ANNEANNE VE BABAANNELERİN EMZİRME DAVRANIŞI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNE YÖNELİK ANNELERİN DÜŞÜNCELERİ

Abstract

Dünyada farklı kültürlerde anneanne ve babaannelerin belli konularda söz sahibi olması ve daha genç kadınları yönlendirme özelliği birçok konuda olduğu gibi emzirme konusunda da dikkati çekmektedir. Bu araştırma anneanne ve babaannelerin emzirme davranışı üzerindeki etkileri hakkında annelerin düşüncelerini incelemek amacıyla planlanmıştır. Tanımlayıcı tipteki araştırma Bursa ilinin üç ilçesinde bulunan altı aile sağlığı merkezine başvuran, 7-12 aylık bebeklere sahip 404 anne ile 15 Ocak-15 Haziran 2019 tarihleri arasında yürütülmüştür. Veriler araştırmacı tarafından literatür doğrultusunda hazırlanan anket formu kullanılarak yüzyüze görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler ve ki-kare testi kullanılmıştır. Ortalama 29,31±5,18 yaşında olan annelerin %37,9’unun lise/dengi okul mezunu olduğu, %60,6’sının çalışmadığı, %67,8’inin gelirinin giderine eşit olduğu, %74’ünün annesi ya da kayınvalidesiyle birlikte yaşamadığı belirlenmiştir. Ortalama 54,0±7,75 yaşında olan anneannelerin %54,3’ünün ilkokul mezunu olduğu, %89,7’sinin çalışmadığı; ortalama 57,3±7,44 yaşında olan babaannelerin %50,3’ünün ilkokul mezunu olduğu, %94,4’ünün çalışmadığı saptanmıştır. Annelere göre, anneannelerin %85,5’inin, babaannelerin %65,6’sının erken emzirme konusunda annelere destek oldukları; anneannelerin %89,1’inin, babaannelerin %78,9’unun ilk sütü verme durumuna; anneannelerin %83,7’sinin, babaannelerin %71,2’sinin emzirme sıklık ve süresine olumlu tepki verdikleri; anneannelerin %52,4’ünün, babaannelerin %57,8’inin ilk altı ayda ek gıda; anneannelerin %32,1’inin, babaannelerin %36,4’ünün mama önerdikleri belirlenmiştir. Annelere göre, anneanne/babaannelerin %96’sının herhangi bir zamanda emzirmeyi bırakmayı önermedikleri; anneannelerin %75,4’ünün, babaannelerin %54,2’sinin emzirmeyi olumlu etkiledikleri; anneannelerin %77,2’sinin ve babaannelerin %56,2’sinin emzirmeye yardımcı oldukları saptanmıştır. Babaannelerin emzirmeyi olumsuz etkilediğini düşünen, anneanne ve babaannelerin emzirmeye engel olduklarını ya da yardımlarının yetersiz olduğunu düşünen annelerin ilk altı ay içinde ek gıdaya geçtikleri belirlenmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusuda; annelerin ilk sütü verme, emzirme sıklığı ve süresi, ek gıdaya geçme, emzirmeyi bıraktırma, emzirme döneminde beslenme, emzirmeyi olumlu/olumsuz etkileme, emzirmeye yardımcı olma/engel olma konularında anneanne/babaannelerden etkilendiklerini düşündükleri saptanmıştır. Gebelik ve doğum sonu dönemde anne ile en yakın temasta olan hemşireler emzirmenin başlatılması ve devam ettirilmesi açısından kilit noktada bulunmaktadırlar. Anne ile iletişime geçerek, yakın sosyal çevresinde yer alan anneanne ve babaannelerin emzirme sürecine olan etkilerini dikkatlice gözlemlemeli ve sorgulamalıdırlar. Hemşireler tarafından, anne ve anneanne/babaannenin bir arada olduğu ortamlarda görsel eğitim materyalleri de kullanılarak emzirmeye yönelik bilgilendirme eğitimleri yapılması önerilmektedir.