ÖZET
KOYUN, KEÇİ VE TAVŞANDA MANDIBULA’NIN GEOMETRİK ÖZELLİKLERİ
Evcim B. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Anatomi
(Veteriner) Programı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2020.
Yeni cerrahi malzemeler ve operasyon yöntemleri genellikle insanlardaki klinik
kullanımından önce hayvan modellerinde denenir. Bu nedenle ağız ve çene cerrahisi
araştırmalarında, mandibula'nın morfolojik ve morfometrik özelliklerinin bilinmesi,
uygulamaların başarısı açısından önemlidir. Bu araştırmada, hayvan modeli olarak
kullanılabilen tavşan, koyun, keçide mandibula’nın geometrik özelliklerine ilişkin verilerin
sunulması amaçlanmıştır.
Çalışmada 12 adet tavşan, 10 adet keçi ve 6 adet koyun madibula'sı kullanılmıştır.
Mandibula'ların medio-lateral yönlü röntgen görüntülerinde uzunluk, yükseklik, açı
ölçümleri ve for. mentale ve for. mandibulae'nın konumunu yansıtabilecek ölçümler
alınmıştır. Bilgisayarlı tomografi ile elde edilen kesit görüntüleri kullanılarak, for. mentale,
ilk premolar diş ve son molar diş yakınlarındaki kesitlerde kortikal kalınlık, iç ve dış çaplar
ölçülmüştür. Ayrıca üç boyutlu modellerde caput mandibulae'ye ilişkin ölçümler alınmıştır.
Bu çalışmada, röntgen görüntüleri, kesit görüntüler ve üç boyutlu modeller incelenerek ağız
ve çene cerrahisi uygulamaları açısından dikkati çeken önemli morfolojik bulgular
sunulmuştur. Morfolojik bulgular yanında morfometrik veriler de göz önüne alınarak canalis
mandibulae'nın oransal olarak en kısa ve en dar olarak tavşanda bulunduğu görülmüştür.
Çevresindeki kortikal doku da çalışmada kullanılan diğer hayvan türlerine göre incedir.
Ramus mandibulae bölgesi tavşanda çok zayıf bir kemik yapısının olması nedeniyle vida vb.
uygulamaları için çok uygun değildir. Koyun ve keçide ise bu bölge daha kalın kortikal
kemik ve daha fazla trabeküler yapı içermesi nedeniyle bu tür uygulamalar için daha
uygundur. Diastema bölgesi, deneysel distraksiyon osteogenesizi, kemik defekti, plak, vida
tipi gibi araştırmalar için daha uygun bir bölge olarak görünse de, tavşanlarda bu bölge
boyunca incisiv dişlerin köklerinin bulunduğu, koyun ve keçilerde ise mandibular kanalın
varlığı araştırıcılar tarafından dikkate alınmalıdır.ix
Sonuç olarak, çalışmanın morfolojik ve morfometrik bulguları kullanılarak özellikle bu
hayvan türlerinde deneysel bir cerrahi prosedür, kullanabilecek malzeme tipi ve büyüklüğü
planlanabilir. Böylece, bu tür araştırmalarda daha yüksek başarı ve güvenilir sonuçlar elde
edilebileceği gibi hayvan refahı da arttırılabilir.
ABSTRACT
GEOMETRIC PROPERTIES OF MANDIBLE IN SHEEP, GOAT, AND RABBIT
Evcim B. University of Aydin Adnan Menderes, Institute of Health Sciences, Anatomy
Program in Veterinary Science, Master Thesis, Aydın, 2020.
The new surgical methods and materials are generally tested in animal models before
clinical use in human beings. Therefore, it is significant to understand the morphological
and morphometric properties of the mandible in terms of the success of the experimental
applications in animal models. The aim of the study is to present the morphological data on
the geometric characteristics of the mandible for the purpose of developing a database in
rabbit, sheep, and goat used as the animal model.
In this study, the mandibles of 12 rabbits, 10 goats and 6 sheep were used. The values of
length, height, angles of the mandible and the measurements indicating the location of the
mental foramen and the mandibular foramen were taken from mediolateral radiographic
projections of the mandibles. Cortical thickness, inner and outer diameter widths were
measured in the level of the mental foramen, first premolar tooth, and last molar tooth using
the cross-sections obtained by computed tomography of the mandibles. In addition, the
measurements of caput mandible were taken from three-dimensional models.
In the current study, the radiographic, the cross-sectional and three-dimensional images
were evalşuated and important morphological findings were presented related to oral and
maxillofacial surgery applications. In addition, the mandibular canal was found to be the
shortest and narrowest in the rabbit. The surrounding cortical tissue is also thin compared to
other animals used in the study. In the rabbit, the region of Ramus mandibulae is not very
suitable for screw etc. applications because of its very poor bone structure. In sheep and
goats, this region is more suitable for such applications because it contains thicker cortical
bone and more trabecular structure. Although the diastema region seems to be more suitable
for investigations such as experimental distraction osteogenesis, bone defect, plate, screw
type, the presence of incisive teeth roots in rabbits and mandibular canal in sheep and goats
should be taken into consideration by researchers.xi
Consequently, based on the morphological and morphometric findings of this study, the new
methods, materials and their sizes may be planned for an experimental surgical procedure in
these animal species. Therefore, higher success and reliable results may be achieved in suc research and animal welfare may also be increased
