HEMODİYALİZ HASTALARINDA SIVI KONTROLÜ VE KONFOR ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Abstract

HEMODİYALİZ HASTALARINDA SIVI KONTROLÜ VE KONFOR DÜZEYİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ Şentürk Z. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İç Hastalıkları Hemşireliği Programı Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2021 Bu araştırma, hemodiyaliz tedavisi alan hastaların sıvı kontrolünü ve yaşam konfor düzeyini etkileyen faktörleri belirlemek, sıvı kontrolü ve yaşam konforu arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla tanımlayıcı, analitik olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini; Nisan 2019- Haziran 2019 tarihleri arasında Aydın il merkezinde bulunan Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Diyaliz Ünitesi, Aydın Devlet Hastanesi Diyaliz Ünitesi, Atatürk Devlet Hastanesi Diyaliz Ünitesi ve Aydın ÖzelCan Diyaliz Merkezinde en az altı aydır hemodiyaliz tedavisi alan, 18 yaş ve üzeri, soruları yanıtlayabilecek bilişsel yeterliliğe sahip, iletişim kurabilen ve çalışmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden 277 hasta oluşturmuştur. Veriler araştırmacı tarafından gerekli açıklamalar yapıldıktan sonra yüz yüze görüşme yöntemiyle, hasta dosya kayıtları ve bilgisayar veri kayıtları incelenerek toplanmıştır. Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından hazırlanan “Bireysel Özellikler Formu, Hemodiyaliz Hastaları Sıvı Kontrol Ölçeği, Hemodiyaliz Hastaları Konfor Ölçeği’’ kullanılmıştır. Araştırmanın verilerinin istatistiksel analizinde; betimsel istatistikler, Kolmogorov Simirnov normallik testi, bağımsız gruplar için Mann-Whitney U testi, Kruskal-Wallis Varyans analizi, Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırmaya katılan hastaların; % 44’ü 45-64 arası yaş grubunda, % 59,9’u erkek, % 46,3’ü ilköğretim, % 67,5’i evli, % 80,5’inin sosyal güvencesi var, % 52,3’ü emekli, % 55,6 ‘sının geliri giderden az, % 38,3’ü eşi ve çocukları ile, % 49,5’i il merkezinde yaşamaktadır. Hastaların; %35,7’si 1000cc ve üzeri sıvı almakta, interdiyalitik kilo alma ortalaması 2333,57±1321,83 kg; % 44,8’i hemodiyaliz seansında halsizlik, % 40,4’ü kramp ve % 56’sı evde yorgunluk yaşamaktadır. Hemodiyaliz hastalarının sıvı kontrol ölçeği puan ortalaması 54,3±6,69; konfor ölçeği puan ortalaması 28,53±7,67olarak bulunmuştur. xi Yaş, cinsiyet, eğitim durumu, medeni durum, sosyal güvence, meslek, yaşadığı yer, aile tipi, gelir durumu değişkenlerinin sıvı kontrolünü ve konforu etkilemediği tespit edilmiştir. Hastaların hemodiyaliz seans süresi, periton diyalizi yapma durumu, hemodiyalizde ve evde sorun yaşama durumu değişkenlerinin konforu etkilediği tespit edilmiştir. Son dönem böbrek yetmezliği tanısı alma süresi, diyaliz tedavisi alma süresi, haftalık hemodiyaliz gün sayısı, sıvı alımı, tuz kullanımı değişkenlerinin sıvı kontrolünü etkilediği tespit edilmiştir. Hastaların konfor ölçeği puanları ile sıvı kontrol ölçeği puanları arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda, hemodiyaliz hastalarının sıvı kontrolünün sağlanmasında, yaşam konforunun iyileştirilmesinde sağlık algısının oluşturulması, bu yönde davranışlarının geliştirilmesi, sorunun iyi tanımlanması, eğitimlerin tekrarlanması, kanıta dayalı çalışmalarla hemşirelik girişimlerinin planlanması, araştırma sonuçlarının sahaya uyarlanması önerilmektedir.