Holştayn Irkı Sığırlarda Gübre ve Kum Altlık Kullanımının Bazı Refah ve Davranış Özellikleri Üzerine Etkileri

Abstract

ÖZET

HOLŞTAYN IRKI SIĞIRLARDA GÜBRE VE KUM ALTLIK KULLANIMININ BAZI REFAH VE DAVRANIŞ ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE ETKİLERİ

Akdeniz M. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Zootekni (Veteriner) Programı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2021.

Bu araştırmada, holştayn ırkı sığırlarda gübre ve kum altlık kullanımının bazı refah ve davranış özellikleri üzerine etkileri incelenmiştir. Çalışma, Kasım 2017-Nisan 2018 tarihleri arasında özel bir işletmede 2-6 yaşındaki, 110 baş Holştayn ırkı süt sığırı ile yarı açık-serbest dolaşımlı bir işletmede yürütülmüştür. Hareket durumu, kirlilik durumu, carpal ve tarsal eklem lezyonlarının belirlenmesinde bireysel gözlem yöntemi kullanılırken, bazı davranış özellikleri (ayakta kalma- uzanma/yatma süreleri, adım sayısı ve ayağa kalkma/yatma sıklığı) NEDAP - akıllı bileklik sistemi ile kayıt edilmiştir. Araştırmada hareket durumu, abdomen ve sağrı bölgesi kirlilik durumu, carpal ve tarsal eklem lezyonları, kan serum glikoz, total protein ve trigliserid bakımından altlık grupları arasındaki farklar istatistik açıdan önemsiz, ayak ve topuk kirlilik durumu, meme kirlilik durumu, toplam kirlilik skoru, ayakta kalma süresi, uzanma/yatma süresi, adım sayısı, ayağa kalkma/yatma sıkılığı davranış özellikleri, nötrofil-lenfosit oranı, kolesterol düzeyi bakımından altlık grupları arasındaki farklar ise istatistik açıdan önemli bulunmuştur (P<0,05, P<0,01, P<0,001). Davranış özelliklerinden ayakta kalma süresi 287 dakika ile gübre grubunda saptanmış ve bu değer kum altlık grubundaki değere (286 dakika) göre daha yüksek (P<0,05) bulunmuştur. Uzanma/yatma süresi kum altlık kullanılan grupta 689 dakika, gübre altlık kullanılan grupta ise 638 dakika olarak belirlenmiştir. Serum kolesterol düzeyi kum altlık grubunda 123,62 mg/dL olarak belirlenmiş olup, bu değer gübre grubuna (108,04 mg/dL) göre yüksek bulunmuştur. Bu araştırmada elde edilen bulguların incelenmesi sonucunda, Holştayn ineklerde gübre ya da kum altlık kullanımının yürüyüş ve topallık davranışlarının belirlendiği hareket durumu, abdomen ve sağrı bölgesi kirlilik durumları ile carpal ve tarsal lezyonları üzerine önemli bir etkisinin olmadığı, ineklerin refahını kum altlık kullanımının olumlu yönde etkilediği, strese cevabın gübre altlık grubunda daha iyi olduğu sonuçlarından yola çıkarak, incelenen karakterler açısından her iki altlık tipinin Holştayn süt sığırı yetiştiriciliğinde kullanılabileceği kanısına varılmıştır. Anahtar kelimeler: Holştayn, gübre, kum altlık, refah, NEDAP akıllı bileklik sistemi