dc.contributor.advisor |
Çekilmez, Murat |
|
dc.contributor.author |
Taşpınar, Pınar |
|
dc.date.accessioned |
2021-07-13T11:00:43Z |
|
dc.date.available |
2021-07-13T11:00:43Z |
|
dc.date.issued |
2019 |
|
dc.date.submitted |
2019 |
|
dc.identifier.uri |
http://hdl.handle.net/11607/4079 |
|
dc.description.abstract |
KYME DOĞU NEKROPOLÜ (HABAŞ KURTARMA KAZISI 2010-2011 YILI)
FİGÜRİNLERİ
Pınar TAŞPINAR
Yüksek Lisans Tezi, Arkeoloji Anabilim Dalı
Tez Danışmanı: Doç. Dr. Murat ÇEKİLMEZ
2019, XXX+242 sayfa
Tez çalışması kapsamında incelenen figürinler, antik dönemde Aiolis olarak
adlandırılan bölgenin sınırları içerisinde yer alan Kyme antik kentinin 2 km doğusundan
bulunmuştur. İzmir Müzesi Müdürlüğü tarafından 2010 – 2011 yılları arasında HABAŞ
Demir - Çelik Saç Fabrikası arazisi, 207 numaralı parselde yürütülen kurtarma kazıları
sırasında alanın nekropol alanı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmalar sırasında 145 adet
mezar tespit edilmiştir. Açığa çıkarılan mezarların bir kısmı antik dönemde soyulmuş, bir
kısmı ise taban suyunun yükselmesiyle tahrip olmuştur. Nekropol alanı mezar tipoloji
içerisinde geniş bir yelpaze sunmaktadır. Alanda mezarların dışında konut, işlik ve depo
olarak kullanıldığı düşünülen üç yapı kalıntısı tespit edilmiştir.
Çalışmanın konusunu oluşturan figürinlerin bir bölümü, M. 20, M. 21, M. 23, M.
33, M. 72, M. 92, M. 93 ve M. 105 numaralı mezarlara ölü hediyesi olarak bırakılmıştır.
İncelenen figürinlerin diğer bölümü ise taban suyunun yükselmesi ile alana dağılan mezar
dışı buluntular ve tespit edilen yapı kalıntılarından ele geçmiştir. Farklı kontekstlerden
bulunmuş, farklı dönem ve tipolojiye sahip 47 figürin çalışma kapsamında
değerlendirilmiştir. İncelenen figürinlerin teknik incelemeleri, tipolojik sınıflandırılmaları,
stil özellikleri, ikonografileri ve dönem özellikle çalışma kapsamında detaylı olarak
sunulmuştur.
Tez çalışması kapsamında incelenen figürinlere daha geniş bir perspektiften
bakabilmek adına, Kyme antik kentinde yürütülen çalışmalarda tespit edilen ve yayınlanan
tüm figürinler incelenmiştir. Böylelikle Kyme kentinin koroplastik özellikleri belirlenmeye
çalışılmıştır. Bu konuyla bağlantılı olarak incelenen çalışmalarda yerel üretim ve atölye
konuları üzerinde durulmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu nedenle, tez çalışması kapsamında
incelenen figürinler konusunda atölye saptamaları yapılmış, beş yeni atölye ve Myrina viii
kökenli Artemonos adlı bir koroplasta ait bir figürin tespit edilmiştir. Bu tespit edilen
atölyelerden üçü Myrina kökenlidir. Kyme antik kentinin Myrina ile coğrafi yakınlığı
düşünüldüğünde bu etki yadsınamaz bir gerçektir.
Kyme Doğu Nekropolü (Habaş Kurtarma Kazısı 2010- 2011) figürinlerinin
incelendiği çalışmada, kentte Arkaik ve Klasik Dönem’de Kourotrophos ve Tapınak Oğlanı
tipinde üretim yapan uzman bir atölyenin veya atölyelerin var olduğu düşünülmektedir.
Hellenistik Dönem’de ise Myrina antik kentine yakınlığından dolayı üretimin azaldığı
düşünülse de devam ettiğine dair en önemli kanıt çalışma kapsamında ele alınan, MÖ 2.
yüzyıla tarihlenen Ana Tanrıça/Kybele’ye ait plaka kalıbıdır.
