Başlangıcından M.Ö. II. bin yıl sonuna kadar Anadolu'da geyik tasvirleri

DSpace Ana Sayfası
→
Tez
→
Yüksek Lisans
→
Öğe Göster

dc.contributor.advisor	Tütüncüler Bircan, Özlem
dc.contributor.author	Uzun, Nihal
dc.date.accessioned	2021-07-13T11:08:11Z
dc.date.available	2021-07-13T11:08:11Z
dc.date.issued	2019
dc.date.submitted	2019
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11607/4089
dc.description.abstract	BAŞLANGICINDAN M.Ö. II. BİN YIL SONUNA KADAR ANADOLU’DA GEYİK TASVİRLERİ Nihal UZUN Yüksek Lisans Tezi, Arkeoloji Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Doç. Dr. Özlem TÜTÜNCÜLER BİRCAN 2019, XXI+194 sayfa Anadolu, bulunduğu coğrafya itibariyle farklı kültürlere ev sahipliği yapmış ve bütün kültürlerin özelliklerinin kaybolmadan gelişmesine elverişli ortam sağlamış olan bir bölgede yer alır. Anadolu, bu özelliği sayesinde birçok kültürü bünyesinde barındırmış ve yeni kültürel inanç sistemlerinin temellerinin atılmasına olanak sağlamıştır. Anadolu kültür tarihinde Paleolitik Çağ’da mağara duvarlarında, kayaüstü ya da kaya sığınaklarında karşılaştığımız geyik tasvirleri, Neolitik Çağ Çatalhöyük evlerinde yer alan duvar resimleri, Erken Tunç Çağı Alacahöyük Kral Mezarları’nda bulunan güneş kursları ve heykelcikleri, geyik kültünün Anadolu’da ne kadar büyük bir öneme sahip olduğunu göstermektedir. Zaman içerisinde gelişen ve çeşitli anlamlar yüklenen geyik, geyiklerle ilgili kült ve inançlar sistemini oluşturmuştur. Özellikle M.Ö. II. bin yılda Hitit Çağı buluntularıyla ön plana çıkan geyik figürleri, yazılı belgelerden elde edilen bilgiler sayesinde Anadolu’da geyikle ilgili kültsel inanç sisteminin yaygın ve çeşitli örneklerle temsil edildiğini gösterir. Geyiklere yüklenen bu kültsel inanış M.Ö. II. bin yıldan sonraki dönemlerde Anadolu’da ve değişik coğrafyalarda devam etmiş, günümüze kadar gelmiştir. Anadolu’da doğup gelişen ve M.Ö. II. bin yılda ön plana çıkan geyik kültü, günümüz Anadolu’sunda geçmiş dönemlerden günümüze, halen geçerliliğini koruyan gelenek ve görenekler, farklı inanç biçimlerinin kendilerine has ritüellerinin bir devamı niteliğindedir. Bu bağlamda geyik kültünü, Anadolu geneline yayılmış tasvirli eserler ve yazılı belgeler doğrultusunda tezimizde incelemeye çalışacağız	tr_TR
dc.description.tableofcontents	İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI..............................................................................................iii BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI...............................................................................iv ÖZET....................................................................................................................................... v ABSTRACT ...........................................................................................................................vi ÖNSÖZ..................................................................................................................................vii SİMGELER DİZİNİ..............................................................................................................xii RESİMLER DİZİNİ.............................................................................................................xiii HARİTALAR DİZİNİ.........................................................................................................xvii KATALOGLAR DİZİNİ....................................................................................................xviii KISALTMALAR DİZİNİ ....................................................................................................xxi GİRİŞ....................................................................................................................................... 1 1. BÖLÜM.............................................................................................................................. 4 1. GEYİK TÜRLERİ, ANADOLU GEYİKLERİ VE KALINTILARI.................................. 4 1.1. Geyik Türleri................................................................................................................ 4 1.2. Anadolu’da Yaşayan Geyik Türleri............................................................................. 5 1.2.1. Kızıl Geyik (Cervus Elaphus)............................................................................ 5 1.2.2. Alageyik (Dama Dama)..................................................................................... 6 1.2.3. Karaca (Roe Deer /Capreolus Capreolus).......................................................... 8 1.3. Anadolu’da Tarih Öncesine Ait Geyik Kalıntıları..................................................... 10 2. BÖLÜM............................................................................................................................ 13 2. ANADOLU’DA M.Ö. II. BİN ÖNCESİNE AİT GEYİK TASVİRLERİ........................ 13 2.1. Mezolitik Çağ ............................................................................................................ 13 2.1.1. Kayaüstü Resimlerinde Geyik Tasvirleri......................................................... 13 2.1.2. Mağara Duvar Resimlerinde Geyik Tasvirleri................................................. 19 2.1.3. Kayaaltı Sığınağı Resimlerinde Geyik Tasviri ................................................ 22 2.2. Neolitik Çağ............................................................................................................... 23ix 2.2.1. Duvar Resimleri............................................................................................... 23 2.2.1.a. Mağara Duvar Resimleri........................................................................................... 23 2.2.1.b. Neolitik Çağ Evlerinin Duvarları Üzerinde Geyik Tasvirleri .................................. 23 2.2.2. Neolitik Çağ Seramikler Üzerinde Geyik Tasviri ........................................... 