DOĞRUDAN YABANCI YATIRIM TEŞVİKLERİ: TÜRKİYE - KAZAKİSTAN KARŞILAŞTIRMASI

DSpace Ana Sayfası
→
Tez
→
Yüksek Lisans
→
Öğe Göster

dc.contributor.advisor	Erdem, Yıldız
dc.contributor.author	Toğaç, Hülya
dc.date.accessioned	2021-04-12T06:43:46Z
dc.date.available	2021-04-12T06:43:46Z
dc.date.issued	2019
dc.date.submitted	2019
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11607/4051
dc.description.abstract	ÖZET DOĞRUDAN YABANCI YATIRIM TEŞVİKLERİ: TÜRKİYE - KAZAKİSTAN KARŞILAŞTIRMASI Hülya TOĞAÇ Yüksek Lisans Tezi, Ekonomi ve Finans Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz ERDEM 2019, 95 sayfa Yatırımlar ülkelerin ekonomilerinde özellikle ekonomik büyüme ve kalkınma açısından önemli biri paya sahiptir. 1980 sonrasında Dünya’da finansal serbestleşmenin de başlaması ile birlikte kalkınma ve büyüme gayretinde olan gelişmekte olan ülkeler ekonomilerini uluslar arası konuma açtılar. Yabancı yatırım, kişi ve kuruluşların yatırım kaynaklarını (makina teçhizat, bina, teknik bilgi, teknoloji vb.) başka bir ülkeye taşınmak koşuluyla yapmış oldukları yatırım olarak tanımlanabilir. Yatırımların doğrudan yapılması dışında yatırımcılar yatırımlarını portföy yatırımları, yalnız veya yerel yatırımcılarla ortaklaşa yatırımlar şeklinde de gerçekleştirebilmektedir. Ancak kalkınmanın sağlanabilmesi ve kalıcı hâle gelebilmesi için yatırımların ülkeye direk yapılması önemlidir. Böylelikle gelişmekte olan ülkeler ekonomik düzeylerini daha iyi duruma getirmektedir. Yapılan yatırımların sonucunda her zaman olumlu etki söz konusu olmamaktadır. Ancak ülkeler doğrudan yatırımların getirmiş oldukları istihdam, teknoloji ve bilgi transferi gibi olumlu ve avantajlı sonuçları daha fazla önemsemektedirler. Ülkeler bu avantajlardan yararlanmak için doğrudan yabancı yatırımları istisnalar, vergi muafiyetleri, piyasa öncelikleri, altyapı hizmetleri ve hatta tekel hakları vererek yabancı şirketleri kalıcı yatırım için çekmeye çalışmaktadırlar. Bu kapsamda Türkiye ve Kazakistan’ın doğrudan yabancı yatırımlar için yapmış oldukları teşvikler incelenerek, iki ülke karşılaştırması yapılacaktır.	tr_TR
dc.description.tableofcontents	İÇİNDEKİLER ÖZET .......................................................................................................................................... iv ABSTRACT................................................................................................................................. v İÇİNDEKİLER......................................................................................................................... vii ŞEKİLLER DİZİNİ.................................................................................................................... x TABLOLAR DİZİNİ................................................................................................................. xi KISALTMALAR DİZİNİ....................................................................................................... xiii GİRİŞ........................................................................................................................................... 1 Ι.BÖLÜM..................................................................................................................................... 4 1. DOĞRUDAN YABANCI YATIRIM KAVRAMSAL ÇERÇEVE................................. 4 1.1. Doğrudan Yabancı Yatırım Kavramı (DYY)................................................................. 4 1.2. Doğrudan Yabancı Yatırımların Önemi......................................................................... 5 1.3. Doğrudan Yabancı Yatırımların Etkileri........................................................................ 7 1.3.1. Doğrudan Yabancı Yatırımın Olumlu Etkileri ....................................................... 7 1.3.2. Doğrudan Yabancı Yatırımın Olumsuz Etkileri..................................................... 8 1.4. Doğrudan Yabancı Yatırım Teorileri............................................................................. 9 1.4.1 Tam Rekabet Varsayımı Altında Yer Alan DYY Teorileri ....................................... 10 1.4.2. Eksik Rekabet Varsayımı Altında Yer Alan DYY Teorileri..................................... 11 1.4.2.1. İçselleştirme teorisi............................................................................................. 11 1.4.2.2. Ürün yaşam döngüsü teorisi ............................................................................... 12 1.4.2.3. Eklekrik Paradigma (OLI Paradigması) teorisi .................................................. 14 1.5. Doğrudan Yabancı Yatırımın Belirleyicileri................................................................ 17 1.5.1. Siyasi Belirleyiciler .............................................................................................. 19 1.5.2. Ekonomik Belirleyiciler........................................................................................ 20 1.5.3. Yatırım Ortamına Dair Belirleyiciler.................................................................... 22 1.6. Doğrudan Yabancı Yatırım Türleri.............................................................................. 23 1.6.1. Yatay Doğrudan Yabancı Yatırım........................................................................ 23 1.6.2. Dikey DYY........................................................................................................... 24 1.6.3. İhracat Platformu .................................................................................................. 25viii 1.7. Doğrudan Yabancı Yatırımların Ülkeye Giriş Şekilleri .............................................. 26 1.7.1. Ortak Girişim........................................................................................................ 