Abstract:
Bu çalışmada ülkemizin Akdeniz ve Ege bölgelerinde yayılış gösteren ve
Dünya’nın pek çok coğrafik bölgesinde Sıtma, Sarı Humma, Dangue Humması ve
Japon Ensefaliti gibi önemli insan hastalıklarına vektörlük yapabilen Anopheles
sacharovi, Culex pipiens, Culex tritaeniorhynchus, Aedes aegypti ve Aedes
albopictus türlerinin kan emme tercihlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç
doğrultusunda, Akdeniz ve Ege bölgelerinde yer alan kırsal yaşam alanlarında
Mayıs 2017 - Temmuz 2019 döneminde hedef türlerin kan emmiş dişi örnekleri
ahır, ev, odunluk, kümes ve kiler gibi kapalı alanlardan toplanmıştır. Elde edilen
örneklerin bir kısmı sıvı azot tankında korunmuş olarak, bir kısmı da soğutucular
ile canlı olarak laboratuvara taşınmıştır. Türlerin kan emme tercihlerinin
belirlenmesinde örnekleme alanlarından elde edilen kan emmiş dişilerin her
birinden genomik DNA izolasyonu yapılmıştır. Elde edilen DNA’lar kullanılarak
mitokondriyal sitokrom b gen bölgesinin Multipleks PZR yöntemiyle çoğaltılması
yapılmış ve oluşturdukları bant profiline dayalı olarak da türlerin beslenme
kaynakları tespit edilmiştir. Sonuçlar, An. sacharovi için analiz edilen 445 örneğin
2’sinin köpeklerden, 9’unun kuşlardan, 434’ün de ineklerden kan emdiğini
göstermiştir. Cx. pipiens’in analiz edilen 97 örneğinin hepsinin kuşlardan, Cx.
tritaeniorhynchus’un analiz edilen 216 örneğinin de ineklerden kan emdiği
belirlenmiştir. Laboratuvarda aynı anda fare ve kuş kanları sunulmuş ve yapay
olarak beslenmeleri sağlanmış 83 Ae. aegytpi örneğinin 20’sinin kuştan, 63’ünün
fareden kan emdiği, 86 Ae. albopictus örneğinden 58’inin fareden, 28’inin kuştan
kan emdiği belirlenmiştir.
