Abstract:
Doksorubisin hidroklorür (DOX) klinik onay alan ilk lipozomal kapsüllenmiş antrasiklin türü bir antikanser ilacıdır. Geniş spektrumlu antineoplastik etkisi yanında karaciğer ve kalp üzerindeki yan etkilerinden dolayı kullanımını sınırlandırılmıştır. Çalışmamızda doksorubisinin karaciğer de yapmış olduğu hasara karşı metforminin (MET) etkisini incelemeyi amaçladık. Bu amaçla 32 adet Wistar albino cinsi sıçan kontrol, metformin, DOX ve DOX+MET gruplarına ayrıldı. Doksorubisin DOX grubu ve DOX+MET gruplarına 5 mg/kg olacak şekilde 4 doz intra peritoneal yoldan uygulandı. DOX+MET ve MET gruplarında her gün gavaj ile 200 mg/kg metformin 2mm distile su içinde çözülerek 15 gün boyunca uygulandı. Karaciğer dokuların yapısal değişikleri incelemek amacıyla hematoksilen-eozin (H-E), pikro sirius, masson trikrom, TUNEL testi ve NF-κB antikoru boyamaları yapıldı. Biyokimyasal değişiklikleri araştırmak amacıyla ALT, AST, TOS, TAS ve hidroksiprolin değerleri ölçüldü. Araştırmamızda DOX grubunda hiperkromatik çekirdekler, yaygın sinüzoidal dilatasyonlar, hepatositlerde granüler ve vakuoller dejenerasyonlar ve yer yer nekrotik alanlar izlendi. İmmunohistokimyasal boyamalarda NF-κB antikorunun oldukça yoğun boyandığı ve TUNEL testi ile apoptotik hücre sayılarının diğer gruplara göre anlamlı olarak izlendi. DOX + MET grubunda yapısal hasarda iyileşmeler gözlendi. AST, ALT, TOS seviyelerinin DOX grubu kontrol grubuna göre oldukça yükseldiği, hidroksi prolin değerinin yüksek çıkmasına rağmen istatisel olarak anlamlı değildi. DOX+MET grubunda ALT ve TOS değerlerinde azalma gözlenirken, AST ve hidroksiprolin değerlerinde bir azalma elde etmemize rağmen istatiksel olarak anlamlı değildi. TAS değerlerinin DOX grubunda azaldığı, DOX+MET grubunda ise istatiksel olarak arttığını tespit ettik.
Doksorubisin ile karaciğerde oluşturulan yapısal hasar ile birlikte karaciğer işlevinin de bozulduğunu, metformin ilave edilmiş grupta ise yapısal hasarın düzelmesiyle bağlantılı olarak işlevininde düzeldiğini belirledik.