26 1.7.2. Özelleştirme.......................................................................................................... 27 1.7.3. Birleşme ve Satın Almalar.................................................................................... 28 1.7.4. Sıfırdan Yapılan Yatırımlar (Greenfield) ............................................................. 29 1.8. Dünya’ da Doğrudan Yabancı Yatırım ........................................................................ 29 ΙΙ. BÖLÜM................................................................................................................................ 33 2. TÜRKİYE’DE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIM TEŞVİKLERİ.......................... 33 2.1. Teşvik Kavramı ve Kapsamı ........................................................................................... 33 2.2. Teşviklerin Sınıflandırılması........................................................................................ 35 2.2.1. Klasik Teşvikler.................................................................................................... 36 2.2.1.1. Vergisel teşvikler........................................................................................... 36 2.2.1.2. Doğrudan finansal teşvikler........................................................................... 38 2.2.1.3. Dolaylı Finansal Teşvikler ............................................................................ 38 2.2.2. Modern Teşvikler.................................................................................................. 38 2.3. Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırımın Gelişimi ..................................................... 39 2.4. Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırım Teşvikleri...................................................... 49 2.4.1. Ticari Kısıtlamaların Ortadan Kalkması............................................................... 50 2.4.2. 6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu................................................... 54 2.4.3. 4875 Sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu ............................................. 55 2.4.4. Mali Teşvikler....................................................................................................... 58 2.4.4.1. Genel yatırım teşvik uygulamaları ................................................................ 59 2.4.4.1.1. KDV muafiyeti.............................................................................................. 60 2.4.4.1.2. Gümrük vergisi muafiyeti ............................................................................. 61 2.4.4.1.3. Vergi indirimi................................................................................................ 62 2.4.4.1.4. Sosyal güvenlik prim desteği (işveren payı)................................................. 63 2.4.4.1.5. Gelir vergisi stopajı ödeneği ......................................................................... 64 2.4.4.1.6. Sosyal güvenlik prim desteği (çalışan payı) ................................................. 64 2.4.4.1.7. Faiz oranı desteği .......................................................................................... 64 2.4.4.1.8. Arazi tahsisi................................................................................................... 65 2.4.4.1.9. KDV iadesi.................................................................................................... 65ix ΙΙΙ.BÖLÜM................................................................................................................................ 66 3. KAZAKİSTAN’ DA DOĞRUDAN YABANCI YATIRIM TEŞVİKLERİ................. 66 3.1. Kazakistan Cumhuriyeti Hakkında Genel Bilgiler ...................................................... 66 3.2. Kazakistan’da Doğrudan Yabancı Yatırımın Gelişimi ................................................ 68 3.3. Kazakistan’da Doğrudan Yabancı Yatırım Teşvikleri................................................. 72 3.3.1. Vergisel Ayrıcalıklar ............................................................................................ 73 3.3.2. Ekonomik Açıdan Serbest Bölgeler...................................................................... 75 3.3.2.1. Ontustık Serbest Bölgesi ............................................................................... 75 3.3.2.2. Astana – Jana Kala Serbest Bölgesi .............................................................. 76 3.3.2.3. Morport Aktau Serbest Bölgesi..................................................................... 77 3.3.2.4. Yenilikçi Teknolojiler Parkı (PIT) Özel Ekonomik Bölgesi......................... 78 3.4. Türkiye – Kazakistan Doğrudan Yabancı Yatırım Teşvik Karşılaştırması ................. 79 3.5. Değerlendirme ve Sonuç.............................................................................................. 84 4. KAYNAKÇA......................................................................................................................... 86 5. ÖZGEÇMİŞ .......................................................................................................................... 95	tr_TR
dc.language.iso	tur	tr_TR
dc.publisher	AYDIN ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ	tr_TR
dc.rights	info:eu-repo/semantics/openAccess	tr_TR
dc.subject	Doğrudan Yabancı Yatırım, GSYİH, DYY Teşvikleri, Kazakistan, Türkiye, Özel Ekonomik Bölge	tr_TR
dc.title	DOĞRUDAN YABANCI YATIRIM TEŞVİKLERİ: TÜRKİYE - KAZAKİSTAN KARŞILAŞTIRMASI	tr_TR
dc.type	masterThesis	tr_TR
dc.contributor.department	AYDIN ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ EKONOMİ VE FİNANS ANABİLİM DALI	tr_TR