Özet:
Doğada en fazla bulunan biyolojik topluluğu temsil eden bakteriyofajlar bakterileri
enfekte eden virüsler olarak tanımlanmaktadırlar. Bakteriyofajların en iyi bilinen
özelliklerinden biri tür spesifik olmalarıdır. Yeni antibiyotiklerin üretiminde yaşanan krizler
ve Dünya genelinde artan antibiyotik kullanımından dolayı dirençli bakterilere karşı
antibiyotik tedavisine alternatif bir yaklaşım arayışı gündeme gelmiştir. Buna paralel olarak,
aslında 100 yıldır var olan bakteriyofajların tedavi amaçlı kullanımı (Faj Terapi) günümüzde
tekrar bilim ve tıp dünyasının ilgi odağı haline gelmiştir. Dünya sağlık örgütü (DSÖ)
tarafından günümüzde hastane ve toplum etkenli tedavisi zor enfeksiyon hastalıklarının en
önemli etmenleri arasında patojenik Escherichia coli gösterilmektedir.
Bu tez kapsamında; çevresel örneklerden E. coli DH10B suşuna etkili litik
bakteriyofajların izolasyonu ve diyabetik ayak enfeksiyon (DAE) kökenli Escherichia coli
izolatlarına karşı etkinliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında plak
morfolojileri farklı 15 bakteriyofaj izole edilmiş ve restriksiyon endonükleaz profilleri
belirlenmiştir. Kesilen 9 fajdan 4 farklı faj profili saptanmış ve kesilmeyen 6 faj arasında E.
coli suşları üzerine etkilerine bakılarak 3 farklı faj biyotipi olduğu belirlenmiştir. Farklı
profildeki fajlar KK1’den KK7’e kadar kodlanmış ve çalışmaya dâhil edilen 30 klinik izolata
karşı etkinlikleri test edilmiştir. En yüksek litik aktiviteye sahip KK4 fajının izolatların
22’sine (%73) etkili olduğu ve tüm fajların karışımından hazırlanan kokteylin 3 izolat hariç
tüm bakterilere etki ettiği belirlenmiştir (%90). İzole ettiğimiz fajlar da dahil olmak üzere
fajların tedaviye yanıt vermeyen enfeksiyonlar için antibiyotiklerle birlikte kullanılabilme
potansiyeli vardır. Özellikle klinik E. coli izolatlarının %73’üne etkili olduğu tespit edilen
KK4 fajının bu amaçla kullanılma potansiyeli yüksektir.
