Özet:
Amaç: Çalışmanın amacı, alerjik astımı olan 10-14 yaş grubundaki adölesanlara internet ortamında akran ve yetişkin tarafından verilen eğitimin kaygı, öz etkililik, yaşam kalitesi, hastalık bilgi ve yönetimine olan etkisinin incelenmesidir.
Gereç ve Yöntem: Araştırma, 15.05.2019-01.10.2020 tarihleri arasında randomize kontrollü olarak çocuk alerji ve immünoloji polikliniğinde izlenen, 10-14 yaş arası alerjik astımlı adölesanlarla yapıldı. Örneklem, çalışma grubu-1 akrandan (n=15), çalışma grubu-2 yetişkinden (n=14) eğitim alan ve kontrol grubu (n=12) olmak üzere 41 adölesandan oluştu. Çalışma gruplarındaki adölesanlara alerjik astım bilgi ve yönetimine ilişkin internet ortamında etkileşimli eğitim verildi. Kontrol grubuna eğitim verilmedi. Veriler, tanıtıcı veri formları, Çocuklar için Durumluk Kaygı Envanteri, Astımlı Çocuklar ve Adölesanlar için Öz Etkililik Ölçeği, Astımlı Çocuk Yaşam Kalitesi Ölçeği, Hastalık Bilgi ve Yönetimi Anketi ile toplandı. Çalışma grubundaki adölesanların kaygı, öz etkililik, yaşam kalitesi, hastalık bilgi ve yönetimi eğitimden önce, eğitimden hemen sonra, 1 ve 3 ay sonra değerlendirildi. Kontrol grubunun verileri diğer gruplarla aynı zamanda toplandı. Veriler, tanımlayıcı istatistikler, ki-kare, Kruskal Wallis, ANOVA ve Tekrarlı Ölçümlerde Varyans Analiziyle değerlendirildi.
Bulgular: Çalışma gruplarındaki adölesanların eğitimden hemen sonra ve 1 ay sonraki kaygı puan ortalamaları kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde düşüktü (p<0,05). Çalışma gruplarında yer alan adölesanların eğitimden hemen sonra, 1 ve 3 ay sonraki öz etkililik puan ortalamaları kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde yüksekti (p<0,05). Grupların yaşam kalitesi puan ortalamaları arasında fark yoktu (p>0,05). Çalışma gruplarındaki adölesanların eğitimden sonraki hastalık bilgi ve yönetimi puan ortalamaları kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde yüksekti (p<0,05). Çalışma grubu 1 ile 2 arasında kaygı, öz etkililik, yaşam kalitesi, hastalık bilgi ve yönetimi puan ortalamaları açısından fark saptanmadı (p>0,05).
Sonuç: İnternet ortamında verilen eğitimlerin adölesanların kaygılarını azalttığı, öz etkililik, astım bilgi ve yönetimini arttırdığı, fakat yaşam kalitesini etkilemediği görüldü. Fakat akrandan eğitim alanlar ile yetişkinden eğitim alanlar arasında kaygı, öz etkililik, yaşam kalitesi, astım bilgi ve yönetimi açısından fark bulunmadı.
