Özet:
AMARANTHUS PALMERİ S. WATSON’NİN AYÇİÇEĞİ VE DOMATES
BİTKİLERİNDE REKABET GÜCÜNÜN ARAŞTIRILMASI
Cüneyt ÜLGEN Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitki
Koruma Programı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın 2021
Amaç: Bu çalışma kapsamında Amaranthus palmeri yabancı otunun ayçiçeği ve domateste
sebep olduğu gelişme ve verim kayıplarına etkisinin araştırılması amaçlanmıştır.
Materyal Yöntem: Çalışmalar saksı ve tarla koşullarında yürütülmüştür. Her iki koşulda
da farklı yoğunluklarda rekabet kültür bitkilerinin erken ve geç dönemlerinde olmak üzere
değerlendirilmiştir. Bu amaçla erken ve geç dönem rekabeti başlatmak için kültür
bitkileriyle A. palmeri tohumları aynı zamanda ve kültür bitkilerinin 4-6 yapraklı
döneminde ekilmiştir. Rekabetin etkilerini değerlendirmek amacıyla bitki boyu, yaprak
sayısı, fide yaş ve kuru ağırlıkları, tarla koşullarında ayrıca verim ve bazı kalite kriterleri
değerlendirilmiştir.
Bulgular: Her iki ürünün de gerek saksı gerekse de tarla koşullarında erken dönemde
rekabete çok duyarlı oldukları görülmüştür. Benzer sonuçlar tarla denemelerinde verim ve
kalite kriterleri açısından da elde edilmiştir. Kültür bitkileriyle rekabete giren A. palmeri
sayısı arttıkça genel olarak kayıplarda bir yükselme gözlenmesine karşın, çoğu zaman bu
durum istatistiksel farklılık olarak yansımamıştır. Kültür bitkilerinin A. palmeri üzerine olan
etkileri değerlendirildiğinde rekabet koşullarında A. palmeri gelişiminin de belirli oranda
azaldığı ancak genelde bu azalmaların istatistiksel önemli olmadığı görülmüştür. Buna
karşın özellikle tür içi rekabetin de dahil olduğu durumlarda A. palmeri gelişimi önemli
oranda azalmıştır. Bu çalışma kapsamında ele alınan popülasyon yoğunluklarında tarla
koşullarında ürün verimlerinde % 40 ile 70 arasında kayıplara neden olduğu görülmüştür.
Sonuç: Bu çalışmanın sonuçları A. palmeri yabancı otunun mevcut bulunduğu bölgelerdeki
kültür bitkilerinde önemli kayıplara sebep olma potansiyelinde olduğunu ortaya
koymaktadır. Bu yabancı otun sorun olduğu bölgelerde etkili olarak mücadelesinin
yapılmasına ve yayılmasının önüne geçilmesine yönelik önlemler alınmalıdır
