Abstract:
Kümelenme, önemli bölgesel kalkınma araçlarından biridir. Ülkemizdeki son dönem kalkınma politikalarının Organize Sanayi Bölgeleri içinde kümelenmenin teşvik edilmesine vurgu yapmasından hareketle TR32 bölgesi için durumun irdelenmesi bu tez çalışmasının çıkış noktası olmuştur. Kümelenmenin işletmelerin performansı üzerinde olumlu etki yaptığı bilinmektedir. TR32 Bölgesi OSB’lerinde kümelenme eğiliminin ve işletmelerin performansı üzerine etkisinin saptanması araştırmanın temel amacı olarak belirlenmiştir. Öncelikle Aydın, Denizli ve Muğla illerini kapsayan bölgede Location Quotient ve Shift Share analizleriyle sektörel yoğunlaşmalar ve rekabet gücü yüksek sektörler belirlenmiş, teknoloji düzeyi de dikkate alınarak Aydın ili ASTİM OSB’ndeki Makine ve Ekipman İmalatı sektörü ile Denizli ili Denizli OSB’ndeki Tekstil Ürünleri İmalatı sektöründe faaliyet gösteren firmalar uygulanacak anketle araştırmanın derinleştirileceği sahalar olarak seçilmiştir. Anketle toplanan veriler Excel, SPSS ve UCINET programlarında düzenlenmiş, özetlenmiş ve analiz edilmiştir. Araştırmaya katılan firmaların genel profili çıkartılmış, ağ haritaları hazırlanmıştır. Kümelenme düzeyi, kümelenmenin temel unsurlarından rekabet, inovasyon ve iş birliği ile işletme performansı değişkenlerine Sosyal Ağ Analizindeki QAP ve MRQAP prosedürleri uygulanarak farklı coğrafi seviyelerde kümelenme düzeyinin işletme performansına etkisi araştırılmıştır. Rekabet, inovasyon ve iş birliği değişkenlerinin alt değişkenleri arasındaki ilişkiler QAP korelasyonu ile ortaya konmuştur. Yeni bir model önerisi sunan araştırmanın bulguları ışığında uygulamanın yapıldığı OSB ve sektörler potansiyel kümeler olarak nitelendirilmiş, küme geliştirme faaliyetleri için önerilmiştir. Kümelenme düzeyinin işletme performansını düşük düzeyde etkilediği ve ArGe, İhracat, Kalite, İş Birliği alt değişkenleri arasında önemli ilişkiler bulunduğu saptanmıştır
