Özet:
Romanın Türkçe serüvenine Tanzimat ile başladığı kabul edilir. Servet-i Fünûn döneminde büyük bir gelişme gösteren Türk romanı, 1950’li-1960’lı yıllara gelindiğinde aksaklıklarını geride bırakmış ve artık yetkin örnekleri verilebilen bir türdü.
Cumhuriyet dönemi edebiyatçıları arasında yer alan Fakir Baykurt da işte bu dönemin yazarıydı. Dönem vurgusu önemli. Zira o yıllar tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de politik saflaşmanın keskinleştiği yıllardı. Bu politik saflaşma ve keskinleşmenin izi Baykurt’un hemen tüm romanlarında görülebilir.
Baykurt bir öğretmen. Köy enstitülü. Gazi Eğitim Enstitüsü mezunu. Bu yönüyle genç cumhuriyetin tam da tasarladığı bir aydın aslında. Ancak Demokrat Parti tarafından görevden alınması ile bir sınıra çarpıyor. Devlet ya da iktidar denilebilir buna, çarptığı bu sınırı ya da yüzeyi romanlarında anlatıyor. Meslek hayatı bu yönde giriştiği örgütlenme çabası ile geçiyor. Devlet aygıtı ile girdiği bu ikili ilişki, belki bir bakıma açmaz kabul edilebilir, önemli romanlarında karşımıza çıkıyor.
Bu çalışmada; Baykurt’un inşa ettiği gerçekçiliğe, romansal hakikate, adalete kişiler üzerinden bir bakış yöneltildi. Tırpan, Kaplumbağalar, Keklik, Yayla, Yılanların Öcü romanları bu çalışmanın kapsamına alındı.
Sonuç olarak; arkasında taşıdığı tüm tarihsel, politik, sosyolojik yükle beraber önemli bir külliyat oluşturan Baykurt’un romancılığına farklı bir kapıdan giriş yapıldı. Tek tek roman kişileri üzerinden onun ne anlattığı anlaşılmaya çalışıldı.
