Özet:
AYDIN İLİ KARACASU İLÇESİ CEVİZ (Juglans regia L.)
GENOTİPLERİNİN SELEKSİYONU
Gökhan ORUÇ
Doktora Tezi, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı
Tez Danışmanı: Prof. Dr. Faik Ekmel TEKİNTAŞ
Prof. Dr. Halil Güner SEFEROĞLU
2020, 163 sayfa
Zengin biyoçeşitliliğe sahip olan ülkeler arasında yer alan Türkiye, bir çok türde
gen merkezlerinden biridir. Bu bağlamda Aydın İli Karacasu İlçesindeki, sert
kabuklu meyve türlerinden olan Ceviz (Juglans regia L.) popülasyonu üzerinde geç
uyanma ve üstün meyve kalitesine sahip genotipleri seçmek amacıyla seleksiyon
çalışması yürütülmüştür. Bunun için 5 farklı lokasyonda 720 km2
alandaki 8800
genotip taranmış ve 144 genotip belirlenmiştir. Belirlenen genotipler üzerinde
fenolojik, morfolojik ve pomolojik özellikler incelenmiştir. Buna göre belirlenen
genotiplerden 742,5-587,5 tartılı derecelendirme metodu puan aralığındaki 26
genotip, ümitvar genotipler olarak seçilmiş; meyve ağırlığı 7,19-13,85 gr aralığında
(09_AYKA_86-09_AYKA_104), iç ağırlıkları 3,86-7,39 gr aralığında
(09_AYKA_104-09_AYKA_27), randıman %39,01-60 oran (09_AYKA_114-
09_AYKA_116) aralıklarındaki kodlu genotiplerde belirlenmiştir. Meyve
boyutları; meyve kalınlığı 26,42-37,76 mm, meyve eni 26,67-33,02 mm, meyve
yüksekliği 31,22-41,20 mm aralığında ölçülmüş ve seçilen genotiplerin ekstra sınıfa
girdiği tespit edilmiştir. Seçilen ümitvar genotipler dikogami açısından 13
protogeny, 3 protandri ve 10 homogami tarzında çiçeklenme (blooming) özelliği
göstermiştir. 26 ümitvar genotipte lateral meyve tutum oranı (lateral bearing)
%20-75 aralığında belirlenmiştir. Ümitvar genotiplerin en erken ve geç dönemde;
uyanma dönemi açısından 7Mart-9Nisan (09_AYKA_30-09_AYKA_127), dişi
çiçeklenme zamanı 19 Mart - 15 Mayıs (09_AYKA_30-09_AYKA_73), erkek
çiçeklenme zamanı 22 Mart-19 Mayıs (09_AYKA_30-09_AYKA_73) tarihlerinde
gerçekleşmiştir. Gerçekleştirilen Seleksiyon çalışması yerel genotiplerin
standardizasyonu anlamında bu noktada önem arz etmekte ve çeşit oluşturma
çalışmalarına ışık olacaktır.