28 2.2.2.1. Köşk Höyük kabartmalı kapları üzerinde geyik tasviri....................... 28 2.2.2.2. Tepecik-Çiftlik seramik parçası üzerinde geyik tasviri....................... 30 2.2.3. Hayvan Biçimli Kap (Geyik Ritonu)............................................................... 30 2.3. Kalkolitik Çağ............................................................................................................ 31 2.3.1. Duvar Resminde Geyik Tasviri ....................................................................... 31 2.3.2. Küçük Buluntular Üzerinde Geyik Tasviri...................................................... 32 2.4. Erken Tunç Çağı ........................................................................................................ 35 2.4.1. Mağara Duvarları Üzerinde Geyik Tasviri ...................................................... 35 2.4.2. Seramik Kaplar Üzerinde Geyik Tasvirleri ..................................................... 36 2.4.3. Metal Eserler Üzerinde Geyik Tasvirleri......................................................... 36 3. BÖLÜM............................................................................................................................ 39 3. M.Ö. II. BİNDE ANADOLU’DA BULUNAN GEYİK TASVİRLERİ........................... 39 3.1. Asur Ticaret Kolonileri Çağı ..................................................................................... 40 3.1.1. Mühürler Üzerinde Geyik Tasvirleri ............................................................... 40 3.1.1.1. Silindir mühürler üzerinde .................................................................. 40 3.1.1.2. Damga mühürleri üzerinde geyik tasviri............................................. 42 3.1.2. Seramik Kap Üzerinde Geyik Tasvirleri ......................................................... 43 3.2. Hitit Çağı.................................................................................................................... 43 3.2.1. Taş Eserler Üzerinde Geyik Tasvirleri ............................................................ 44 3.2.1.1. Alacahöyük ortostadları üzerinde geyik tasviri................................... 44 3.2.1.2. Hatip Kaya anıtı .................................................................................. 47 3.2.1.3. Yeniköy kabartması............................................................................. 47 3.2.1.4. Altınyayla steli .................................................................................... 48x 3.2.1.5. Yazılıkaya açık hava tapınağı ............................................................. 49 3.2.1.6. Hakkari stelleri .................................................................................... 49 3.2.2. Seramik Kaplar Üzerinde Geyik Tasvirleri ..................................................... 52 3.2.2.1. Hüseyindede kült vazosu..................................................................... 52 3.2.2.3. Boğazköy ağırşak üzerinde geyik tasviri ............................................ 60 3.2.3. Metal Eserler Üzerinde Geyik Tasvirleri......................................................... 60 3.2.3.1. Norbert Schimmel gümüş geyik biçimli (riton) kap ........................... 60 3.2.3.2. Kastamonu-Kınık kasesi (taprammi kabı)........................................... 61 3.2.3.3. Muş-Bulanık Elmakaya geyik figürlü dinsel tempo çalgısı (sistrum). 62 3.2.3.4. Kalavasos Heykelciği.......................................................................... 63 3.2.4. Küçük Buluntular Üzerinde Geyik .................................................................. 63 3.2.4.1. Damga mühürler üzerinde geyik tasvirleri.......................................... 63 3.2.4.2. Silindir mühürler üzerinde geyik tasvirleri ......................................... 65 3.2.4.3. Dikdörtgen prizma mühür üzerinde geyik tasviri ............................... 67 4. BÖLÜM............................................................................................................................ 68 4. M.Ö. II. BİNDE YAZILI METİNLERDE GEYİK........................................................... 68 4.1. Yazılı Metinlerde Geyiğin Yeri ve Önemi....................................................................... 68 4.1.1. Geyiğin Metinlerdeki Tanımları ve Tasvirleri........................................................ 68 4.1.2. Tanrının Hayvanı Olarak Geyik ........................................................................... 69 4.1.3. Kült Hayvanı Olarak Geyik.................................................................................. 70 4.1.4. Riton Olarak Geyik ............................................................................................. 70 4.1.5. Hiyeroglif Olarak Geyik ...................................................................................... 71 4.2. Hitit Metinlerinde Geyiğin Yer Aldığı Bayramlar............................................................ 71 4.2.1. AN.TAH.ŠUMSAR Bayramı................................................................................. 72 4.2.2. KI.LAM Bayramı................................................................................................ 74 4.2.3. EZEN AYALI “Geyik Festivali”.......................................................................... 75 5. TARTIŞMA VE SONUÇ ................................................................................................ 79	tr_TR
dc.language.iso	tur	tr_TR
dc.publisher	AYDIN ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ	tr_TR
dc.rights	info:eu-repo/semantics/openAccess	tr_TR
dc.subject	Geyik, Geyik Tasvirleri, Geyik Kültü, Din, Anadolu	tr_TR
dc.title	Başlangıcından M.Ö. II. bin yıl sonuna kadar Anadolu'da geyik tasvirleri	tr_TR
dc.type	masterThesis	tr_TR
dc.contributor.department	Aydın Adnan Menderes Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Arkeoloji Ana Bilim Dalı	tr_TR