Özet:
MISIR BİTKİSİNDE KULLANILAN BAZI TOHUM İLAÇLARININ
ALINIM TAŞINIMI VE RİSKLERİNİN BELİRLENMESİ
Gülten ÖZŞİRVAN
Yüksek Lisans Tezi, Bitki Koruma Anabilim Dalı
Tez Danışmanı: Prof. Dr. Cafer TURGUT
2021, 74 sayfa
Mısır, ülkemizde geniş alanlarda yetiştirilen kültür bitkisidir. Mısır bitkisinin
yetiştirilmesi sırasında toprak kaynaklı ve erken dönem hastalık ve zararlılara karşı
en fazla kullanılan yöntem tohum ilaçlamasıdır. Tohuma kaplama yöntemiyle
uygulanan pestisitleri bitkiler kökler aracılığı ile alarak vejetasyon boyunca bitkiye
taşınarak hem bitkinin vejetatif organlarında hem de polen ve daneye kadar
ulaşabilmektedir. Bu tezde sistemik olarak bitkinin kökleri tarafından alınarak
bitkiye taşınan thiamethoxam ve cyantraniliprole aktif maddeli tohum ilaçlarının
vejetasyon boyunca toprakta, bitkinin kök, gövde, yaprak ve sonunda polende ve
danede zamansal olarak değişiminin belirlenmesi ve modelleme yardımıyla
risklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Mısır tohumları thiamethoxam ve
cyantraniliprole etken maddeli ilaçlarıyla ayrı ayrı kaplanarak bu tohumlar tarlaya
ekilmiştir. Mısır bitkisinin vejetasyonundan başlayıp hasat zamanında tamamlanan
sekiz farklı örnekleme yapılmıştır. Mısır bitkisinin vejetatif aksamında bulunan 7,34
mg/kg thiamethoxam miktarı hasat döneminde 0,362 mg/kg düzeyine kadar
düşmesine rağmen cyantraniliprole ise ilk örneklemede 0,305 mg/kg bulunmuş ve
hasat zamanında 0,002 mg/kg düzeyinde bulunmuştur. Kökte thiamethoxam ise
2,24 mg/kg’dan hasat zamanına 0,003 mg/kg seviyesine düşmüştür.
Cyantraniliprole konsantrasyonu ise 1,472 mg/kg başlangıç düzeyinden hasat
döneminde tespit edilememiştir. Hayvanlara yapılan modelleme sonucunda
thiamethoxam 0,006 ila 0,021 mg/kg cyantraniliprole ise 0,001 mg/kg vücut ağırlığı
günlük olarak hesaplanmıştır. Sonuç olarak tohum ekilmeden önce tohum kaplama
ile uygulanan tohum ilaçlarının vejetasyon süresi boyunca bitkide bulunabildiği ve
hasat zamanına kadar taşınabildiği gösterilmiştir. Bu bitkilerin yem olarak
tüketilmesi sonucu hayvanlarda risk oluşturabileceği ve tohum ilaçlarının riski
ortaya çıkarılmıştır.
