Özet:
ÖZET
TÜRKİYE’NİN ORTA GELİR TUZAĞINI AŞAMAMASININ EKONOMİK VE
MALİ NEDENLERİ
Hüseyin TOĞAÇ
Yüksek Lisans Tezi, Ekonomi ve Finans Anabilim Dalı
Tez Danışmanı: Dr. Öğr. Üyesi YILMAZ ERDEM
2019, xiii + 94 sayfa
Dünyadaki her ülke farklı zenginlik ve gelir kaynaklarına sahip iken aynı şekilde
insanlar da farklı zenginlik ve gelir kaynaklarına sahiptir. Bu durumun doğal sonucu olarak
toplum içerisinde faklı gelir gruplarının oluşması kaçınılmaz bir sonuçtur. Ülkelerin sahip
olduğu doğal ve beşerî kaynaklarının farklılığı sebebiyle kalkınma süreçleri aynı sırayı izlese
de her dönemin veya evrenin süresi farklılık arz etmektedir. Gelir grupları sınıflandırılırken
Dünya Bankası’nın 1987 yılı sonrasına ait verileri dikkate alınmaktadır. Orta gelir seviyesine
ulaşmış ekonomilerin, uzun yıllar bu seviyede kalıp, yüksek gelirli grup seviyesine
çıkamaması durumunda orta gelir tuzağına yakalanmaktadır. Ekonomik büyümeyi başlatmak
ve büyümenin ilk yılları nispeten kolay ve hızlı iken sürdürülebilir bir büyüme sağlayarak
orta gelir düzeyinden üst gelir düzeyine geçebilmek ise oldukça zorlu bir süreçtir. Orta gelir
tuzağından kurtulabilmek için yürütülebilecek tüm politikaların esas çıkış noktası
sürdürülebilir iktisadi bir büyümenin sağlanmasıdır. Orta gelir düzeyine ulaşan ekonominin
kırsal bölgelerdeki azalan eksik istihdam ve ücret düzeylerinin artmasıyla ülke ekonomisinin
ihracatta uluslararası rekabet gücünü kaybetmesi nedeniyle orta gelir tuzağı ortaya
çıkmaktadır. Kısır döngüden çıkış için gerçekleştirilmesi beklenen politikalar genel olarak
nitelikli işgücü için beşerî sermaye yatırımları, toplam faktör verimliliğinin artırılması, Ar Ge ve inovasyon yatırımları, patent ve fikri mülkiyet haklarının korunması, ulusal tasarruf
oranının arttırılması ve işgücü piyasası reformlarının gerçekleştirilmesidir. Tuzaktan çıkan ya
da yakalanmayan ülkelerin ortak özelliklerine dikkat edildiğinde dört temel alandaki yüksek
oranlar dikkat çekmektedir. Bu ülkelerin vatandaşlarının eğitim düzeyleri, tasarruf oranları ve
kişi başına milli gelirleri yüksek ve ayrıca yüksek teknolojili ürünler ihracatta önemli paya
sahiptir. Türkiye’nin orta gelir tuzağından korunabilmesi için yukarıda anlatılan beşerî
sermaye, ulusal tasarruflar, kişi başına milli gelir ve Ar-Ge yatırımlarının topyekûn olarak
değerlendirilmesi ve bütünleşik yapısal reformların gerçekleştirilmesi gerekmektedir.