Abstract:
KRİPTO PARALARDAN ELDE EDİLEN KAZANÇLARIN
VERGİLENDİRİLMESİ
Süleyman GİRGİN
Yüksek Lisans Tezi, Maliye Anabilim Dalı
Tez Danışmanı: Doç. Dr. Hakan ARSLANER
2020, 103 Sayfa
Satoshi Nakamoto, “A peer to peer cash system” (Uçtan uca ödeme sistemi) adıyla 2008
yılında yayımladığı makalesinde, ilk kripto para olan Bitcoin’i duyurmuştur. Herhangi bir
merkezi otorite veya banka tarafından desteklenmeyen bu sıradışı dijital varlık, anonimlik
özelliğinden dolayı da birkaç yıl içinde yasa dışı ticaretin ilgi odağı olmuştur. Bitcoin bu ilgi
ile birlikte, yasa dışı elektronik ticaret sitesi olan Silk Road (2013 yılında) operasyonuyla
merkezi otoritelerin kara listesine girse de, kullandığı dağıtık ağ yapısı birçok teknoloji
şirketinin ilgisini çekmeye devam etmektedir.
2008 yılından bu yana yaygınlaşan blockchain ekosistemindeki kripto para türünün dört
bin adedi aştığı görülmektedir. Bu paraların işlem gördüğü çevrimiçi takas platformların
sayısı ise on binleri bulmaktadır. Her geçen gün daha fazla kullanıcı tarafından ilgi gören
kripto paralar, artık merkezi otoriteler tarafından da daha sıkı takip edilmektedir. FED, BIS,
ECB gibi merkezi otoriteler çeşitli raporlar yayımlayarak bu teknolojiyle ilgili düzenlemeler
yapılmasını önermektedirler. Merkezi otoritelerin bu çağrıları ile bazı ülkeler düzenlemeler
yapsa da, kripto paraların tanımı konusunda hemfikir olma durumu söz konusu değildir. Bu
karmaşıklık, düzenlemelerle yasallaştırılan kripto varlıkları, vergilendirilme sorunsalı ile
karşı karşıya bırakmaktadır. Yasal bir tanıma kavuştuğu ülkelerde vergilendirilme süreçleri
ilerlese de varlıklarının tanımı yapılmadığı veya yapılamadığı ülkelerde ise vergilendirilme
süreci sağlıklı ilerlememektedir.
Birçok ülke veya teknolojinin girişimcisi kripto paraları bir ödeme aracı olarak görse
de merkezi otoritelerin farklı yaklaşımları konunun vergi boyutunu tartışmalı duruma
vi
sokmaktadır. Bu çalışmada ödeme araçlarının tarihi ve blockchain ekosistemindeki kripto
paralar incelendikten sonra bu dijital paraların ülkelere göre çeşitlilik gösteren vergilendirme
süreci veya vergilendirilme sürecinin önündeki engeller tartışılmaktadır. Çalışmada bu
tartışmalı varlıkların vergisel süreci özellikle elde edilen kazançlar açısından incelenmektedir