Eğitim içerikli filmlerin sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değerler açısından incelenmesi

Abstract

Değer; bir milletin sahip olduğu, toplumun tamamı tarafından kabul gören, maddi, manevi, olumlu, olumsuz ögelerin bütünüdür. Değerlerin nesilden nesile aktarılmasında başta aile olmak üzere birçok faktör etkili olmaktadır. Son zamanlarda ise etkisi giderek artan kitle iletişim araçları, değer aktarımında üst sıralara çıkmıştır. Özellikle çocukların dünyasında önemli bir yere sahip olan televizyon, önemli konuma ulaşmıştır. Filmler, eğlendirmenin, güldürmenin, düşündürmenin yanı sıra eğitici yönleriyle değer aktarımında da önemli bir yere sahiptir. Bu bağlamda; araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler Öğretim Programında yer alan değerlerin eğitim içerikli filmlerde var olma düzeyini belirlemek ve bu değerlerin filmlerde ne ölçüde işlendiğini ortaya koymaktır. Araştırmanın evreni eğitim içerikli filmlerdir. Araştırmanın örneklemini ise Milli Eğitim Bakanlığı’nın tavsiye ettiği filmler arasından kasti örnekleme ile seçilen “Üç Aptal”, “İmparatorlar Kulübü”, “Ölü Ozanlar Derneği”, “Yerdeki Yıldızlar”, “Kara” ve “İki Dil Bir Bavul” adlı filmlerden oluşturmaktadır. Belirlenen filmlerde, Sosyal Bilgiler Öğretim Programı’nda yer alan; adalet, aile birliğine önem verme, bağımsızlık, barış, bilimsellik, çalışkanlık, dayanışma, duyarlılık, dürüstlük, estetik, eşitlik, özgürlük, saygı, sevgi, sorumluluk, tasarruf, vatanseverlik ve yardımseverlik değerlerine yönelik sözel ve görsel ögeler tespit edilmiştir. Doküman incelemesi yöntemiyle elde edilen bulgular, içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiş, değerlere ait frekans ve yüzdeler tablolarla belirtilmiştir. Araştırmanın bulguları incelendiğinde; filmlerde toplam 336 değere rastlanmıştır. En çok değer içeren film 74 değer ile Kara adlı film olmuştur. En az değer içeren film 18 değer ile İki Dil Bir Bavul adlı film olmuştur. En çok vurgulanan değerler ise %17,85 ile çalışkanlık, %13,69 ile özgürlük, %9,52 ile sevgi ve %8,92 ile saygı değeri olmuştur. Bütün filmlerde yer verilen değerler; aile birliğine önem verme, vi bilimsellik, dayanışma, saygı ve yardımseverlik olmuştur. Bağımsızlık değerine yönelik bulgulara ise hiçbir filmde rastlanmamıştır. Bu bulgulardan hareketle, eğitim içerikli filmlerin değerler eğitimi bakımdan uygun ve olumlu bir içeriğe sahip olduğu, filmde çocukların örnek alabileceği rol modellerin sergilendiği söylenebilir. Filmde değerlerin yer aldığı sahneler, öğrenme alanlarıyla da bağlantılı olarak eğitim sürecinde etkin bir şekilde faydalanılabilir. Filmlerin çocuklar üzerindeki etkileri dikkate alındığında, değer aktarımında filmler alternatif bir yöntem olabileceği söylenebilir