Abstract:
POST-TRUTH DÖNEMDE SİYASAL İÇERİKLİ BİLGİ ARAYIŞI, İÇERİK
TEYİDİ VE SİNİZM
Rıdvan KORKUT
Yüksek Lisans Tezi, Sosyoloji Ana Bilim Dalı
Tez Danışmanı: Doç. Dr. Serdar ÜNAL
2020, + 188 sayfa + 36 Tablo
Bilgi teknolojilerinin son derece ilerlediği ve içinde yaşadığımız bu dijital çağda
yurttaşlık, siyasal bilgi edinimi, siyasal katılım ve elde edilen bilgilerin doğruluğu konusunda
pek çok belirsizlikler ortaya çıkmıştır. Yeni internet teknolojileri sayesinde, diğer toplumsal
alanlarda olduğu gibi, siyasal alanda da enformasyon üretimi ve paylaşımı ile başkalarınca
üretilmiş bilgilere erişim çok kolay bir hale gelmiştir. Yurttaşlar olarak bireylerin böyle bir
olanağa sahip olması demokrasi için olumlu bir olgu olarak görülmekle birlikte, erişimi çok
kolay olan bu kadar fazla “doğru” ve “yanlış” bilginin aynı mecrada aynı anda ve bazen de
yan yana var olması, onların gerçekliği ve doğruluğu konusunda dikkatli olunması
gerekliliğini beraberinden getirmektedir. Bu araştırmada, böyle bir ortamda katılımcıların
özellikle siyasal bilgiyle ilgili olarak “doğru ve gerçek olan bilgi” bağlamında nasıl bir tavır
içinde oldukları incelenmiştir.
Araştırmanın odağını, bireylerin siyasal alanın aktörlerini nasıl değerlendirdikleri,
genel olarak medya, özellikle de web 2.0 teknolojisinin sunduğu dijital mecralardan elde
ettikleri siyasal alana dair bilgileri nasıl değerlendikleri, bu bilgilerin doğruluğu konusunda
nasıl bir tavır takındıkları ile bu bilgilere alternatif olabilecek siyasal bilgi arayışına ne
derecede giriştikleri konuları oluşturmaktadır.
viii
Bu amaçla, hem nitel hem de nicel veriler toplanmıştır. Nicel veri toplama yöntemi
genellenebilir bilgilere ulaşmak amacıyla tercih edilirken, sosyal olguları bağlamları içinde
keşfetmeye çalışan yorumlayıcı anlayışa dayanan nitel yöntem konunun derinlemesine
anlaşılmasına yardımcı olması amacıyla kullanılmıştır. Nicel araştırma kapsamında, çalışma
evreni, İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması ikinci düzey (IBBS-2) seviyesinde Ege
Bölgesi temsiliyetine sahip illerden olan Aydın ilindeki 18 yaş ve üstü bireylerle
sınırlandırılmıştır. Araştırmaya dâhil edilecek kişiler belirlenirken kolay ulaşılabilir durum
örneklemesi ile orantılı tabakalı örneklem seçme yönteminin bazı ilkeleri kullanılmıştır. Bu
amaçla örneklem için Aydın merkez ilçe ve diğer ilçelerden nüfus sayılarına oranla katılımcı
tabakaları belirlenmiş ve alt tabakalarda da katılımcıların siyasi aidiyet, yaş, cinsiyet ve gelir
grubu açısından orantılı bir şekilde dağılmasına dikkat edilmiştir. Bu amaçla, 723 kişiden
oluşan bir örneklem grubuna ulaşılmış ve elde edilen 703 anket geçerli sayılarak
değerlendirilmeye alınmıştır.
Araştırmanın anlama ve yorumlamaya yönelik bakış açısından hareketle tasarlanan nitel
araştırma kapsamında ise veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış derinlemesine
görüşme tekniği kullanılmıştır ve 20 katılımcı ile görüşülmüştür. Bu amaçla görüşme
yapılacak kişilerin seçilmesinde cinsiyet, yaş, gelir algısı ve siyasal aidiyet kriterleri
çerçevesinde ‘maksimum çeşitlilik örneklemesi’ yöntemi kullanılmıştır.