Abstract:
GEBELERİN PREKONSEPSİYONEL DANIŞMANLIK İLE
İLGİLİ BİLGİLERİ VE DANIŞMANLIK/BAKIM ALMA DURUMLARI
Başli M. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doğum-Kadın
Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2020.
Bu çalışma, gebe kadınların prekonsepsiyonel (gebelik öncesi) danışmanlık ile ilgili
bilgilerini, danışmanlık ve bakım alma durumlarını belirlemek amacı ile planlanmıştır.
Kesitsel olarak yürütülen araştırma, Aydın Kadın-Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi ile
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi’nde 361 gebe ile 15
Haziran-15 Aralık 2018 tarihleri arasında yapılmıştır. Veriler araştırmacı tarafından literatüre
göre hazırlanan soru formu ile ve yüz yüze görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Verilerin analizi
SPSS 22.0 programında, yüzde, ortalama ve ki-kare analizi ile değerlendirilmiştir.
Ortalama 27,95±5,67 yaşında olan gebelerin %72,6’sının çalışmadığı, %46’sının
ilköğretim mezunu olduğu, %50,7’sinin en uzun süre ilde yaşadığı ve %72’sinin gelirinin
giderine denk olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların %89,5’inin kronik hastalığının olmadığı ve
%97’sinin genetik/kalıtsal hastalığı olmadığı saptanmıştır. Kadınların gebelik sayısı
ortalamasının 2,30±1,73 olduğu, %84,8’inin şimdiki gebeliğini istediği, %77,3’ünün gebelik
öncesi sigara kullanmadığı ve %96,7’sinin gebelik öncesi alkol kullanmadığı saptanmıştır.
Kadınların %62,6’sının prekonsepsiyonel danışmanlık ve bakım kavramını duymadığı
ve %67’sinin bu kavramı hemşire/ebeden duyduğu belirlenmiştir. Katılımcıların %48,2’sinin
prekonsepsiyonel danışmanlık ve bakımın ne olduğunu ve %65’inin gebelik öncesi yapılması
gereken tahlil, test ve tetkikleri bilmediği görülmüştür. Gebelerin %82,5’i prekonsepsiyonel
danışmanlık ve bakımın hem kadın hem erkekler için ve %67,6’sı üreme çağındaki tüm
bireyler için gerekli olduğunu düşünmektedir. Araştırmadaki kadınların %88,9’unun bir
sonraki gebeliğinde prekonsepsiyonel danışmanlık ve bakım almak istediği, bu kadınların
%55,1’inin prekonsepsiyonel danışmanlık ve bakımı kadın-doğum uzmanından almak istediği
saptanmıştır. Katılımcıların %94,5’inin prekonsepsiyonel danışmanlık ve bakım almadığı
belirlenmiştir.
xi
Çalışmayan, eğitim durumu ve eşinin eğitim durumu ilköğretim ve altında olan
kadınlarda prekonsepsiyonel danışmanlık ve bakım kavramını duymayanların oranı daha
fazla iken, en uzun süre ilde yaşayan kadınların prekonsepsiyonel danışmanlık ve bakım
kavramını daha fazla duyduğu görülmüştür. Çalışmayan kadınların prekonsepsiyonel
danışmanlık ve bakım kavramını bilmeme oranının daha fazla olduğu, şu anki gebeliğini
isteyen ve eğitim durumu/eş eğitim durumu lisans ve üstünde olan kadınların
prekonsepsiyonel danışmanlık ve bakım kavramını daha fazla doğru bildiği belirlenmiştir.
Araştırmada, çalışmayan kadınlar ile eğitim durumu ilköğretim ve altında olan kadınların
prekonsepsiyonel danışmanlık ve bakımın kimler için/hangi durumlarda gerekli olduğunu
daha fazla bilmediği saptanmıştır. Kadınların tanıtıcı özellikleri ile prekonsepsiyonel
danışmanlık ve bakım alma durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark
görülmemiştir.
Araştırma sonucunda elde edilen veriler doğrultusunda, prekonsepsiyonel danışmanlık
ve bakım hakkında kadınların bilgisi olmakla birlikte bunun yeterli düzeyde olmadığı
görülmüştür. Kadınların prekonsepsiyonel danışmanlık ve bakım alma oranının oldukça
düşük olduğu belirlenmiştir. Bireylerle en çok iletişim halinde olan hemşirelerin bu
hizmetlerin verilmesinde önemli rolleri bulunduğundan, konuyla ilgili aktif rol üstlenmeleri
gerekmektedir. Üreme çağındaki tüm bireylerin prekonsepsiyonel danışmanlık ve bakım
hakkında bilgilendirilmesi ve prekonsepsiyonel danışmanlık hizmetlerinin geliştirilmesi
önerilmektedir.