dc.contributor.advisor |
Hayat, Elvan |
|
dc.contributor.author |
Solak, Tuğba |
|
dc.date.accessioned |
2021-07-14T10:57:57Z |
|
dc.date.available |
2021-07-14T10:57:57Z |
|
dc.date.issued |
2019 |
|
dc.date.submitted |
2019 |
|
dc.identifier.uri |
http://hdl.handle.net/11607/4115 |
|
dc.description.abstract |
DAVRANIŞSAL İKTİSAT VE BİREYLERİN KARAR VERME SÜRECİNDE
ORTAYA ÇIKAN GİZLİ TUZAKLAR ÜZERİNE BİR İNCELEME
Tuğba SOLAK
Yüksek Lisans Tezi, Ekonomi ve Finans Anabilim Dalı
Tez Danışmanı: Dr. Öğr. Üyesi Elvan HAYAT
2019, XIV +72 sayfa
Davranışsal iktisat yaklaşımı ana akım iktisadın önemli varsayımı olan rasyonellik
kavramının her zaman geçerli olmadığını savunmaktadır. Psikoloji biliminde yirminci
yüzyıl ortalarında yaşanan gelişmeler sonucunda bireylerin rasyonel davranış sergilemesine
engel olan nedenler araştırılmaya başlanmıştır. Bu araştırmaların sonunda, bireylerin hızlı
karar vermesi gereken durumlarda bazı gizli tuzaklara düştükleri ve bu nedenle
rasyonellikten saptıkları anlaşılmıştır. Bunun yanında birey belirsizlik ve risk altında karar
vermesi gerektiğinde rasyonellikten uzaklaşmaktadır.
Davranışsal iktisat yaklaşımında yaşanan gelişmeler akademik çevreler tarafından
takip edildiği gibi devlet yöneticilerinin de dikkatini çekmektedir. Devletlerin kamu
politikası üretim süreçlerinde davranışsal unsurlar kullanılması amacıyla birimler kurdukları
görülmektedir.
Bu tez çalışmasında ilk olarak davranışsal iktisadın ortaya çıkışı ve gelişim süreci ele
alınmaktadır. İkinci olarak dünyada ve Türkiye’de uygulanan davranışsal kamu
politikalarından örnekler verilmektedir. Üçüncü bölümde karar verme sürecinde bireyleri
rasyonellikten uzaklaştıran gizli tuzaklar açıklanmaktadır. Son bölümde ise; yüz yüze
yapılan anket sonucunda bireylerin karar verme sürecinde rasyonellikten alıkoyan tuzaklar
analiz edilmiştir. Analizler sonucunda; bireylerin yemleme, sahiplik, çıpalama, zihinsel
muhasebe ve hiperbolik indirgeme tuzaklarına düştükleri için rasyonellikten saptıkları tespit
edilmiştir. |
tr_TR |
dc.description.tableofcontents |
İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY SAYFASI..............................................................................................iii
BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI...............................................................................iv
ÖZET....................................................................................................................................... v
ABSTRACT ...........................................................................................................................vi
ÖNSÖZ..................................................................................................................................vii
TABLOLAR DİZİNİ............................................................................................................... x
GRAFİKLER DİZİNİ ...........................................................................................................xii
EKLER DİZİNİ....................................................................................................................xiii
KISALTMALAR DİZİNİ ....................................................................................................xiv
GİRİŞ....................................................................................................................................... 1
1. BÖLÜM.............................................................................................................................. 3
1. DAVRANIŞSAL İKTİSAT VE RASYONALİTE............................................................. 3
1.1. İktisat ve Psikoloji ....................................................................................................... 3
1.2. Davranışsal İktisadın Gelişim Süreci........................................................................... 4
1.2.1. Erken Dönem..................................................................................................... 4
1.2.1.1. Marjinalist Devrim................................................................................ 6
1.2.2. Yakın Dönem..................................................................................................... 7
1.3. İkili Sistem................................................................................................................. 12
1.4. Beklenti Teorisi ve Beklenen Fayda Teorisi.............................................................. 13
1.4.1. Beklenti Teorisinin Kör Noktaları ................................................................... 17
2. BÖLÜM............................................................................................................................ 20
2. DAVRANIŞSAL İKTİSADIN KAMU POLİTİKALARINA UYGULANMASI ........... 20
2.1. Dünya’da Davranışsal Kamu Politikaları Kapsamındaki Uygulamalar .................... 20
2.2. Türkiye’de Davranışsal Kamu Politikaları Kapsamındaki Uygulamalar .................. 24
3. BÖLÜM............................................................................................................................ 28
3. KARAR VERME SÜRECİNDEKİ GİZLİ TUZAKLAR ................................................ 28ix
3.1. Çerçeveleme Etkisi (Framing Effect) ........................................................................ 28
3.2. Sahiplik Etkisi (Endowment Effect) ve Statüko Etkisi (Status Quo Effect).............. 29
3.3. Hiperbolik İndirgeme (Hyperbolic Discounting) ...................................................... 32
3.4. Kayıptan Kaçınma (Loss Aversion) .......................................................................... 33
3.5. Zihinsel Muhasebe Hatası (Mental Accounting)....................................................... 33
3.6. Çıpalama Tuzağı (Anchoring) ................................................................................... 34
3.7. Sürü Psikolojisi (Bandwagon Effect) ........................................................................ 36
3.8. Hazırda Bulunan Seçeneklere Yatkınlık (Default Effect) ......................................... 37
3.9. Yemleme Etkisi (Decoy Effect)................................................................................. 37
3.10. Son Tarih Belirleme Etkisi (Setting Deadline) Erteleme ve Öz kontrol.................. 39
3.11. Batık Maliyet Tuzağı ............................................................................................... 40
3.12. Bedavanın Gücü....................................................................................................... 41
4. BÖLÜM............................................................................................................................ 43
4. GİZLİ TUZAKLAR ÜZERİNE BİR İNCELEME ........................................................... 43
4.1. Araştırmanın Amacı................................................................................................... 43
4.2. Araştırmanın Yöntemi ............................................................................................... 43
4.3. Araştırmanın Sonuçları.............................................................................................. 44
4.3.1. Demografik Özelliklere ilişkin Bulgular ......................................................... 44
4.3.2. Bilişsel Tuzaklara İlişkin Bulgular.................................................................. 54
5. TARTIŞMA VE SONUÇ ................................................................................................ 62
6. KAYNAKLAR................................................................................................................. 65
7. EKLER ............................................................................................................................. 68
ÖZGEÇMİŞ ......................................................................................................................... 72 |
tr_TR |
dc.language.iso |
tur |
tr_TR |
dc.publisher |
AYDIN ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ |
tr_TR |
dc.rights |
info:eu-repo/semantics/openAccess |
tr_TR |
dc.subject |
Davranışsal Ekonomi, Sınırlı Rasyonellik, Beklenti Kuramı, Davranışsal Kamu Politikaları, Gizli Tuzaklar. |
tr_TR |
dc.title |
Davranışsal iktisat ve bireylerin karar verme sürecinde ortaya çıkan gizli tuzaklar üzerine bir inceleme |
tr_TR |
dc.type |
masterThesis |
tr_TR |
dc.contributor.department |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Ekonomi Finans Ana Bilim Dalı |
tr_TR |