlişkin Hedefler ....71
4.1.2.1. Bilişsel Alanın Yaşam Becerisine İlişkin Hedefler Arasındaki
Uyum... ....................................................................................................80
4.1.2.2. Öğretmenle Yapılan Son Görüşmede Yaşam Becerilerine İlişkin
xvi
Değerlendirme..........................................................................................81
4.1.3. Alt Problem 1.c Bilişsel Alanın Bilimsel Süreç Becerilerine İlişkin
Hedefler....................................................................................................82
4.1.3.1. Bilişsel Alanın Bilimsel Süreç Becerilerine İlişkin Hedefler
Arasındaki Uyum ...................................................................................102
4.1.3.2. Öğretmenle Yapılan Son Görüşmede Bilimsel Süreç Becerilerine
İlişkin Değerlendirme.............................................................................105
4.1.4. Alt Problem 1.d Bilişsel Alanın Fen Matematik ve Mühendislik
Becerilerine İlişkin Hedefler..................................................................106
4.2. 3. ve 4. Alt Problem “Saf Madde ve Karışımlar” ve “Işığın Madde ile
Etkileşimi” Ünitelerine İlişkin Duyuşsal Alanda Öğretmen ve Öğrenci
Hedefleri ve Bunlar Arasındaki Uyum..................................................108
4.2.1. Duyuşsal Alanın Özyeterlilik Boyutuna İlişkin Hedefleri......................108
4.2.2. Duyuşsal Alanın Başarı Beklentisi Boyutuna İlişkin Hedefleri .............110
4.2.3. Duyuşsal Alanın İçsel İlgi Boyutuna İlişkin Hedefleri...........................119
4.2.4. Duyuşsal Alanın Hedef Yönelimi- Performans Yaklaşımı Boyutuna
İlişkin Hedefleri .....................................................................................122
4.2.4.1. Duyuşsal Alanın Özyeterlilik, Başarı Beklenti, İçsel İlgi ve Hedef
Yönelimi-Performans Yaklaşımı Hedefleri Arasındaki Uyum..............127
4.2.4.2. Öğretmenle Yapılan Son Görüşmede Duyuşsal Alan Hedeflerine
İlişkin Değerlendirme.............................................................................128
5. TARTIŞMA VE SONUÇ.............................................................................129
5.1. Bilişsel Alan Hedefleri ..............................................................................129
5.1.1. Bilişsel Alan Kavram Öğretimi/Öğrenimi..............................................129
5.1.2. Bilişsel Alan Yaşam Becerileri ..............................................................131
5.1.3. Bilişsel Alan Bilimsel Süreç Becerileri..................................................133
5.1.4. Bilişsel Alan Fen Matematik ve Mühendislik Tasarım..........................134
5.1.5. Duyuşsal Alan Hedefleri ........................................................................135
xvii
5.2. Bilişsel Alan..............................................................................................137
5.2.1. Kavram Öğretimi/Öğrenimi ...................................................................137
5.2.2. Yaşam Becerileri....................................................................................139
5.2.3. Bilimsel Süreç Becerileri .......................................................................140
5.2.4. Fen Matematik Ve Mühendislik Becerileri............................................142
5.3. Duyuşsal Alan ...........................................................................................142
5.4. Sonuç.........................................................................................................144
5.5.Öneriler ......................................................................................................146
5.5.1. Öğretmenlere Öneriler............................................................................146
5.5.2. Araştırmacılara Öneriler.........................................................................146
KAYNAKLAR ................................................................................................149
EKLER.............................................................................................................157
ÖZGEÇMİŞ .....................................................................................................171 |
tr_TR |
dc.language.iso |
tur |
tr_TR |
dc.publisher |
AYDIN ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ |
tr_TR |
dc.rights |
info:eu-repo/semantics/openAccess |
tr_TR |
dc.subject |
Sosyal bilişsel öğrenme, Beklenti, Değer, Öz Düzenleme Modelleri, Öğretmen ve Öğrenci Hedefleri, Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı hedefleri, Bilişsel Hedefler, Duyuşsal Hedefler, Durum Çalışması. |
tr_TR |
dc.title |
ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİ HEDEFLERİNİN FEN BİLİMLERİ DERSİ PROGRAMINDAKİ YEDİNCİ SINIF DÜZEYİNDEKİ KAZANIMLARLA İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ |
tr_TR |
dc.type |
masterThesis |
tr_TR |
dc.contributor.department |
AYDIN ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ ANABİLİM DALI |
tr_TR |