Özet:
AZOTLU GÜBRELEMENİN FARKLI KURAKLIK KOŞULLARINDA
YETİŞTİRİLEN ZEYTİN BİTKİSİNDE FİZYOLOJİK VE
BİYOKİMYASAL ÖZELLİKLERE OLAN ETKİLERİNİN
İNCELENMESİ
Seçil KÜÇÜK KAYA
Doktora Tezi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme
Tez Danışmanı: Prof. Dr. Mehmet Ali DEMİRAL
2021, 114 sayfa
Bu çalışmanın amacı, kuraklık stresine maruz bırakılmış 2 farklı zeytin çeşidinde
azotlu gübrelemenin bazı fizyolojik ve biyokimyasal parametreler üzerine olan
etkilerinin incelenmesidir. Deneme sera koşullarında “delice” anacı üzerine aşılı 2
yaşındaki Memecik ve Gemlik fidanları kullanılarak, 3 farklı düzeyde kısıtlı su
uygulaması (tarla kapasitesinin %100’’ü, %50’si ve %25’i) ile 3 farklı azotlu
gübre dozu (45 mg L-1
, 90 mg L-1
, 180 mg L-1
) altında tesadüf parselleri deneme
desenine göre 4 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Deneme sonrasında bitkilerde
çeşitli fizyolojik parametreler olan kuru madde verimi, yaprak oransal su içeriği ve
sukkulens indeks değerleri belirlenmiştir. Deneme bitkilerinin fotosentetik
aktivitelerindeki değişimleri izlemek için yaprak gaz değişim parametreleri,
klorofil, karotenoid ve prolin içerikleri belirlenmiştir. Ayrıca yaprak örneklerinde
bitki besin elementi analizleri yapılmıştır.
Kısıtlı su uygulamalarıyla deneme bitkilerinin yaprak oransal su içeriği, stoma
iletkenliği, transpirasyon oranı, klorofil ve karotenoid miktarları azalmış, kuru
madde içeriği artmıştır. Bu durum yaprakların bitki besin element
konsantrasyonlarını da etkilemiştir. Deneme bitkilerine uygulanan artan
miktarlardaki azotlu gübre dozları hem fotosentetik aktiviteyi arttıran klorofil karotenoid düzeyini hem de oksidatif stresi azaltan prolin miktarını arttırmıştır.
Sonuç olarak, stres altındaki bitkilere uygulanan azot deneme bitkilerinin kuraklık
stresinin etkilerini aşmak üzere kullandığı mekanizmaları farklılaştırmıştır. Bu
açıdan çeşitler arasında olasılıkla bazı farklılıklar bulunmaktadır.
