Özet:
ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİ HEDEFLERİNİN FEN BİLİMLERİ
DERSİ PROGRAMINDAKİ YEDİNCİ SINIF DÜZEYİNDEKİ
KAZANIMLARLA İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ
Selin SERTER BAL
Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı
Tez Danışmanı: Doç. Dr. Burak FEYZİOĞLU
2021, 171 sayfa
Bu çalışmanın amacı 7. Sınıf düzeyindeki Fen Bilimleri dersi kapsamında Fen
Bilimleri öğretim programının, öğretmenin ve öğrencilerin derse ilişkin hedeflerini
belirlemek ve program hedefleri, öğretmen/öğrenci hedefleri arasındaki uyumu
araştırmaktır. Nitel araştırma deseninin esas alındığı çalışmada, iç içe geçmiş tek
durum deseni kullanılmıştır. Araştırma, Aydın ilinde Merkez-Efeler ilçesinde
bulunan bir ortaokulda 7. sınıf düzeyindeki bir şubede öğretim gören 6 öğrenci ve
ders öğretmeni ile “Saf Madde ve Karışımlar” ve “Işığın Madde İle Etkileşimi”
ünitelerine ilişkin gözlem ve görüşmeler yapılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın
ilk aşamasında araştırmacı tarafından dersin hedeflerine ilişkin her ders öncesi
yapılan görüşmeler ve sınıf içi gözlemlerle öğretmen hedefleri; öğrencilerle
yapılan görüşmelerle öğrenci hedefleri belirlenmiştir. Betimsel analiz ile
çözümlenen ses kaydı ve gözlem notlarından öğretmen ve öğrenci hedeflerinin
bilişsel ve duyuşsal alanda kümelendiği tespit edilmiştir. Kavram
öğretimi/öğrenimi, yaşam becerileri, bilimsel süreç becerileri ve mühendislik ve
tasarım becerileri hedeflerinin bilişsel alanda, öz yeterlilik, başarı beklentisi, içsel
ilgi ve başarı hedef yönelimi hedeflerinin duyuşsal alanda yer aldığı belirlenmiştir.
Çalışmanın ikinci aşamasında belirlenen öğretmen ve öğrenci hedefleri hem kendi
içlerinde hem de Fen Bilimleri ders programında yer alan kazanımlarının belirttiği
hedeflerle karşılaştırılmıştır. Araştırma sonunda öğretmenin öğrencilere göre
bilişsel hedeflere daha fazla önem verdiği, öğrencilerin ise daha çok duyuşsal
hedeflere odaklandığı belirlenmiştir. Öğretim programı içerik kazanımlarında ise
duyuşsal hedeflerle karşılaşılmamıştır. Ders öncesi görüşme ve sınıf içi
gözlemlerle ortaya çıkan öğretmen hedeflerindeki farklılıklar ile öğretmen ve
öğrenci hedeflerindeki farklılıkların nedenleri sosyal bilişsel öğrenme kuramı,
beklenti değer teorisi ve öz düzenleme modelleri ile tartışılarak açıklanmıştır.