Çalışma kapsamında incelenen figürinlerin ait oldukları dönem, stil özellikleri,
buluntu konteksti, ikonografik gelişimleri ve farklı merkezlerden bulunan benzer örneklerin
karşılaştırılmasıyla belirlenmiştir. Değerlendirilen figürinler MÖ 6. yüzyılın ikinci
yarısından, MS 2. yüzyıl başlarına kadar geniş bir tarih aralığı sunmaktadır. En yoğun
dönemin % 52 oranında Hellenistik Dönem olduğu tespit edilmiştir. Bu yoğunluğu % 30
oranından Klasik Dönem takip etmektedir. Roma İmparatorluk Dönemi özellikleri gösteren
%11 oranında figürin bulunurken, Arkaik Döneme tarihli figürinler ise % 7 oranıyla temsil
edilmektedir. |
tr_TR |
dc.description.tableofcontents |
İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY SAYFASI..............................................................................................iii
BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI................................................................................ v
ÖZET.....................................................................................................................................vii
ABSTRACT ...........................................................................................................................ix
ÖNSÖZ...................................................................................................................................xi
TABLOLAR DİZİNİ...........................................................................................................xvii
RESİMLER DİZİNİ.............................................................................................................xix
GRAFİKLER DİZİNİ ..........................................................................................................xxi
KATALOGLAR DİZİNİ................................................................................................... xxiii
HARİTALAR DİZİNİ......................................................................................................... xxv
LEVHALAR DİZİNİ ........................................................................................................xxvii
KISALTMALAR LİSTESİ................................................................................................xxxi
GİRİŞ....................................................................................................................................... 1
1. BÖLÜM.............................................................................................................................. 6
1. AIOLIS BÖLGESİ VE KYME ARAŞTIRMALARI ......................................................... 6
1.1. Aiolis Bölgesi ve Kyme Antik Kenti........................................................................... 6
1.2. Kyme Antik Kenti Araştırma Tarihçesi....................................................................... 9
1.3. Kyme Antik Kenti Yapıları........................................................................................ 11
1.4. Kyme Antik Kenti Nekropol Alanları ....................................................................... 13
2. BÖLÜM............................................................................................................................ 18
2. KYME ANTİK KENTİ KOROPLASTİK ARAŞTIRMALARI ...................................... 18
2.1. Aliağa, Bozköy Ilıca Mevkii Kurtarma Kazısı Figürinleri ........................................ 18
2.2. Ege Gübre Fabrikası Kazısı Figürinleri..................................................................... 20
2.3. İzmir Demir Çelik (İDÇ) Nekropolü Kurtarma Kazısı Figürinleri............................ 22
2.4. Batı Liman 1205 Parsel Kurtarma Kazısı Figürinleri................................................ 26
2.5. Samurlu Nekropolü 877 ve 879 Parsel Kurtarma Kazısı Figürinleri......................... 26xiv
2.6. 2015 Yılı Nemport Limanı, 1021 Ada, 1 Parsel Kurtarma Kazısı Figürinleri.......... 28
2.7. Kyme Antik Kenti Kazı Heyeti Tarafından Gerçekleştirilen Kazılarda Bulunan
Figürinler................................................................................................................. 28
3. BÖLÜM............................................................................................................................ 35
3. KYME DOĞU NEKROPOLÜ - HABAŞ DEMİR ÇELİK SAC FABRİKASI 2010-
2011 YILI KURTARMA KAZISI VE FİGÜRİNLERİN BULUNTU DURUMU .... 35
3.1. Figürinlerin Buluntu Konteksti.................................................................................. 38
3.1.1. M. 20 (Mezar 20)............................................................................................. 38
3.1.2. M. 21 (Mezar 21)............................................................................................. 39
3.1.3. M.23 (Mezar 23).............................................................................................. 39
3.1.4. M.33 (Mezar 33).............................................................................................. 40
3.1.5. M.72 (Mezar 72).............................................................................................. 41
3.1.6. M.92 (Mezar 92).............................................................................................. 41
3.1.7. M.93 (Mezar 93).............................................................................................. 41
3.1.8. M. 105 (Mezar 105)......................................................................................... 42
3.1.9. Nekropol Alanı Mezar Dışı Figürinleri........................................................... 43
3.1.10. Nekropol Alanı Sondaj Çalışmaları Figürinleri ............................................ 43
3.1.11. Yapı 1, Yapı 2 ve Yapı 3 Figürinleri............................................................. 44
4. BÖLÜM............................................................................................................................ 46
4. FİGÜRİNLERİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ .................................................................... 46
4.1. Kil ve Katkı Özellikleri ............................................................................................. 46
4.2. Yapım Tekniği........................................................................................................... 48
4.2.1. Buhar Deliği ve Kaide..................................................................................... 51
4.2.2. Astar ve Boya .................................................................................................. 54
5. BÖLÜM............................................................................................................................ 57
5. ATÖLYE ÖZELLİKLERİ VE KENTLER ARASI ÜRETİM İLİŞKİLERİ.................... 57
5.1. Atölye 1 ..................................................................................................................... 57
5.2. Atölye 2 ..................................................................................................................... 58xv
5.3. Atölye 3...................................................................................................................... 59
5.4. Atölye 4...................................................................................................................... 60
5.5. Atölye 5...................................................................................................................... 61
5.6. Koroplast Artemonos................................................................................................. 62
6. BÖLÜM............................................................................................................................ 65
6. FİGÜRİN TİPLERİ, İKONOGRAFİ VE TARİHLEME.................................................. 65
6.1. Tanrıça Tipleri ........................................................................................................... 67
6.1.1. Aphrodite Tipleri ............................................................................................. 67
6.1.2. Ephedrismos Grubu ......................................................................................... 75
6.2. Dinsel Kimlikli Figürinler ......................................................................................... 76
6.2.1. Kore – Genç Kız Figürini ................................................................................ 76
6.2.2. Kourotrophos Tipleri ....................................................................................... 78
6.2.3. Oturan Tanrıça Figürini ................................................................................... 80
6.2.4. Oturan Tanrı - Tanrıça Figürini ....................................................................... 82
6.2.5. Tapınak Oğlanı Figürini .................................................................................. 83
6.3. Tanrı Tipleri............................................................................................................... 86
6.3.1. Eros Figürini .................................................................................................... 86
6.4. Kadın Tipleri.............................................................................................................. 88
6.4.1. Ayakta Giyimli Kadın Figürinleri ................................................................... 88
6.4.2. Oturan, Giyimli Kadın Figürinleri................................................................... 92
6.4.3. Kadın Figürin Başları ...................................................................................... 95
6.5. Erkek Tipleri.............................................................................................................. 98
6.6. Çocuk Tipleri ........................................................................................................... 100
6.7. Grotesk, Kukla ve Mask Tipleri .............................................................................. 103
6.8. Hayvan Tipleri ......................................................................................................... 106
6.9. Diğer Figürin Tipleri................................................................................................ 112
7. BÖLÜM.......................................................................................................................... 114xvi
7. TARTIŞMA VE SONUÇ ............................................................................................... 114
8. BÖLÜM.......................................................................................................................... 122
8. KATALOG ..................................................................................................................... 122
9. KAYNAKLAR............................................................................................................... 175
10. TABLOLAR ................................................................................................................ 187
11. HARİTALAR .............................................................................................................. 189
12. LEVHALAR ................................................................................................................ 191
ÖZGEÇMİŞ....................................................................................................................... 241 |
tr_TR |
dc.language.iso |
tur |
tr_TR |
dc.publisher |
AYDIN ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ |
tr_TR |
dc.rights |
info:eu-repo/semantics/embargoedAccess |
tr_TR |
dc.subject |
Arkeoloji, Anadolu, Aiolis, Kyme, Figürin. |
tr_TR |
dc.title |
Kyme Doğu Nekropolü (Habaş kurtarma kazısı 2010-2011 yılı) figürinleri |
tr_TR |
dc.type |
masterThesis |
tr_TR |
dc.contributor.department |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Arkeoloji Ana Bilim Dalı |
tr_TR |