Özet:
DAVRANIŞSAL İKTİSAT VE BİREYLERİN KARAR VERME SÜRECİNDE
ORTAYA ÇIKAN GİZLİ TUZAKLAR ÜZERİNE BİR İNCELEME
Tuğba SOLAK
Yüksek Lisans Tezi, Ekonomi ve Finans Anabilim Dalı
Tez Danışmanı: Dr. Öğr. Üyesi Elvan HAYAT
2019, XIV +72 sayfa
Davranışsal iktisat yaklaşımı ana akım iktisadın önemli varsayımı olan rasyonellik
kavramının her zaman geçerli olmadığını savunmaktadır. Psikoloji biliminde yirminci
yüzyıl ortalarında yaşanan gelişmeler sonucunda bireylerin rasyonel davranış sergilemesine
engel olan nedenler araştırılmaya başlanmıştır. Bu araştırmaların sonunda, bireylerin hızlı
karar vermesi gereken durumlarda bazı gizli tuzaklara düştükleri ve bu nedenle
rasyonellikten saptıkları anlaşılmıştır. Bunun yanında birey belirsizlik ve risk altında karar
vermesi gerektiğinde rasyonellikten uzaklaşmaktadır.
Davranışsal iktisat yaklaşımında yaşanan gelişmeler akademik çevreler tarafından
takip edildiği gibi devlet yöneticilerinin de dikkatini çekmektedir. Devletlerin kamu
politikası üretim süreçlerinde davranışsal unsurlar kullanılması amacıyla birimler kurdukları
görülmektedir.
Bu tez çalışmasında ilk olarak davranışsal iktisadın ortaya çıkışı ve gelişim süreci ele
alınmaktadır. İkinci olarak dünyada ve Türkiye’de uygulanan davranışsal kamu
politikalarından örnekler verilmektedir. Üçüncü bölümde karar verme sürecinde bireyleri
rasyonellikten uzaklaştıran gizli tuzaklar açıklanmaktadır. Son bölümde ise; yüz yüze
yapılan anket sonucunda bireylerin karar verme sürecinde rasyonellikten alıkoyan tuzaklar
analiz edilmiştir. Analizler sonucunda; bireylerin yemleme, sahiplik, çıpalama, zihinsel
muhasebe ve hiperbolik indirgeme tuzaklarına düştükleri için rasyonellikten saptıkları tespit
edilmiştir.
